“Khóc Tây Tạng”, xuất xứ, đại ý, cảm tưởng

Thế là cuối cùng, hơn nửa đời chữ nghĩa, tôi cũng đã làm ra được một bài thơ gây xôn xao dư luận!
Nhớ năm ngoái, trong buổi ra mắt tập thơ mới của Bằng Việt tại Nhà sách Đông Tây ở Hà Nội, sau khi nghe hết MC rồi tác giả nói về tập thơ mất 45 phút, khi được mời ý kiến, tôi có nói đại ý: Nhà thơ Bằng Việt đã hiểu thơ mình… sai. Đùa Bằng Việt như thế, tôi muốn nhắc rằng, nhà thơ không nên nói về thơ mình mà, nếu loại thơ đó được viết theo hệ mĩ học lạ, cần tập trung nói về nó, như thể ném sợi dây dẫn cho bạn đọc lần sang chính tác phẩm. Ở đó, tác phẩm sẽ tự nó phát biểu về chính nó Continue reading

Inrasara, nhà nghiên cứu văn hóa Chăm

Bài viết của Trần Thiện Khanh
Đăng ở tạp chí Văn Việt, số 13, tháng 6-2009.

Inrasara nhập cuộc văn chương từ rất sớm. Sức nghĩ của Inrasara dồi dào và mạnh mẽ, sâu sắc và hiện đại. Ngòi bút của Inrasara chạm được vào những vấn đề cốt tử của nghệ thuật. Inrasara đã sống thực sự với đời sống văn chương đương thời.

Sáng tác của Inrasara có thể che lấp được những định kiến hẹp hòi, hoặc những mĩ cảm cũ kĩ. Anh dám vượt mình với vẻ ngạo nghễ cần có, dám vượt qua những lực cản bên ngoài một cách đàng hoàng. Inrasara góp công không nhỏ vào công cuộc đổi mới văn học, đổi mới cách tư duy và lối viết. Inrasara đã làm thức dậy linh hồn Chăm, văn hoá Chăm. Nhiều công trình về Chăm của anh đã được giải thưởng cao quí Continue reading

Ngọc Ánh: Inrasara: Người canh chòi trên cánh đồng ngôn ngữ Chăm

Có một chàng sinh viên người Chăm bỗng “trở chứng” quyết tâm rời bỏ giảng đường Đại học khi mới học xong năm thứ nhất để hồi hương về vùng đất xương rồng, cát trắng Ninh Thuận. “Chàng ngông” ấy lang thang đi cày thuê, câu cá và rong ruổi trên khắp ngõ hẻm quê hương để sưu tầm những thứ được coi là “cổ lỗ sỹ” của dân tộc mình. Rồi “ngông” đột ngột xuất hiện trên thi đàn văn học Việt Nam và liên tục gặt hái được những giải thưởng danh giá trong và ngoài nước Continue reading

Trần Can: Văn 17 – Những trái tim yêu…

(Nhà thơ Inrasara, Kiến trúc sư Kazik và bác nông dân Lê Văn Chỉnh. Một người Chăm, một người Ba Lan và một người Việt. Họ đều yêu văn hoá Chăm say mê đến quên mình. Bởi lẽ, họ yêu Chăm bằng cả trái tim. Đó là những trái tim yêu…)

1/ Không thể không nhắc đến Inrasara, một trái tim “cực Chăm” và tình yêu say đắm dân tộc mình đã làm lay động bao người. Continue reading

Phạm Lưu Vũ: Bỡn SARA

Nhìn nghiêng thì giống Lê Nin
Nhìn xa lại giống… bù nhìn coi dưa
Bỏ quên vài vạt râu thưa
Rượu uống vừa vừa sợ khướt bụng thơ
Hình như chưa học bao giờ
Mà từ Ca-muýt, Niết-sơ… làu làu
Chuyện Tây cho chí chuyện Tàu
Nhẹ xem con Tạo như màu cỏ hoa
Tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng… Ta
Chửi nhau còn được nữa là đọc chơi.
Quê hương ẩn giữa nụ cười
Chân dung Cát ấy là nơi cũng gần
Đôi khi giả bộ cù lần
Làm Lễ tẩy trần, đợi Cá tháng Tư.

A bird that can’t fly

Trích đoạn:
Thanhnien News Daily, November 16, 2008

Literary critics say Vietnam’s lack of literary leadership is due to outmoded worldviews and historical problems.
As the Nobel Prize for Literature is set to be awarded to a French author next month, Vietnamese literary critics are speculating about why local writers have never received the honor. Continue reading

Trần Can: Văn 16 – Thơ ca và thân phận…

Thơ ca là trò chơi chữ nghĩa của con người, con người lại là trò chơi của số phận. Như bài thơ chỉ thực sự là bài thơ khi ta hoàn thành nó, ta sinh ra là ai, ta cũng chỉ biết khi đã là.
“Con là Chăm ngay lúc ban đầu vỡ ra tiếng khóc ”
còn được nhấn mạnh:
“Hơn thế nữa, chín tháng mười ngày trước khi vỡ ra tiếng khóc”*
(thơ Inrasara)

Sara chấp nhận định phận của mình như nó phải là, anh là Chăm, không thể khác. Continue reading

Cao Dương: Nhà thơ Inrasara ở Cần Thơ…

NHÀ THƠ INRASARA QUA CHUYẾN ĐI SÁNG TÁC Ở CẦN THƠ
Báo Cần Thơ, 28-9-2002.

Inrasara là một người dễ gần gũi, tạo ấn tượng tốt với những ai tiếp xúc cùng anh, nhất là trong chuyến anh cùng đoàn văn nghệ sĩ thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Cần Thơ về sáng tác ở thị xã Vị Thanh và huyện Vị Thủy mới đây. Tình cảm ấy của anh còn thể hiện khi tiếp xúc lãnh đạo địa phương. Nhưng bộc lộ rõ nhất là khi đứng trước bia căm thù, được thể hiện qua bài thơ “Ngôn từ” ngay hôm anh đi thực tế ở Vị Thủy ngày 20-9 vừa qua: Continue reading