Quan niệm xưa cũ, đã là nhà văn thì phải… nghèo: thanh bần, nghèo mà sang. Và chúng ta ưỡn ngực bởi nỗi đó. Sao không thể giàu và sang?
Hơn mươi năm trước, tôi có loạt 18 bài: “Cham vẫn có thể làm giàu”, để bày Cham làm giàu. Ở đó có kể chuyện tôi đã giàu lên từ thổ cẩm ra sao. Nay, kể chuyện tôi, từ VĂN CHƯƠNG CHỮ NGHĨA: Làm ra tiền, tiêu tiền và đã nghèo như thế nào.
Một bài học bổ ích cho nhà văn, và cho chung, chắc chắn thế!
Continue reading[hay. Khổng Minh, Tư Mã Ý & Tào Tháo, và…]
Xưa nay người thiên hạ cứ nghĩ Lão siêu hơn Khổng. Không sai, chớ Bùi Giáng và Inrasara không nghĩ đơn giản thế. Hãy nghe bác Bùi nghịch Lão Đam:
“Con chim thì ta biết nó bay, con cá thì ta biết nỏ nhảy, cái chàng Lão Tử thì ta biết ảnh khệnh khạng lố bịch nhà ma. Còn khệnh khạng lố bịch nhà ma là gì thì ta không biết” [diễn ý trong Sa mạc trường ca?]
Continue readingVề hiện tượng đạo sĩ Minh Tuệ tính không nhắc đến nữa, do sáng nay có bạn dò bài tôi, nên kể chuyện vui. 3 chuyện cũ:
1. Bạn học xưa 40 năm bặt tăm, không dưng còm vào website tôi: “Muốn bàn về Minh triết Cham thì phải đọc được chữ Cham cổ”, tôi mới kêu:
– Mèng ôi! Sara đã xuất bản hàng ngàn trang sử thi Cham, từng dịch cả ngàn trang Kinh sách Cham, từng diễn vài Văn bia cổ Champa mà, sao yut lại hỏi thế nhỉ…
Continue readingXem màn kịch anh Báu truy vấn đạo sĩ Minh Tuệ về giới, tôi nghĩ đến vụ học trò đi dò bài thầy, rồi cứ một mình tủm tỉm cười!
Anh Báu sau khi quỳ gối sám hối rất kịch, liền ngồi dậy, đặt các câu hỏi. Câu hỏi từ dễ đến khó, tăng dần cường độ, rồi lên cao trào:
– Hỏi thật “Cu Tuệ” nè [mượn dụng ngữ của chị Hằng], cu có thuộc 250 giới không?
Minh Tuệ đáp, không cần suy nghĩ:
Continue reading3 câu chuyện
[1] 5:40 sáng nay, tôi nhận cú phon từ thi sĩ Phan Thành Khương: Anh Hạng đang Phan Rang, muốn gặp Sara tí, 8g ảnh lên Đà Lạt rồi.
Tôi ngần ngừ giây lát. Ngần ngừ, bởi trời Phan Rang dạo này gió và rét, kêu Taxi khó, nhưng ông anh viễn phương lai nhớ đến mình, không thể không.
– Được, 7g tôi qua nhé.
Continue readingNgoài công việc chính, mỗi sáng tôi mỗi lên 1-2 tút, về đủ thứ chuyện trên đời, nhất là về Cham. Từ chuyện siêu hình là Minh triết đến Kinh sách tôn giáo Cham hay góc khuất huyền sử như Hải sử & văn hóa biển Cham; lí giải triết lí về Đất, Tù binh & Mỹ nhân đến luận giải biểu tượng ‘Haumkar’; giải minh thông điệp Ariya Glơng Anak xa xưa cho đến vô số nỗi Cham ở hôm nay. Trường Pô-Klong và Trung tâm Văn hóa Chàm, Ban Biên soạn sách chữ Chăm hay “Người Cham và Điện hạt nhân”, vân vân.
Continue readingSáng hôm qua, cô bạn ngoài kia nhắn tin, dạo này Sara có làm thơ không, gửi cho tạp chí một chùm. Tôi gửi đi, dĩ nhiên, đăng… chùa. Chiều, thêm ông bạn thơ lão niên đất Bắc: Không lương hưu, Sara thu nhập từ đâu, tôi mới ớ người ra: Ừa, chả có nguồn nào thiệt hỉ.
Ngay món tôi diễn ngon nhất: THƠ, hai năm qua cũng chả thấy đâu mời đi nói chuyện gọi là. Chợt nhớ đọc đâu hồi Đệ Tứ, André Malraux cho một nhân vật trong tiểu thuyết Thân phận con người nói tỉnh bơ, đại ý:
Continue readingHôm qua 12-11-2024, yut Bangsa Champa còm:
“… mình ngưỡng mộ/yêu quý bạn lâu/nay rồi… những gì bạn đã làm được cho Chăm mình là vĩ đại rồi, không ai có thể phủ nhận… Có điều là mình khuyên bạn đừng nói quanh quẩn chuyện linh tinh/đời thường không đâu vào đâu… chỉ làm giảm giá trị thực của bạn đang có.”
Cũng hôm qua, Jaya con trai viết riêng cho tôi:
Continue readingNgày 17-10, tôi lên xe vào Sài Gòn đôi việc: Thuyết ở Cà-phê thứ Bảy & hướng dẫn dọn nhà ở Tân Phú. Dù tôi đã “xin phép”, Hani cứ hỏi mấy đứa, cei đi đâu, và bao giờ cei về? Rồi hỏi Jaya, cei có giữ lại số “dây kéo” không? Nghe, tôi cứ muốn bật cười.
Hôm qua, tôi về đến nhà lúc 2g05 sáng. Ở Sài Gòn, dọn nhà, thuyết, tiếp Fan, phon hỏi thăm và trả lời các thứ… mệt phờ người. Nghe chuyện Hani, đột ngột thấy năng lượng trở lại. Tiếng cười nó linh là vậy. Tại sao cười?
Continue readingBa câu chuyện…
[1] Năm ấy, Bộ Giáo dục mời tôi thuyết ở Khóa Hè giáo viên tiếng Cham tại Sở Giáo dục Ninh Thuận. Xong buổi, trước cửa hội trường, bạn học thuở Tiểu học [vai chú] trờ tối bắt tay tôi, hỏi vui:
– Trên trả cho mi nhiêu?
– Ba – tôi nói – như không có gì.
– Ba trăm à?
– Sao lại trăm, ba triệu chớ – tôi cười.
Continue reading