Tagalau 14, 2013.

* Thi sĩ Đồng Chuông Tử đứng thứ ba từ trái sang – Photo Kiều Maily.

giữa Inrasara và Đời là một chuyến buôn. Chuyến buôn không vốn ở khởi thủy nên, đừng mong lãi ở chung cục. Ra đời là bắt đầu đi, đi hoài đi hủy, cô độc và đầy bất trắc. Để khi mãn cuộc buôn, ta phủi tay về nhà, không ngoảnh lại. Sống và không để lại dấu vết. Triết lí Ariya Nau Ikak tác động ngấm ngầm lên tinh thần bao thế hệ Chăm, hôm qua và hôm nay, quy định tư tưởng họ. Rõ nhất qua tâm hồn thi sĩ. Ở anh, ở tôi, và cả Đồng Chuông Tử. Continue reading →

Tagalau14

Mười lăm tuổi đã có thơ đăng ở Panrang, nội san của cộng đồng Chăm Phan Rang trước 1975, là điều lạ. Lạ hơn, các bài thơ tuổi thiếu niên ấy đã thuyết phục được thế hệ cha chú. Đó là Trà Vigia. Thơ Trà giàu chất suy tưởng, luôn tìm tòi thể nghiệm lối viết mới. Ngôn ngữ thơ nhiều góc cạnh, tứ thơ chuyển bất ngờ, đưa thơ vỡ vạc những ẩn khuất của tâm hồn con người Chăm hiện tại – cuộc sống của một cộng đồng dân tộc thiểu số nhỏ bé tưởng an bình nhưng chứa đựng nhiều bất trắc. Continue reading →

Đọc Lòng ta chùa chiền, tập thơ của Nguyễn Quang Hưng, NXB Hội Nhà văn, 2013

Báo Nông nghiệp Việt Nam, 4-9-2013

Khởi đầu từ “Hoảng loạn”. Vừa khi con người ý thức về mình là con người đánh mất mình. Continue reading →

Bảy năm qua, sự kiện Hoàng Sa – Trường Sa là thời sự nóng. Nóng trên thế giới, nóng trong khu vực, và dĩ nhiên nóng hơn cả – ở quốc nội. Nhất là từ năm 2011. Nóng từ báo in cho đến các trang mạng. Nóng từ chính trị xã hội cho đến văn học nghệ thuật. Trong dòng thời sự này, thơ ca là thể loại ngắn, nhanh nhạy nhất của văn học, đã có mặt kịp thời để “phản ánh” hiện thực ấy. Continue reading →

Giới thiệu tiểu thuyết Hoang tâm của Nguyễn Đình Tú, đã đăng tạp chí Nhà văn, số 5-2013

Văn chương bổ khuyết cho khoảng thiếu, trắng của lịch sử. Lịch sử chỉ có thể ghi chép các sự kiện, diễn biến, những con số cùng phản ứng của các bên liên quan mang tính toàn cục. Tác phẩm văn chương ngược lại, thể hiện biến động tâm sinh lí, suy nghĩ cùng sinh hoạt cục bộ và đơn lẻ của cá nhân trong sự biến ấy. Thế nhưng chính cái cục bộ và đơn lẻ mang tính cá thể kia nói được rất nhiều. Bởi nó đụng chạm đến phần cốt tủy nhất của con người. Chính là con người. Continue reading →

Đọc Rừng cổ tích, trường ca của Đặng Bá Tiến, NXB Hội Nhà văn, 2012

* Inrasara, Đặng Bá Tiến, Trần Can, Lê Vĩnh Tài – chụp tháng 2-2013 tại Ban mê.

Rừng cổ tích, tác phẩm văn học hiếm hoi của một nhà báo gạo cội đang cư trú đất Tây Nguyên – Đặng Bá Tiến – là một trường ca. Trường ca gồm chín “khúc” với một “vĩ thanh” bố trí theo trật tự thời gian: hồi tưởng quá khứ, cái nhìn hiện tại và viễn cảnh tương lai. Nghĩa là khá cổ điển. Thế nhưng với con mắt hiện đại, Đặng Bá Tiến đã ban cho trường ca đầu tay của mình những cái nhìn phản tỉnh đáng trân trọng. Continue reading →

Đọc Một milimét, tập thơ Nguyễn Thị Thanh Long, NXB Văn học, 2011

Báo Văn nghệ Thành phố, 30-8-2012

Một milimét vậy thôi. Một kỉ lục cũ bị vượt qua, kỉ lục mới sẽ được thiết lập. Một milimét thôi, vận động viên nhảy cao kia sẽ giật được tấm huy chương để làm phong phú phòng trưng bày thành tích. Một milimét thôi, tay chạy nước rút này đành tuột mất huy chương cả thời gian dài khổ luyện. Thua cuộc, vận động viên trở lại làm người bình thường. Continue reading →