[hay. Tôi học thế nào?]

Tiểu học trường làng, tôi nhất lớp. Vào Đệ Thất trường Cham, tôi thủ khoa. Qua lớp 12 trường Việt tôi một trong hai bạn đỗ Đại học, là chuyện hiếm.

Nhất lớp, chớ khờ khạo mà ưỡn ngực trong chân trời với môi trường chật hẹp đó, bởi còn vô số thứ không ở trong chương trình ngoài kia cực hấp dẫn. THời Trung học là chữ Akhar thrah, văn học Cham, tôi học và học thiệt. Lên Đại học là ngôn ngữ học và triết học; còn đọc thì mênh mông và đủ loại sách.

Cụ thể, tôi học thế nào?

Thân khỏe, trí thông mà tâm không vững, không an thì dễ đi đời nhà ma. Ở mục này, tôi cứ theo tinh thần Ariya Glơng Anak mà hành, điều tôi định danh “sống dưới dấu hiệu Ariya Glơng Anak” – là ổn.

Không ngoa đâu, như Minh Tuệ: “làm theo lời dạy của Đức Phật”, thì không trật vào đâu được!

Môn đầu tiên là “giải sân hận”. Dường Bà Trời cơ cấu thân tôi quên cấy loài gien này. Muốn không sân hận thì phải biết NHẪN: nhịn và nhường.

[hay. Tôi học thế nào?]

Thân khỏe mà trí không sáng thì… chịu. Muốn thế không gì khác, ngoài học.

Yêu sự học và ham học, ngay từ tuổi “tìm học”, tôi học đủ thứ trên trần đời. Âm nhạc và hội họa, võ thuật và yoga, bóng đá cùng vài môn thể thao khác. Học và chơi. Học, không phải để trả bài, mà vì vui.

Tôi học suốt, như hôm nay vẫn còn học ở Minh Tuệ.

[Tiếng Cham tinh nghĩa: Hiểu ‘xak hatai’ trong Ariya Glơng Anak thế nào cho đúng’?]

1. Minh Tuệ buông cái thân, đến nỗi ông biến mấy thứ bao quanh thân ấy thành “đống rác vô tận”. Vô tận thế, ai mà dám đụng vào! Từ thân bất hại dẫn đến TÂM BẤT HẠI.

Người ta kêu ông đồ dơ dáy, thì con vốn dơ dáy đã; nói ông thứ ăn xin, ông bảo: đích thị luôn; hô tăng đoàn ông không khác gì cái chợ, ông bảo: còn hơn cái chợ ấy chứ.

Tôi thì khác, nếu vị đạo sĩ này buông, tôi ngược lại: GIỮ. Theo đúng châm ngôn của Phật giáo Mật tông: “Hãy biến thân thể bạn thành cỗ xe tốt nhất để chở linh hồn bạn vượt qua biển đời”.

2. Hôm trước bàn về chữ “xak hatai”, có bạn kêu nó chỉ có 1 nghĩa là “hi vọng”, tôi nói đúng, thế nhưng khi “hi vọng” hão huyền dễ thành “ỷ lại” vô lối.

Câu 56:     

“Nưrah ita takik siam ralo habơng

Praung akauk khơng di bbơng, kapal kalik mưxak hatai’

“Thế giới chúng ta ít lành lắm hung

To đầu [thì] khỏe ăn, dày da [thành] ỷ lại”

Tại sao không dịch là “dày da [mới] hi vọng” mà phải là “dày da [thành] ỷ lại”? Đấy là thể theo tinh thần xuyên suốt của Ariya Glơng Anak. Nhà thơ khuyên chúng ta khiêm cung trước sự sự trên đời.

Hãy đọc 3 câu 78-79-81:

‘Praung di lok ni ra lac yang pađiak

Angin gilauh mai mưcwak, taginum xup lingik

Di lok ni praung yaum ia tathik

Ra ngap kapal blauh đik, take di ngauk dalah riyak

Rup ita ukơn batuw ngan basei

Urang pparaung er rei, mưta bboh di mưta’

“Lớn trên đời người bảo thần mặt trời

Gió cuốn về phủ trùm mây đen làm mù tối

Rộng trên đời này rằng là biển cả

Người đóng thuyền rồi đi lên mặt sóng

Thân mình chẳng phải đâu đá hay sắt

Người hủy hoại mỗi ngày, [ta đã từng] nhìn tận mắt”

Vậy đó, biển cả hay mặt trời ghê thế còn bị khuất phục, huống hồ cái thân tứ đại với miếng “dày da”, thì có chi mà… HI VỌNG cơ chứ!? Đọc thơ, cần đọc đúng thần hồn của nhà thơ là vậy.

