481.    Patauw sa gilaung ngap sa gilaung

Bảo một đàng làm một nẻo.

482.    Payuw mưnuk nhjơp ia

X. Yuw takuh nhjơp ia

Ướt như gà phải nước. Continue reading →

Đây là loại từ ghép gồm từ tố kết hợp với từ căn. Tiếng Chăm có hai loại từ tố: tiền tố và trung tố.

Trung tố N. Trung tố N có tác dụng biến động từ thành danh từ:

      Bơk           đắp                  –          banơk              đập

      Dih             cấy                  –          danih               mạ

      Giep          gắp                 –          ganiep             cái gắp Continue reading →

471.   Pangin lisei jaluk ia bai

Bát cơm tô canh.

= Miếng cơm manh áo.

472.   Pacah akauk hauk darah

Nát đầu đổ máu. Continue reading →

Rất nhiều từ thông dụng mà ta đánh mất, rất oan uổng. Rồi ta vô tình xài từ lai tạp.

Sau khi Từ điển Chăm – Việt xuất bản (KHXH, 1994), tôi lượm nhặt được khoảng trăm từ nữa chưa từng xuất hiện trong từ điển nào.

Sẵn bàn về Sổ tay 5.000 từ Việt – Chăm thông dụng, tôi muốn đề cập đến khía cạnh khác: NGHĨA của từ. Bởi lắm khi ta không đánh mất TỪ mà đánh mất [một trong các NGHĨA] của từ. Lạ! Continue reading →

471.    Pangin lisei jaluk ia bai

Bát cơm tô canh.

= Miếng cơm manh áo.

472.    Pacah akauk hauk darah

Nát đầu đổ máu Continue reading →

Ở bài trước, khi bàn đến mục “Vay mượn thế nào?”, tôi đã dự liệu: “đây là vấn đề nan giải nhất của 5.000 Từ vựng Việt – Chăm“. – Không sai!

Trước tiên xin giải minh vài điều:

– Vấn đề liên quan đến Ban Biên soạn sách chữ Chăm, do các bạn nhắc, cho nên mặc dù không tham gia vào công cuộc, tôi xin khẳng định: BBS không hề ý định soạn chữ Chăm cho tất cả Chăm, các văn bản liên quan tỏ rõ điều đó. Ngay cả khi đã “chuẩn hóa”, các chú bác vẫn có câu thòng đáng chú ý Continue reading →

Tiếng Chăm là thứ ngôn ngữ đa âm tiết. Hình vị ít nhất có một âm tiết và nhiều nhất gồm bốn âm tiết.

mai / về                                               sang / nhà

tamư / vào                                           tapuk / sách

paralau / tiễn                                       xaranai / kèn xaranai

mưhexarai / hạnh phúc                       thampuranư / toàn mĩ

Nên tất cả các âm tiết trong một hình vị phải được viết liền nhau. Cả các từ tạo sinh có các tiền tố cũng vậy Continue reading →

461.    Đwơc bbơng war

Chạy ăn (từng) bữa.

462.    Đwơc yuw angin Continue reading →

451.    Đom Ywơn Ywơn ranơm, đom Cam Cam anit

Nói với người Chăm, người Chăm mến.

Nói với người Kinh người Kinh thương. (Lời chúc).

452.    Đom likuk nha, ala bbang

Nói sau nha, dưới (bóng cây) bàng Continue reading →

1. Vốn từ vựng căn bản

Rút từ ba nguồn:

– Từ điển Việt – Chăm, NXB Khoa học Xã hội, 1996.

Từ điển này lấy toàn bộ từ vựng từ Từ điển Chăm – Việt, NXB Khoa học Xã hội, 1995. Ưu điểm: tương đối chuẩn, ít có chữ “sáng tạo”, ngoài số lượng từ của Ban Biên soạn sách chữ Chăm.

– Từ điển Việt – Chăm, NXB Giáo dục, 2004 Continue reading →