Đã đăng Tagalau 12
Ngày 1-4-2011 Phú Yên làm lễ kỷ niệm 400 năm ngày hình thành, nói chính xác hơn, ngày sát nhập vào Đại Việt. Tất cả các tư liệu, bài viết xưa và nay đều ghi công hai người là Lương Văn Chánh và Ngưỡi Phước Vinh, riêng người có công chính thức đem Phú Yên về với Đại Việt năm 1611 là Văn Phong thì không ai nhắc đến, thậm chí còn bị tước mất họ. Mời độc giả đọc một phần trích trong sách Có 500 năm như thế về nhân vật xứng đáng được trả lại vai trò trong lịch sử.

Sau khi vua Lê Thánh Tông chiếm thành Trà Bàn, một tướng Chiêm là Bô Trì Trì chạy thoát, đem tàn quân vào Phan Lung (Phan Rang) tự xưng vương, giữ được 1/ 5 đất đai Chiêm Thành cũ, sai người đến xin xưng thần và nộp cống. Vua Thánh Tông nhân đó chia đất đai còn lại của Chiêm Thành làm 3 nước Continue reading →

Cei Kadhar, hiện ở Hậu Sanh – Phước Hữu – Ninh Phước – Ninh Thuận

đã đăng Tagalau 12.

Gần đây, trên đền tháp Po Romé đã phát hiện khu mộ “Ghur” chôn hài cốt người, hộp Klaong đựng mảnh xương trán và những mảnh vỡ của bức tượng đá được chôn lắp dưới đất… Nhận thấy rằng những vấn đề này là bí ẩn của tháp Po Romé. Thiết nghĩ cần phải có sự giải đáp đúng đắn về luận cứ khoa học cũng như giá trị lịch sử liên quan đến vị vua Po Romé và đền tháp Po Romé. Nhằm để làm rõ thêm về tháp Po Romé cũng như vị vua Po Romé, chúng tôi trình lên bài viết “Bí ẩn của tháp Po Romé” để các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước cùng thảo luận và đưa ra lời giải đáp chung. Continue reading →

Đã đăng Tagalau 11.

* Nghĩa trang Ghur của người Chăm Bàni – Photo Inrasara.

Người Chăm Bàni là một bộ phận đa số trong cộng đồng người Chăm sinh sống ở Ninh Thuận, Bình thuận. Đây là một bộ phận người Chăm theo Hồi giáo Bàni (còn gọi là Chăm Awal). Nhưng tôn giáo này đã trải qua quá trình bản địa hóa, biến đổi thành một kiểu tôn giáo riêng có của người Chăm. Tuy không còn hội đủ các yếu tố của một trong những tôn giáo cổ xưa nhất của loài người, nhưng quan niệm về tâm linh, về cõi sống và cõi chết của người Chăm Bàni vẫn chịu sự chi phối của Hồi giáo bản địa Continue reading →

báo Lao Động số 226, 29-9-2007.

* Inrahani tại Hội nghị thổ cẩm – Hà Nội, 1996.

Trong tuần văn hóa VN tại Bỉ 2007, có một người phụ nữ Chăm lên diễn đàn nói về thân phận của người phụ nữ Chăm từ chiến tranh đến thời bình. Câu chuyện của chị đã làm cử tọa bật khóc. Chị đến từ làng thổ cẩm nổi tiếng Mỹ Nghiệp (Ninh Thuận), giới thiệu văn hóa Chăm và dệt vải cho người nước ngoài xem. Tới nay, chị đã có 20 chuyến đi đến hơn 10 quốc gia. Tên chị là Thuận Thị Trụ, nghệ nhân dệt thổ cẩm nổi tiếng, người đầu tiên xuất khẩu thổ cẩm của mọi miền đất nước ra nước ngoài.

Chị cũng chính là Trà Ma Hani, tác giả tập thơ Em, hoa xương rồng và nắng đoạt giải của NXB Kim Đồng 2001-2003 Continue reading →

Đã đăng Tagalau 11.
1. Đặt vấn đề
Người Chăm là một dân tộc sinh sống lâu đời trên lãnh thổ Việt Nam ngày nay. Họ sống phân tán từng làng (palei), từng khu vực tại các tỉnh An Giang, Tây Ninh, Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Ninh Thuận, Bình Thuận.

* Múa quạt truyền thống – Photo Inrajaya, 2010.

Trong lịch sử phát triển xã hội tộc người họ đã sản sinh ra một nền văn hóa rực rỡ, phong phú và đa dạng. Trong đó phải kể đến âm nhạc và múa truyền thống Chăm: Âm nhạc truyền thống Chăm với những bài ca nghi lễ, những làn điệu dân ca, những bài hát ru, những điệu ngâm hari ariya Continue reading →