(Chuyên đề Ghur Cham Bini)

Qua Facebook Daisa Dao, tôi biết bà con anh em Cham đang bàn về ý kiến phản hồi về bài viết của Chế Vỹ Tân đăng trên website Inrasara.com ngày 12-3-2014. Vì sự thể có liên quan đến tôi, và quan trọng hơn – ảnh hưởng đến vấn đề đang bàn là Chuyên đề Ghur Cham Bini, nên tôi có trách nhiệm đính chính:

– Nói “giúp thầy Tỷ”, vì đoạn “Chú ý” dưới bài viết của CVT là do tôi (Inrasara, tôi không ghi rõ – thành thật xin lỗi tác giả) viết, chứ không phải của tác giả. Tôi cần nói để minh oan cho tác giả (xem Tham khảo 2 ở dưới).

– Nói là nói giúp luôn cho các bạn trẻ: khi cho rằng ai đó sai, các bạn nên xem lại kĩ vấn đề.

 

1. Lạc đề

Inrasara.com đang tập trung vào “Chuyên đề Ghur Cham Bini”, chúng ta lại tấn công nhau chuyện khác, là lạc đề. Dĩ nhiên tôi hiểu chuyện lạc đề này, nên xin cho qua.

 

2. Thái độ “Gắp lửa bỏ tay người”

Ở “Chú ý” trong bài viết của CVT, tôi nêu 3 chữ rất rõ, là: Ghur Girai Neh là chữ tôi “nghe” được từ cửa miệng người Pabblap, chữ Ghur Darak Neh là CVT viết, riêng Ghur Raneh là do một bạn trẻ viết. Tôi ghi đủ 3 chữ. Và vì chưa có văn bản xác minh, nên tôi nói rõ: “chúng tôi chưa thể xác minh chữ nào chính xác nhất”.

BBT Champaka.info (xem Tham khảo 1 ở dưới) thêm chữ “Gahul Anaih” vào để bàn, là sai. CVT không đề cập chữ này mà gán cho CVT để phê phán, là thái độ “Gắp lửa bỏ tay người”.

 

3. Sai về phương pháp luận

Nói CVT sai chính tả do viết NAIH thành NEH. CVT viết tiếng Cham phiên âm theo D. Blood, còn BBT Champaka.info viết theo hệ thống của mình. Dùng hệ thống này bắt bẻ hệ thống kia sai chính tả, là không hiểu về phương pháp luận.

Nếu có phê phán là “phê phán hệ thống”. Mà Cham mình có ai đủ trình độ phê phán hệ thống phiên âm của tiến sĩ ngôn ngữ học chính hiệu chưa nhỉ, trong khi kiến thức căn bản về ngôn ngữ học mà ta còn chưa biết nó đỏ trắng thế nào?

 

4. Trình độ ngôn ngữ học

Riêng chữ ANAIH viết thành NAIH không có gì sai cả!

Từ điển E. Aymonier ghi cả 2 dạng: Dictionnaire Cam – Français, tr 247: NAIH (aphérèse de ANAIH) Petit.

Aphérèse là thuật ngữ ngôn ngữ học. Đây là hiện tượng mất âm đầu xảy ra trong rất nhiều ngôn ngữ trên thế giới, không riêng gì tiếng Cham. Ví dụ khác: ANIT = NIT…

 

5. Khả năng tiếng Cham và tiếng Pháp?

Từ điển E. Aymonier: Dictionnaire Cam – Français, tr 113:

GHUR: Tombe, tombeau (mồ, mả, nghĩa địa, lăng mộ).

Tr. 103:

GAHUL: Dune (cồn cát, đụn cát), plaine sa blonneuse; poussière…

Khi bà con Thành Tín nói: Nau gahul, nghĩa là đi lên động cát; còn nói: Nau ghur, là đi tảo mộ ở nghĩa trang – khác nhau hoàn toàn.

Từ điển Aymonier là từ điển cổ nhất đã ghi như thế. Sau này, Từ điển G. Moussay và Từ điển Đại học ghi 2 dạng: Gahur, Ghur (nghĩa trang), nhưng tuyệt đối không ai ghi phụ âm cuối L.

Như vậy viết GAHUL (nghĩa trang) thì sai 2 lỗi:

– lỗi 1 là tách phụ âm kép thành chữ 2 âm tiết (GH thành GAHUL)

– lỗi 2 là viết sai phụ âm cuối (R thành L). Mà trong tiếng Cham viết sai phụ âm cuối là lỗi rất nặng.

 

Vài đính chính, mong anh chị em, bà con hiểu cho.

Xin lỗi BBT Champaka.info, vì chuyện trên Inrasara.com mà phiền đến các anh. Thật lòng tôi không muốn đụng đến các anh, nhưng do trường hợp bất khả kháng, tôi cần “đính chính” để tránh hiểu lầm, từ đó dẫn đến tố cáo nhau chuyện không đáng có. Trong khi lúc này bà con Pabblap và người Cham Bini đang tập trung về một vấn đề xã hội quan yếu hơn.

Thug siam!

 

___

 

Tham khảo:

1. BBT Champaka.info viết: Thursday, 20 March 2014 (trích)

“… chúng tôi đánh giá rằng Nguyễn Văn Tỷ là trí thức Chăm đọc chữ Chăm chưa rành và hiểu chữ Chăm cũng chưa chuẩn.

Viết chữ Chăm chưa đầy vài chữ, Nguyễn Văn Tỷ đã vấp phải bao sai lầm:

• Nguyễn Văn Tỷ viết: «Ghur» (nghĩa trang) là sai chính tả. Chữ này phải viết là «Gahul».
• Nguyễn Văn Tỷ viết : Darak neh (chợ nhỏ) là sai chính tả. Chữ này phải viết là «Darak anaih »

• Nguyễn Văn Tỷ viết : Ghur raneh là sai chính tả. Chữ này phải viết là «Gahul anaih».
• Nguyễn Văn Tỷ hiểu nghĩa « Gahul anaih » ám chỉ cho «nghĩa trang trẻ nhỏ» là sai lầm. Anaih nghĩa chính của nó là «nhỏ, tí hon, non nớt» tùy trường hợp. «Gahul anaih» ám chỉ cho «nghĩa trang nhỏ, có diện tích không lớn cho lắm» chứ không phải « nghĩa trang trẻ nhỏ» như Nguyễn Văn Tỷ suy đoán trong bài viết. Vì người Chăm không có nghĩa trang riêng dành cho trẻ con.

Đọc chữ Chăm chưa rành, viết chữ Chăm còn sai chính tả và hiểu biết về ngữ nghĩa Chăm còn giới hạn…”

 

2. Inrasara chú thích bài viết của Chế Vỹ Tân (Nguyễn Văn Tỷ):

* Chú ý: Ghur Girai Neh (Ghur Rồng Nhỏ), có người gọi là Ghur Darak Neh (Ghur Chợ Nhỏ, có lí, vì Darak nghĩa là chợ thường họp ở bờ biển) hay Ghur Raneh (Ghur Trẻ Nhỏ, nghe hơi kì, vì ghur đâu chỉ dành cho trẻ con) – chúng tôi chưa thể xác minh chữ nào chính xác nhất.