Hôm qua, bạn facebooker Cham trẻ chat với tôi, rằng chữ Cham, dù vài lần định, nhưng không biết học để làm gì, nên thôi. Tôi nói: – Học để biết, đã là vui rồi.

– Thời nay, cháu thấy nó vô dụng, ai mà quan tâm đến nó chứ. Vô ích quá…

– Biết, và vui là tốt rồi. Này nhé, cei Sara học chữ-tiếng Cham từ 4 tuổi, bây giờ còn học; học thơ từ 8 tuổi, làm thơ từ 13 tuổi, hiện vẫn còn đeo đuổi; học triết học từ 15 tuổi, đến nay vẫn chưa thôi say sưa. Toàn mấy thứ vô dụng không hà…

– Vậy hằng tháng cei có làm ra tiền không…

– Cei Sara rất “giàu có”…

– Giàu từ ba thứ đó sao?

– Đích thị. Này nhé, biết chữ Cham giải quyết nạn mặc cảm, rằng Cham không biết chữ mẹ đẻ: Tâm hồn cei nhẹ nhõm. Đọc một bài thơ hay, gặp một tứ thơ khoái chí, xả được stress: Cei tránh tăng-xông. Còn triết học giúp cei suy nghĩ chin chắn hơn khi làm việc gì đó: Cei tránh được sai lầm ngớ ngẩn. Cei giàu lên từ mấy nền đó.

– Nhưng tỉ lệ đó chỉ là 1/1000 thôi.

– Tại sao cháu không là số [1] của [1000] đó? Chưa vào cuộc cháu đã sợ thất bại rồi, chưa giỏi cháu đã lo không thành công rồi…

– Vậy cei có thể khuyên cháu làm gì?

– Học [đi, đọc, viết…] thật giỏi, thật hay đi, tất cả [tiền, tiếng, tình…] đến sau đó.

Đấy, tuổi trẻ Cham [không phải tất cả] hôm nay nghĩ thế đấy, chớ gì gọi là bảo tồn truyền thống, phát triển ngôn ngữ…

Chả bù ông anh nhạc sĩ Tantu của tôi, 55 tuổi vẫn còn học và tốt nghiệp Cử nhân Anh văn, qua 60 học thêm tiếng Hoa; anh học không để làm gì cả, chỉ để BIẾT. Hay hôm nay, anh Ysa Cosiem học [rất khó nhọc] chữ và tiếng Cham, để động phản lại sự ĐỒNG HÓA NGÔN NGỮ, và…

Không tuyệt sao!