[11 gợi ý quan trọng]
[1] Khi Viện sĩ Phạm Xuân Thông viết: “Người Cham và văn hóa Champa là gạch nối nối liền nước ta với Đông Nam Á hải đảo”
Tôi biết ông đã nhìn ra vấn đề cốt tủy của Việt Nam.
[2] Khi tôi viết: Dân tộc Cham khó bị đồng hóa, do đứng vững trên 3 cột trụ: Lịch sử thành văn, [ngôn ngữ] Chữ viết và Tôn giáo đặc thù
Là tôi nhìn ra bản sắc hiện thực Cham.
[3] Khi Hội Nhà văn Việt Nam giới thiệu tôi nhận giải Văn học ASEAN
Tôi hiểu người của Hội đã thức nhận sự quan trọng của sợi dây kết nối.
[4] Trong khi nhiều nhà văn nhận giải này về, rồi nằm im, tôi làm số chuyên đề “Văn học ĐNÁ trong tâm thế hậu thuộc địa”, dịch, giới thiệu họ trên tạp chí Tia sáng.
Là tôi làm một việc, vừa thực vừa mở.
[5] Khi miệt mài với Văn học Ngoại vi Việt Nam, không phải tôi muốn mở rộng “sự nghiệp”
Mà nhằm làm gạch nối giữa Cham và Việt, dân tộc thiểu số với đa số, trong nước và hải ngoại, Nam với Bắc, ngoài lề với chánh lưu…
Tôi là sứ giả kết nối các chia cắt. Và tôi làm được.
[6] Khi tôi nói: Trong 53 DTTS Việt Nam, chỉ có Cham làm được đặc san Tagalau, không phải nói với tinh thần so đọ kiêu ngạo cục bộ
Mà tôi muốn gợi mở và khích lệ các dân tộc khác cùng nhập cuộc về hướng mở, như Cham đã.
[7] Khi tôi dựng Nhà Trưng bày Văn hóa Cham INRA tại trung tâm Chakleng
Là tôi có ý hướng biến nó thành sân chơi nhỏ [mà lớn] cho mọi người, mọi nhà.
[8] Khi tôi giới thiệu Jaka đi chương trình dài “thay đổi thế giới” qua nhiều nước châu Á, không phải tôi ích kỉ riêng con tôi
Mà tôi biết Jaka đảm nhận tốt [còn Jaka có đẩy tới hay không, là vấn đề của bạn ấy].
[9] Khi tôi thuận và hỗ trợ Jaka làm Thang Tông truyền thống mà hiện đại đầy sáng tạo ở Chakleng
Là tôi ủng hộ châm ngôn hậu hiện đại: “Suy tư toàn cầu, hành động địa phương” [còn thành hay chẳng tùy vào Bà Trời].
[10] Khi tôi triển khai Suy tưởng tôi trên 4 chân kiềng: Tâm thế Giải sân hận, Tinh thần Hóa giải & hòa giải, Tư tưởng Phi tâm hóa Hậu hiện đại và Hành động Nhập cuộc về hướng mở.
Là tôi sống triết lí Cham, viên mãn và tròn đầy.
[11] Đề từ cho tập thơ Chuyện 40 năm mới kể-2006:
Không bên lề
không trung tâm
tôi trú trên đường biên
Không ngoài luồng
không chánh lưu
sống như thể không đường biên
Cũng chẳng có gì trầm trọng cả!
mỗi các ông cứ dựng chòi
mỗi các ông cứ có mặt như một biên giới.
