Tôi là đạo sĩ, kẻ đi trên đường. Tuổi 20, tôi từng cạo đầu tu Phật, say sưa trong thế giới “rừng già kinh Phật” [chữ tôi dùng]. Tôi đã dịch Kinh Thánh, nhiều lần đọc Kinh Coran… riêng tôn giáo Ahiêr Awal [Bà-la-môn và Bà-ni Cham], tôi là người nhập cuộc đúng nghĩa, như một Luận sư.

Lượt qua thế để biết, tôi rất dễ thấu cảm và đón nhận với sự yêu quý đặc biệt, từ đạo sĩ Minh Tuệ đến sư Phước Đông, vân vân. Về sư Phước Đông, xin có vài giải minh sau:

[1] Không so sánh

Có kẻ quỳ, và buông ra bao lời lẽ tụng ca. Trước quyền lực của đồng tiền, của hư danh, và gì nữa. Để nhận về cái gì chỉ có họ biết được.

Có kẻ quỳ, và lâm dâm khấn nguyện. Trước người vô sản và vô gia cư, thậm chí chỉ trước cái bóng của sinh linh đó. Mong nhận về phước lành mà kẻ ấy tin là có thật.

Có kẻ quỳ, và vô ngôn. Trước vạn anh linh tổ tiên vô danh, vô hình giữa vũ trụ vô cùng. Không cầu điều gì khác, ngoài cho hồn mình mở ra với hồn người muôn năm cũ.

Cái bệnh lớn nhất của con người là lười, trội hơn cả là lười suy tư, từ đó ta bị sống chứ không sống. Bạo lực qua đó mà sinh sôi, bao xâu luôn bạo lực ngôn ngữ. “Đám Do Thái bẩn thỉu”, “thành phần phản động”, vân vân. Muốn đánh chết con chó cứ gán cho nó chó dại, là xong phim.

Chiều tích cực cũng hệt, từ lười dẫn đến bạo lực ngôn ngữ.

[1] Với Minh Tuệ thế nào?

Không đùa đâu, mà nghiêm túc đáo để. Trước, nhà thơ Lê Anh Hoài có màn trình diễn nghệ thuật “Đọc báo trong toilet”, hay thì có hay nhưng vẫn còn đời quá. Nay xét thấy nhà văn nhà thơ ta khoái bệnh hoạn, tôi đưa tút này vào serie “sống tôn giáo”, giúp đồng nghiệp vận dụng, để có thể thăng hoa chữ nghĩa và làm ĐẸP cuộc đời, qua từng sát-na, here and now.

Tôi sống khỏe, sống vui [và sống có ích] bởi hiếm khi nghĩ bậy, nói xấu ai đó thì càng. Nguyên do, không phải tôi tốt, mà không có thì giờ, cả trong… toilet.

[Tôi & Minh Tuệ giống nhau ở đâu?]

Đắc đạo, Minh Tuệ “đi khất thực là để gieo duyên”. Tôi, đắc đạo Cham & đạo Thơ, cần đi lan tỏa “đạo” của mình. Nó được đón nhận thế nào?

[1] Trí thức và người trong giới

Hiện tượng Minh Tuệ nổ ra, giới có học thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau hoan hỉ đón nhận với nhiều tâm thế và thể cách khác nhau.

[Đối thoại hơi bị quan trọng về công vụ của tôi với Cham]

“Mọi người về làm việc của mình đi…” – là lần đầu tiên ông xin được phép nói trước công chúng, để không bao giờ nói nữa. Đó là lần đầu tiên tôi thấy ông “nhăn”!

Vài người nghĩ ông ham nổi tiếng, khá bậy. Chẳng “làm” gì cả, là điều tối ý nghĩa của đời ông. “Con cứ đi thôi… tu cho đến chết”, như ông nói. Ông sống “triết lí” của mình [theo lời Phật dạy], như Sokrates, như… tôi.

[& dự cảm ngày mai]

Làm sao Minh Tuệ có được một lực hút khó cưỡng, và hứa hẹn sẽ còn tiếp tục? Cũng có vài vị thực hiện 13 Hạnh Đầu đà, riêng Minh Tuệ có được lực hút ấy, tại sao?

– Đó bởi ở phong thái, – phong thái toát ra từ trung tâm đạo hạnh Ông.

Bước chân thanh thoát. Tiếng “dạ, con…” đầy khiêm cung. Sẵn sàng trả lời mọi câu hỏi. Lời lẽ giản dị, chân chất mà thâm hậu. Sau mỗi cho đi hay đón nhận, bàn tay trái Ông đưa lên ngang trán lễ cực nghiêm trang kèm “A-di-đà-Phật”. Cái nhìn né tránh khi được người đảnh lễ. Nhất là nụ cười “niêm hoa vi tiếu” tràn tình yêu thương. Cùng bao hành vi vi diệu khác.

[& Vài minh định về ngôn từ]

Trước khi đi vào phân tích “phong cách”, điều khiến Minh Tuệ có được sứt hút không thể cưỡng nhiều thành phần người khác nhau, xin có vài minh định về ngôn từ để tránh thêm ngộ nhận không đáng.

[1] Tít “Bài học Minh Tuệ” là nói ngắn gọn, dài dòng hơn phải là “Bài học từ/ qua hiện tượng Minh Tuệ”. Bài học làm thành serie, chủ yếu:

Minh Tuệ: Con không có nhà, con không nhận tiền, nên không có gì để giữ cả. Con đi và họ cho con ăn, con hạnh phúc. – Đơn giản và rõ ràng.

Nhà văn Mỹ Henry Miller nói to hơn: hạnh phúc nhất – “I have no money, no resources, no hopes. I am the happiest man alive“, dù qua giọng điệu, tôi biết ông như thế thiệt.

Tôi không nói “hạnh phúc”, càng không xài chữ “nhất”, mà là vui.

[thơ hậu hiện đại]

6 năm & 13 Hạnh đầu đà.

Một sát-na Ông hóa hiện.

Kịch bản bất khả đoán. Đánh thức ngàn, vạn, triệu người. Phật tử & không Phật tử. Bình dân & Trí thức. Tín thành xen lẫn Hiếu kì. Tăng đoàn tăng lên ngày qua ngày. Ngất xỉu, Bỏ cuộc rồi Tan đàn. Đám đông & An ninh.

Con không mời cũng không đuổi họ đi. A-di-đà Phật.