Tút “Hani-22. Những đứa con”, bởi tính riêng tư, xin không đăng ở đây. Tạm trích đoạn kết:
“80 ngày “nhớ quê nằm bỏ cơm”, ngoài các con và cháu con dì Trào, Jaya và Jakha gần gũi và chăm mẹ rất chu đáo, hiểu nỗi niềm của mẹ ở những ngày cuối cùng hơn ai cả!
Phim về mẹ, Jaya làm được; hồi ức, Jakha từng là cây bút đinh Spiderum sẽ làm được – chắc chắn.”
Continue readingHani có 5 đứa con, mỗi người mỗi vẻ, và đều có đóng góp riêng cho gia đình.
Tôi nói với 2 con riêng của Hani: Phải rớt hai kì Đại học (khi ấy vào Đại học rất khó), cei mới cho hai đứa chuyển sang hệ khác.
[1] Con gái đầu sinh tại Campuchia, nhờ thầy Jay ôm về Việt Nam.
Continue reading[hay. Hani khủng hoảng niềm tin như thế nào?]
Cuộc đời Hani như một tiểu thuyết đa chương hồi. Từ tút này trở đi, tôi kể chuyện nàng liên quan với xã hội Cham, để Út làm tư liệu viết Hồi ức về mẹ. Việc phân ưu coi như dừng ở đây.
Xin chân thành cảm tạ bà con, anh chị em và bằng hữu gần xa. Karun & Thuk siam!
+
Tôi khóc, không phải cho 1 sinh phận – dù đáng khóc, mà KHÓC CHO 1 GIẤC MƠ NHỎ NHOI THÔI MÀ CỨ LÀM LẠC LOÀI. Chuyện 3 sinh linh Cham.
Continue reading[vì đã thất hứa với Hani]
Ham sống, Hani nghĩ mình sẽ sống hơn trăm tuổi, để… làm. Dẫu sao biết mình sắp đi, không phải hôm nay mà từ Covid-19, Hani đã cho Út Jakha thu âm, ghi hình “di nguyện”. Hani đi, 3 lời [trăn trối] ở lại.
[1] Như bao cha mẹ khác: “Gia tài cha mẹ chỉ ngần ấy, đã di chúc chia đều, các con ở lại yêu thương, đùm bọc nhau, đừng vì đồng tiền mà xâu xé”.
Continue readingChiều nay, 3g ngày 19-11-2024, Hani vừa nhập Bệnh viện Ninh Thuận.
Thông báo tạm nghỉ đến các bạn facebook.
Mong tốt lành! Thuk siam!
TẶNG VẬT CỦA TÔI, NÀNG ĐÃ VỀ…
Continue readingSinh ra trong gia đình nông dân nghèo ở một làng nghèo trong một tỉnh nghèo, Hani được Bà Trời ban cho sức khỏe, nhan sắc, đính kèm hai thứ cực kì là múa và giao thiệp.
YÊU
Yêu “nước”, Hani từ bỏ tuổi thanh xuân, đi “làm nước” thân gái dặm trường thừa sống thiếu chết
Yêu trẻ, được “cách mạng” ưu ái cho làm Thương nghiệp – là món béo bở thuở ấy. “Hưởng” được một tháng, Hani tình nguyện làm phong trào mẫu giáo.
Continue readingKhi có quy tắc sống, là bạn đã sống triết lí. Tạm kê 19 ý trong bộ quy tắc sống triết lí Cham của tôi. Bạn nào nhận ra và đã hành ý gì khác, có thể kê ra cho mọi người cùng biết. Karun!
[1] Học: rất sớm. 4 tuổi tôi đã thuộc lòng Ariya Glơng Anak, 13 tuổi tôi tìm đến tận nhà nhiều vị Cham giỏi, để học. Tôi học từ cái siêu hình để biết (APL) cho đến điều thực tiễn để tồn tại (MTP).
[2] Văn hóa Cham, tôi không thuần nghiên cứu, mà viết phụng sự cộng đồng, lan tỏa tâm hồn con người Cham và tinh thần văn hóa Cham ra thế giới (‘bhap ilimo’ – PC, AGA).
Continue readingAGA về ngôn, lời ‘pôic, panôic’ tôi bàn nhiều rồi, không lặp lại. Ở đây chỉ nhấn: Hà cớ thi hào này đặt nặng về nó, quá đậm nữa là khác?
Về NÓI, cổ thư Trung Hoa nhấn về 4 điểm: Không nói lời xấu ác, không nói lời ngông cuồng, không nói lời oán than, không nói lời vô nghĩa, và thêm: không can thiệp chuyện gia đình.
Tôi mang tiếng giỏi hòa giải, thế nên hay được bà con mời, nhờ. Xin kể chuyện thực.
Continue reading[Thấy rồi mới tìm. Hãy sống trọn vẹn đã, rồi viết]
Cham có triết học không? – Ngay từ bài đầu, tôi nói có, từ chữ ‘xakarai’ mà ra.
Giữa thế kỉ XX, Paul Mus nhà dân tộc học người Pháp bảo Cham không có văn học, tôi nói chắc chắn có. Từ 15 tuổi tôi tìm và nhặt:, để 24 năm sau dựng nên lâu đài Văn học Cham 7 tập.
Chưa nhà nghiên cứu nào nhắc đến chữ “minh triết Cham”, tối tút loạt bài “sống minh triết” để 3 năm sau cho ra đời tác phẩm Minh triết Cham-2016. Rồi sau những góp ý, chỉnh sửa và bổ sung, Minh triết Cham được in lần ba, chỉn chu hơn.
Continue readingNếu đàn ông Cham học là học về vũ trụ, về siêu hình, về con người [trong gia huấn ca dành cho nam Ariya Patauw Adat Likei], hay học về những gì “không bỏ vào nồi cơm” được [truyện cổ “Đi tìm học bán vợ”], thì người nữ Cham được đào tạo theo hướng khác – rất ư là thực tế.
Lược lại vài điểm chính Muk Thruh Palei dạy người nữ Cham:
Để chuẩn bị vào đời, em cần học sớm, để lớn lên lấy chồng, quản lí gia đình. Học gì?
Continue reading