[hay. Bí kíp giải quyết vấn đề nhanh & nhẹ]
Bàn về “không làm”, bà chị Dư Thị Hoàn còm vui. Đáp ứng còm vui ấy, tôi kể 9 chuyện vui vui hầu các bạn.
[1] Hồi trẻ đi đám, tôi cứ đứng khơi khơi ngó các anh, các chú làm. Đến chỗ mắc kẹt, tìm chả thấy ai, ông chú mới hô: Thằng Trạm làm được, thế là tôi sấn tới viết hàng Akhar thrah cho họ.
Continue readingĐăng ảnh Hội Trại Tết Chakleng vừa qua, vài bạn ngạc nhiên kêu sao Inrasara có thể chơi với cánh thuộc tuổi con cháu mình nhỉ? Tôi nói, tôi chơi được với tất cả, bất kể tuổi tác, thành phần hay đẳng cấp. Ở đó chả ai mời, tôi đến, nhập cuộc – vui vẻ. Tôi vui, các bạn trẻ vui.
Thi ca cũng hệt, tôi yêu từ Cổ điển, Lãng mạn, từ thơ Câu lạc bộ, Hiện đại cho đến Hậu hiện đại miễn là thơ đó đáng… yêu, không tuyệt sao!
Tiệc tất niên, chuyện vãn với vài bạn thế hệ mới có đề cập đến, hiện nay cần chuyên môn hóa trong nghiên cứu văn hóa Cham. Không sai! Đâu đó thi sĩ Ly Doi cũng một lần giơ tay đồng thuận. Câu hỏi: Có phải đa ngành thì không thể chuyên sâu?
Continue reading[như là phần phụ lục tút-52: Làm sao tăng năng lượng sống & sáng tạo?]
Meinit yêu dấu!
Ở tút “Trò chơi-5. Tình yêu như là trò chơi”, Xa-ai có viết:
“Không lí tưởng kiểu Exupéry: ‘Yêu nhau không phải nhìn nhau suốt ngày, mà nhìn chung về một hướng’, riêng chúng mình: Yêu phải là nhìn thấy giấc mơ nhau, hỗ trợ nhau hiện thực hóa nó. Chính là nhập cuộc vào trò chơi!”
Continue reading[tút Chào Xuân mới: Prana, Sinh lực, Khí, Năng lượng, làm sao điều hướng nó lên chiều kích của sáng tạo và tiếp cận vùng miền phúc lành của sống? Tút có vẻ quan yếu, cần dài, bạn đọc chịu khó tí để rút ra bài học về năng lượng!]
Lạ chứ, thời đoạn nào của đời tôi cũng tràn sức sống, như thể năng lượng thừa. Hệt mặt trời Zarathoustra của Nietzsche sau 10 năm lên núi ẩn tu, một sáng thức giấc nghe mình tràn ánh nắng. Mặt trời kia không thể giữ lại cho mình, mà thèm ban phát đến muôn loài.
Continue readingKhông chấp vào y áo, không bám vào giới luật tôn giáo nào bất kì, tiết chế tối đa nhu cầu, hiểu biết [chánh kiến, chánh tư duy] và tự tại [chánh niệm, chánh định], với sự giản đơn nhất có thể, bạn thõng tay đi vào chợ đời.
Bạn vẫn lấy vợ lấy chồng, sinh con đẻ cái.
Không tham tiền…
Continue readingVương quốc Champa mất, nền văn hóa truyền thống bị cuốn theo tất mệnh, đã thất tán nhiều. Không kể mấy lối nghĩ đã lỗi thời thậm chỉ tai hại – có nghiên cứu là để bảo tàng, còn thì nền văn hóa của dân tộc ấy vẫn còn lưu lại nhiều giá trị. Theo cei, đâu là giá trị nhất có thể vận dụng vào đời sống hôm nay? Ở Sài Gòn vừa qua, Út Trà Kha hỏi tôi thế.
Qua quan sát và suy nghiệm, đây là 7 điều căn cốt cần bảo tồn và lan tỏa.
1. Truyện cổ: “Đi tìm học, bán vợ”
Continue readingAlbert Camus nói đại ý, khi viết về nỗi cay đắng nào đó, là lúc ông đã vượt bỏ nó. Nhà văn ta ngược lại, ưa giãi bày nỗi niềm.
“Tôi chỉ viết cho mình thôi”, hay “Tiếng thơ là tìm tri âm chứ không cần số đông”. Thi thoảng ta vẫn bắt gặp phát ngôn kiểu ấy, từ văn giới. Viết về này nọ, cả viết về mình, là viết cho mình. Dường có trật đường ray đâu đó, nếu không muốn nói là tự lừa.
Nhà văn khi viết VỀ, có thể về gì bất kì, là VIẾT CHO. Thế nên cái viết ấy cần độc giả, nhiều càng tốt, rộng càng hay, với hi vọng ảnh hưởng đến đồng loại, nhiều, rộng và xa hơn. Không thể khác.
Continue reading[Giải minh về: Đất, Tù binh, Mỹ nhân]
Tút “Sự thật không sử gia nào nói…”, bạn NVN còm: “Tham thì chỉ có thánh nhân mới không, còn thì do Cham không giữ nổi, bị đánh bật ra nên không chiếm giữ”.
Còm vừa phiến diện vừa lạc bình diện, nói khác: sai lầm về phạm trù. Ở đây tôi đang giải minh mang tính triết lí, chứ không thuần lịch sử sự kiện. Tút nhấn vào ý: “không tham để chiếm lấy cái KHÔNG THUỘC VỀ MÌNH”, và giải thích: Không cần phải “thánh nhân”, ngay phàm nhân Cham cũng KHÔNG DÁM THAM.
Continue readingSinh phận Cham, sau [1] Thế hệ sống sót, là [2] Thế hệ ổn định và lưu giữ, ở đây ông bà lo thu gom, níu giữ mấy mảnh vụn văn hóa còn sót lại. Tiếp đến là [3] Thế hệ Phục hồi, và cuối cùng hôm nay: [4] Thế hệ tiếp nhận và sáng tạo.
Nhóm thầy Thành Phú Bá, Lưu Quang Sang, Nguyễn Văn Tỷ, Đàng Năng Quạ [cạnh đó là ông Dương Tấn Sở] nằm lưng chừng giữa Thế hệ 2&3.
Họ cần, và mơ gì?
Continue reading[hay. Tôi đã chơi Tagalau như thế nào?]
Lướt qua “Lời mở” đặc san Tagalau-1 ra mắt mùa Katê 2000, yut Quảng Đại Thoang phản hồi: Làm bài bản thế, sao Inrasara cho là “tạo sân chơi”?
Mùa Đông năm 2005, ở Trại Sáng tác Đại Lải, tặng Tagalau-6 cho hai bạn thơ Tày, bạn kêu: Chúng tôi sẽ làm như Sara. Tôi nói: Không thể đâu. Tại sao ư, bởi các bạn chưa chuẩn bị cho cuộc chơi.
Và các bạn đã không thể thiệt.
Continue reading