[hay. Tôi là thằng đàn ông chiều vợ nhất thế giới]

[1] Tối 25-9, tôi và Jaka diễn ở ĐẠI HỌC VĂN LANG.

Tôi nói về “Văn hóa Cham nhìn từ Cham” và giải 3 huyền thoại Việt liên quan đến Cham. Jaka trưởng nhóm Văn nghệ diễn vài phân khúc Ca múa nhạc Cham. Hay, vui và bổ ích [kể sau].

Thường sự kiện như này, Hani luôn có mặt, để thưởng, cổ vũ và phụ họa. Nay thì không, nàng đang nằm viện – Út cho biết. 

[hay. Huyền nghĩa của cho & nhận]

Một tuần nữa là Katê rồi, kể chuyện tươi vui cho nhau nghe.

Thi sĩ Trầm Ngọc Lan phát cái ý rất chân lí: Muốn làm ăn thì qua vấn kế Tàu, đánh giặc xin ý kiến Việt, còn làm đám lễ các thứ, cứ hỏi Cham – là chuẩn. Đồng thanh đồng khí, thầy Nguyễn Văn Tỷ thêm: Cham giúp nhau làm đám thì được, đừng hòng họ giúp nhau làm ăn.

Tôi thì khác, làm ngược chân lí trên: Giúp làm ăn, không giúp làm đám; và hỗ trợ từ vụ việc cộng đồng đến giúp cá nhân.

Đây không là ý của tôi, mà từ kho trời chung, tôi lọc ra làm hệ quy chiếu qua trải nghiệm của tôi, cả chuyện tôi biết.

[1] Bạn thích gì?

Nghĩ mình thích văn chương mà “cầm cuốn sách khó hơn cầm li bia”, suốt ngày bù khú bạn bè, giấc mơ bạn tiêu đời là cái chắc. Bạn muốn giàu, nhưng cả đời vạch kế hoạch lớn nhỏ cho người khác… làm, cũng không khác.

Tôi biết khối bạn Cham mang cao vọng hổng chân như thế.

Đoản tho kỉ niệm ngày sinh 67:

“Sinh nhật cây xương rồng

có ngọn gió nồm reo đồi trọc

có loài côn trùng đùa bãi cát

có tháp Chàm giữa nắng đơn ca”

Tạm kê 5 điều tôi học được từ Chủ nghĩa Khắc kỉ. Học, về những gì tôi đã có. Nói như sách Đại học: “Minh minh đức”, nghĩa là Triết học này làm sáng cái đức sáng trong tôi.

[1] Rời khỏi vùng an toàn

Chỉ rời khỏi vùng an toàn, ta mới nói đến sáng tạo.

Đây chính là ngón ruột của tôi. Tuổi niên thiếu, tôi đã lang thang qua khắp làng Cham Ninh Thuận. Nhập cuộc văn chương chữ nghĩa, tôi đi từ nghiên cứu đến thơ, từ tiểu thuyết sang phê bình, từ diễn thuyết đến tổ chức sự kiện. Thơ, tôi phiêu lưu qua các hệ mĩ học: Lãng mạn hậu thời, hiện đại, hậu hiện đại, tân hình thức…

Đây là câu hỏi tôi thường xuyên gặp phải, từ các bạn sinh viên mới ra trường. Tôi nói, nếu bạn có ước mơ lớn, đừng làm thuê, mà hãy khởi nghiệp. Bắt đầu ngay “từ con số không, từ con số âm – có lẽ” [Tháp nắng-1982]!

Làm thuê, dù thấp cấp như thợ may hay trung cấp như nhân viên công sở, bạn chỉ có thể ổn định, đủ ăn chớ khó mà đổi đời được.

Tôi lấy ví dụ từ thực tiễn Cham.