Phần 3: Những chuyện nhảm trên các diễn đàn

Có triệu triệu diễn đàn trên thế giới rộng lớn này. Tuy nhiên, những diễn đàn để nhiều thông tin về Chăm/ cho Chăm có nơi để xuất hiện chỉ đếm trên đầu ngón tay, mỏng như Chăm vậy, rải rác chỉ vài làng xóm, có khi cách xa nhau cả ngàn cây số, cả những khoảng đại dương mênh mông … Tội lắm! Chăm hiếm ai chối từ nguồn gốc của mình. Chăm thậm chí có khi không nói và hiểu được nhau bằng chính tiếng Chăm. Vậy mà, khi gặp, họ hồ hởi nói rằng “mình là Chăm” bằng ít nhất một thứ ngôn ngữ trung gian khác, không phải Tiếng Chăm Continue reading →

Phần 2: Tâm thế hội nhập qua biểu hiện bằng giao tiếp của xã hội Chăm đương đại

* Anh chị em Chăm tại Phước Nhơn – 2002.

“Con sâu làm rầu nồi canh”, halak mà. Rầu ít hay rầu nhiều thì vẫn làm cho cái nồi canh trở nên kém ngon, thậm chí phải đổ đi. Cái nồi canh càng nhỏ, càng ít nước và tinh thì cái nồng độ rầu càng cao, càng nặng mùi. Chăm không nhiều lắm, không đủ mênh mông để làm nhạt và loãng (hoặc giả như là được thì cũng khó lắm, lâu lắm) cái độ rầu nhiễu vào bởi các con sâu đương đại. Mỗi một con [hay loài] sâu đương đại đều là một (hoặc chí ít là một xã hội đương đại thu nhỏ). Đơn vị đo lường cho cái xã hội này không thể định lượng như kilogram, centimét, xị hay lít… Continue reading →

Phần 1: Chuyện vặt của mình

Các phương tiện thông tin đa nhiều, tốc độ và sức khuếch đại nhanh, rộng, cộng hưởng với một bối cảnh văn hóa, xã hội và kể cả những tính cách rất Chăm, rất đặc thù; gần đây, cộng đồng Chăm khắp nơi dường như đang rơi vào tình trạng khủng hoảng trong giao tiếp, tranh luận và tranh cãi.

* Katê tại nhà Trà Vigia – Hamu Tanran, 2010. Photo Chính Hữu.

Tranh luận – một khi đã gọi như thế thì chính nội tại của 02 từ này là để có thêm những cơ sở hiểu biết, khả năng tích góp những ý kiến khác nhau (và lắm lúc chọi thẳng vào nhau cũng nên) để đi đến một kết cục “tốt đẹp” Continue reading →