3. Ngay tuổi 20, tôi đã ý thức sâu thẳm về THÂN, và luyện Yoga từ đó.

Tôi không bỏ buổi tập nào, dù mưa hay nắng, ngay cả lúc cảm cúm, tôi vẫn tập nhẹ. Ai thấy ông Sara bỏ buổi tập, người đó giàu to – tôi đố vui có thưởng thế.

Trước tuổi lục thập tôi tập 30phút mỗi ngày, sau đó tăng lên 50-60phút. Các môn chính: Thể dục buổi sáng, đi bộ buổi chiều, Yoga và xoa bóp, bấm day huyệt cùng vài thao tác khác – tùy nghi.

“Bế tinh, dưỡng khí, tồn thần” qua đó trí mới sáng, để làm triết học!

[về rượu bia, sex, lao tâm, lao lực]

“Ta đang tàn phá sinh lực tinh túy nhất của ta, hằng ngày!”

Ở tuổi 20, tôi dùng phấn đỏ viết chữ to lên bức tường trước bàn. Châm ngôn duy nhất tôi không xóa đi suốt thời gian dài. Thân khỏe thì khí mới thông, tâm mới sáng. Tuy nhiên không phải vì thế mà tôi không thử.

[1] RƯỢU BIA

Tôi đã 3 lần say khướt. Lần đầu 27 tuổi, với anh em trên rẫy anh Hàm Bộ. 3 người 4 lít rượu nhứt. Tôi say quên cả đất trời.

Thơ ít lời mà nói được nhiều. Tôi nghĩ bài thơ: “Thi ca và thi sỹ” cùng bài “Hành hương Em” trong tập Hành hương Em in năm 1999, đã thay lời muốn nói về tất cả những gì liên quan đến biểu tượng lớn này.

Hiện tượng không gì hơn đánh thức nhân loại nhìn về miền sáng khác bị bỏ quên.

+

THI CA VÀ THI SĨ

Đây là một BIỂU TƯỢNG, lần đầu tiên nhìn thấy ông, tôi đã định ngay cái danh ấy. Và tin vào bước chân trần kia – tuyệt đối.

Sau đó là, ĐẠO SĨ MINH TUỆ đầy trân trọng.

Nữa, là bậc CẬN ALAHÁN, và có khi đã LÀ nữa không chừng.

Một năm qua đi, cái TIN của ngày càng được xác tín, từ ông và từ tôi.

Đầu năm Cham lịch, xin nói TO lên lời tạ ơn Trời đất đã ban tặng cho nhân gian Minh Tuệ.

[Làm thế nào hóa giải & hòa giải mâu thuẫn muôn đời này?]

Đạo sĩ [hay đạo sư] xuất hiện kéo theo đồ đệ, sau đó là bộ phận lớn người đi theo. Giáo hội [các thứ] có mặt, nhân danh đạo sư – phụng sự thành phần sinh linh này. Ở đó lắm khi xa rời thông điệp của đạo sĩ.

Mâu thuẫn và xung đột hình thành, hố ngăn cách ngày càng sâu, rộng.

[Làm gì, trước sự DỐI và cái ÁC đang hoành hành?]

Lạ quá, từ hiện tượng Minh Tuệ xuất hiện, tôi dành bình quân cả tiếng đồng hồ mỗi ngày để dõi theo bước chân ông. Dõi theo mà rưng rưng…

Để hiểu đời, hiểu người, và nhất là – hiểu mình.

1. Phơi mình trước ánh sáng, và ông chính là ánh sáng…

Đến chú cún cũng muốn níu kéo ông ở lại, vậy mà…

Hôm qua, tại ngôi chùa Ấn Độ giáo, sư trụ trì cung kính mời đạo sĩ Minh Tuệ và tăng đoàn ở lại. Hứa hẹn có cuộc “nói pháp” với Phật tử, thì bất ngờ, vị sư áo vàng thuộc Giáo hội Phật giáo Sri Lanka tay cầm lá đơn tố cáo “đoàn giả tu”, đính kèm vài cảnh sát đến, quyết cả đoàn người phải rời đi gấp.

Can thiệp vào nội bộ tôn giáo khác, một hành vi sai toàn tập!