Tôi vừa được nữ nhà giáo cho link đọc facebook Đông La, ngày 27-10-2021 mang tên: “Đơn trình bầy gởi TBT Nguyễn Phú Trọng và các cá nhân có trọng trách về những hoạt động chống phá chế độ trong lĩnh vực văn chương…”.

Siêu! Bởi ở đó, hội viên Hội Nhà văn này đã phát hiện vô số món độc đáo về non 20 nhà văn thời gian qua. Cá nhân tôi cũng được dọn ra khẩu phần lạ biệt, đến tôi chưa một lần thưởng thức trong đời.

Thử bày ra 2 món chính để bà con thưởng lãm: 

[1] Bệnh thôi học

Dăm năm trước, cây bút trẻ in tập thơ kèm lời mở, cả quyết đây là thơ Tân hình thức, ý cho bà con biết ta đây rất “mới”, mà mới hẳn phải sang rồi. Tôi viết cái tút ngắn, đùa nhẹ để nhắc bạn trẻ cần cẩn trọng hơn trong ngôn từ rằng, có Tân hình thức đâu nào, bạn lộn với đứa nào rồi.

“Anh những tưởng chuyện đùa vui tí chút, anh đâu ngờ…” [Bùi Giáng], chàng lồng lộn lên viết bài chưởi tôi đăng tận báo Chàm hải ngoại.

[Mùa Covid-19, kể chuyện thật giải trí bà con]

Hôm qua sau 10 ngày giãn cách, lá trà xanh hết đã đành, cà-phê cũng sạch trơn. Chả khủng hoảng là gì. Tôi kêu cháu chạy xuống Phan Rang, cái tiệm nhỏ đối diện với rạp Thanh Bình cũ ấy. Nó chấp hành, để rồi bị tuýt ngay đầu cầu Đạo Long…

– Dạ em chạy vào phố mua cân cà-phê tí…

– Cậu dính đòn rồi, cà-phê đâu phải mặt hàng thiết yếu.

Nguyên Sa:

“Có những kẻ yêu nhau không có thì giờ

Tôi lấy đâu mà làm thơ

Em lấy đâu đọc những bài thơ tôi viết…”

Tại sao cứ phải làm việc? Câu hỏi đặt ra mươi năm trước, hôm nay nó cứ đòi lặp lại. Ừ, tại sao làm việc, khi ta chỉ có 50, 60… năm lướt qua mặt đất này?

Cha tôi trước 1975 là “anh hùng lao động”, gia đình tôi nông dân vô sản, cả nhà làm việc kinh. Đứa con gia đình, tôi không khác. Làm, tôi không cho nó cực, mà là vui. Làm ruộng, hứng lên tôi giao hết cho anh Đạm, và đi.

Cham có lối chào riêng, nét văn hóa tưởng đã thất truyền, nhưng không. Nó vẫn tồn tại trong lễ hội và văn chương. ‘Xalam’, ‘talabat’, ‘jabat xalam’, ‘kakuh’, khôi kakuh’… chứ không có vụ bắt tay, nói chi đến ôm hôn.

Vậy mà tôi đã phải xài tới món này, mới chết!

Mùa đông 1991, tôi khi ấy đang thủ quán tạp hóa nhà quê, chả là cái thá gì vậy mà nổi tiếng đáo để. Vị tiến sĩ Sài thành xuống xe đò ở Phú Quý [lúc đó chưa có xe ôm, điện thoại càng không] nhắn tôi lên đón. Tôi nhờ chú Đạt Chữ chạy xe lên…

[giải trí & đố vui không thưởng]

Mấy rày Chàm mình nẩy mấy chuyện không vui, lòng luận sư dù có nhẹ như mây trời vẫn ra mòi nằng nặng, thôi thì kể chuyện giải trí mình vậy.

Chủ Nhật, lai rai với anh em tại nhà anh Trung con ông Tư Chức. Trung hỏi:

– Chớ anh Trạm biết làm sao từ sau 1976 dân Chakleng làng mình hết bị ‘bhut mưk’ “ma nhập” không?

[mục Giải trí sơ cấp]

Tinh tướng, bởi không biết mình biết người, qua đó tự biến mình thành lố bịch.

Sự vụ cái anh vừa đặt chân lên đất Mã dăm năm, nghe tin tôi vào Hội Nhà văn Việt Nam, liền thư cho tôi, nổ: “Anh sẽ lập Hội Nhà văn Champa hải ngoại”. Tôi hỏi, chớ Chàm mình ngoài đó có nhiêu mống viết văn, thì im.

Mới năm ngoái thôi, sao trẻ tuổi chớm 30, tuyên với thế giới rằng “đã dạy ‘Akhar thrah’ cho cei Sara”. Khi tôi cho hay tôi đã dạy chữ mẹ đẻ cho Cham từ 1975, nghĩa là 15 năm trước mẹ cháu đẻ ra cháu. Bạn này cãi:

– Cei chỉ biết chữ Cham của BBS.

Đắc Nhân Tâm, nguyên tác How to Win Friends and Influence People của Dale Carnegie tác phẩm non thế kỉ mà vẫn best-seller, best với thế giới chớ chẳng riêng Việt Nam, sao có người đi phê phán?

Tiến sĩ Lê Thẩm Dương ăn khách là thế, tại sao nhiều người lại chê bai? Có dấu vết ghen tị ở đây không?

Nữa, Tư duy tích cực là “tốt”, đáng xiển dương hà cớ Trà Kha kêu nó tác hại?Nó giống và khác với Tư duy tiêu cực ở đâu? Nói khác đi, hai thứ cùng máu mủ gì với nhau? Và đâu là Tư duy đúng, căn cơ và bền vững hơn?Bài mới lên Youtube 1 ngày mà có đến 21.500 views, cũng đáng đấy chớ.Thử nghe qua video clip để xem bạn trẻ phản biện thế nào nhé. Nếu không đồng ý cách lí giải, thì giọng văn anh chàng này cũng thú vị đáo để, đáng mua vui một vài trống canh.

Yoya, tôi chơi món này từ tuổi 20, kinh nghiệm đầy ra.

Yoga, tôi chuyển từ công việc này sang khác dễ ợt, từng làm bốn việc cùng lúc: Bán thổ cẩm, coi thợ xây nhà, soạn Từ điển và viết… Chân dung Cát. Yoya, tôi ngủ nhanh và sâu. Ngủ say giữa lúc đám bạn đang lai rai, 15 phút – thức, ngồi tiếp. Yoga, tôi ngủ ngon lành – dù nhà bên karaoke ỏm tỏi. Yoya, tôi làm chủ và điều khiển tùy ý, từ hành vi đến cảm xúc.

Còn bia rượu…

Bà con thấy tôi lành cứ tưởng tôi không sành bia rượu, nhầm to.

Cham nói: ‘Bbang takiik liwiik bbang wơk’: “Ăn nhín để còn được ăn dài lâu”. Tưởng dân quê bỡn chơi, nhưng đó lại chân lí đỉnh mang tính minh triết. Thử vận dụng qua vài món bà con xem chơi.

[1] Nhịp tim con người trung bình 60-100 lần/ phút. Nhịp đập ấy liên quan mật thiết đến tuổi thọ. Vởi các Yogi, họ luyện cho số lượng nhịp tim thấp nhất có thể. Bởi họ hiểu, Bà Trời cho mỗi sinh linh chừng ấy nhịp, ta cứ tính số triệu lần nhịp tim đập đủ đoán biết tuổi thọ của mỗi người.