1. Mùa xuận năm 2007, sau khi viết bài “Đính chính về Champaka”, chủ yếu để giải thích giúp cho mọi người hiểu tại sao BBSSCC phải chuẩn hóa Akhar thrah, từ đó tôi không có bất kì ý kiến nào nữa về vấn đề này. Tôi càng không đọc email tập thể, hay Champaka. Liên quan đến “chiến trường email” ở đó có Akhar thrah, tôi có 3 bài nói lại với người thân quen, là:

– Với ca sĩ – nhạc sĩ Chế Linh, khi anh muốn mở tọa đàm để giải hòa anh em. Tôi nói tôi không liên can đến vụ chia rẽ trong cộng đồng Chăm, nên tôi không trách nhiệm ngồi vào bàn giải hòa với ai cả.

– Với Tiến sĩ Thành Đài, khi anh cho tôi là biểu tượng “Chăm có tinh thần dân tộc lành mạnh” đối trọng của PD (mà anh cho là dân tộc hẹp hòi), liên quan đến Akhar thrah. Tôi nói, tôi không đối kháng với cá nhận Chăm nào bất kì.

– Với anh Lâm Gia Tân (ông anh họ tôi), khi anh nhớ nhầm là vợ chồng Inrasara ngồi cạnh PD khi vị tiến sĩ này đến thăm gia đình ba mẹ anh ở Chakleng. Tôi nói, đời tôi gặp Tiến sĩ PD ba lần, nhưng chưa một lần hân hạnh “ngồi cạnh” anh. Một lần “gần” nhất khi anh hỏi tôi có cần gì không? Tôi bảo cần vi tính (lúc đó vi tính là đồ hiếm). Anh nói nếu vậy thì Phú Trạm làm đề cương khoa học đi. Tôi im lặng. Từ đó, tôi không gặp anh nữa.

2. Tôi không bàn về Akhar thrah, không phải kênh kiệu này nọ. Tôi có quá nhiều việc phải làm. Năm nay, tôi dự kiến xuất bản:

– Thả diều xứ nắng (đã in)

– 5.000 Từ Việt – Chăm thông dụng (sắp in)

– Tiểu thuyết (đang in)

– Akayet Sử thi Chăm (đang in)

– Phê bình phê bình phê bình (tiểu luận văn học, đang in)

– Nhập cuộc về hướng mở (tiểu luận văn học, đang in)

– Thơ ba anh em (thơ tiếng Chăm, đang làm bản thảo)

– Giữa hai khoảng trống – thơ Kiều Maily (tổ chức bản thảo, đã in)

– Truyện cổ Chăm (tổ chức bản thảo, đang in).

– Các nhà thơ Việt đương đại (tạm ngưng)

3. Tham gia vào bàn cãi, chẳng những mất thì giờ, mà tôi biết chắc là sẽ không tới đâu. Tháng trước, Quảng Đại Cẩn về từ Hà Nội rất tự tin, rằng sẽ thuyết phục được sinh viên và anh chị em Chăm ở Sài Gòn. Cuối cùng công cuộc tới đâu, thì ai cũng biết rồi. Bạn cũng mang ý định sẽ qua Malaysia nói lại được tiến sĩ PD và anh Cân. Tôi nói với bạn: – Bạn tin mình đi, không thể xoay chuyển nổi ai đâu. Vấn đề ở chỗ khác, chứ không phải chuyên môn.

Thảo luận về Akhar thrah, tôi biết chắc không tới đâu, vì nhiều nguyên do. Trong đó có cả nguyên do “quyền lợi” lẫn tâm lí (“tao mà thua mầy à?”). Đó là chưa nói người trong cuộc chưa đứng trên cùng cấp độ chuyên môn để thảo luận. Chỉ hai phạm trù này thôi, chúng ta vẫn chưa phân biệt được: 1. bên thì nói về ngôn ngữ học ứng dụng, 2. bên thì ngôn ngữ học văn bản, thì ai mà nghe ai!

Cho nên, để gió cuốn đi là tốt nhất.

Vì mấy nguyên do đó, nếu bà con nghe về chuyện “Inrasara đọc email, viết email nặc danh, hay “không khả năng trao đổi” về Akhar thrah với ai đó”, thì chớ tin. Vì tôi không đủ khiêm tốn cho phép chuyện nhỏ con đó xảy đến với mình.

I