1. Xin nói ngay, tôi với gia đình Katip Tấn khá thân, riêng với thầy Từ Công Phú càng thâm tình. Thầy dạy tôi Công dân giáo dục và môn Sử thuở Pô-Klong. Thầy – một con người mô phạm, và là một chiến binh bảo vệ cộng đồng Bà-ni theo nghĩa đẹp nhất của từ.
Katip Tấn con trai của thầy với tôi cũng thân thiện. Chính vì thế, tôi viết thật lòng mình ở đây. Tôi có hỏi ý kiến thầy Nguyễn Văn Tỷ là bạn thân của thầy Phú, thầy đồng ý với tôi về NHẮC NHỞ này, hi vọng Katip Tấn thấy sai mà hồi tâm, trở lại con đường ngay chính.
Tôi vừa đọc bài Chế Đôn đăng sáng nay: 28-5-2921. Tôi không gọi Katip Tấn là “tội đồ phản chủ thứ ba” của Đạo Bà-ni, hay ‘Acar klek bbang’: “Thầy Chan ăn trộm” như Pô Gru Phước Nhơn gọi, cũng không nghi ngờ anh là ÁC TĂNG như anh bạn tôi Thuận Văn Tài.
Tôi chỉ khẳng định Katip Tấn chưa hiểu tôn giáo ‘Ahiêr Awal’ tới nơi tới chốn.
2. Ngày 26-5, ở tút “Tinh thần sáng tạo Cham-1”. Tôi viết:
– “Cham có một nền triết học và một tôn giáo ‘Ahiêr Awal’ tuyệt kì được liên tục sáng tạo qua nhiều thế hệ.” Ánh Hiền còm:
– “Con vẫn chưa hiểu Cham có triết học gì như Cei đang nói.” Tôi trả lời:
– “Đầu thế kỉ XX Paul Mus viết: Văn học Cham chả có gì đáng giá cả, 20 trang là cùng. Hơn nửa thế kỉ sau tôi cho ra bộ Văn học Cham mấy ngàn trang!”
Điều này có nghĩa, cái ta không nhìn thấy chưa hẳn không tồn tại.
Nền triết học Cham và tôn giáo ‘Ahiêr Awal’ cũng thế, không chỉ mỗi Ánh Hiền không thấy, mà rất rất nhiều người Cham, trong đó có Katip Tấn.
Anh không nhìn thấy, nên mới tìm cầu chân trời khác. Cũng bài đó, tôi viết:
“Tin theo các tôn giáo khác không có gì sai cả, khi triết học và tôn giáo ta không đáp ứng được nhu cầu tinh thần và tâm linh bạn. Chỉ hỏi, bạn đã thực sự hiểu Cham chưa? Hay đó chỉ thể hiện tinh thần nô lệ muốn sống bằng đầu óc người khác, hoặc giả đây là một toan tính trục lợi trên tâm thế bao sinh linh Cham đang lạc lối trong cuộc khủng hoảng mới của dân tộc?”
3. Nói Katip Tấn chưa hiểu tôn giáo ‘Ahiêr Awal’ tới nơi tới chốn, tại sao?
Giữa mùa Ramưwan chay tịnh mà đi qua làng Bính Nghĩa ‘Bbang pabe’, là sai TO. Có thể Katip Tấn lúc đó chưa hiểu, nhưng tại sao đã bị Halau Cwah Patih bắt làm ‘Thawbah’ (như nghi thức rửa tội), anh lại tái phạm ở Hamu Tanran một năm sau đó? [Mồng 1 tháng 1 Cham lịch là để thanh tẩy thể xác lẫn tâm hồn chuẩn bị ‘Tamư ơk’, lại là tháng Sahban tối kị sát sinh]. Không hiểu hay cố tình?!
Trong khi Cham coi đó là ‘dwix riya’: Trọng tội.
Việc hành lễ là vậy, còn Xakawi, anh Thuận Văn Tài, ngày 23-5-2021 sau khi phân tích thấu đáo vấn đề:
“Hội đồng chức sắc Chăm Ahier vận động các làng Chăm chờ xong 15 gaok mới làm Rija Nưgar. Tất cả làng Chăm đều tuân thủ, CHỈ CÓ ông Katip Tấn, một tu sĩ Chăm Bàni đã đăng Facebook phản đối.”
Và anh hỏi nhấn mạnh: “Ông Katip Tấn là vị chân tu hay là một ÁC TĂNG?”
4. Là cấp Katip đang hành Đạo Bà-ni mà phạm trọng tội với cả Cham ‘Ahiêr’ lẫn ‘Awal’ như thế, là chưa hiểu luật Đạo, nói chi hiểu triết học Cham.
Trả lời facebook Xuân Bào mươi ngày trước, tôi viết:
“Katip Tấn, bạn nên ngưng đi. Bạn viết đâu sai đó, kẹt thế. Ngay cái ảnh này Katip đã phạm lỗi lớn [ảnh].
Không có ai trên thế giới này viết “thờ thánh Allah Mohamad” cả. Allah được cho là Thượng đế, Đấng Tạo hóa, Cham gọi là Pô Aulwah. Còn Muhammad là thánh, Cham gọi là Nưbi Môhamed.
+ Lời khuyên của anh:
Tôi cho rằng Katip Tấn chỉ là nạn nhân bị Văn Ngọc Sáng lừa. Lừa nên anh đã nhập “Hội Champa Bani quốc tế” của Putra Podam [phỏng vấn trực tuyến tiến sĩ Thành Đài – Katip Tấn, 25-5-2021].
Thầy Tỷ dặn đi dặn lại: ‘Atoong athau mưlau pô’: Đánh cho ngó sau lưng; tôi cũng vị nể thầy Phú nên không nỡ “giập” người em của mình [rất dễ], mà chỉ có lời khuyên chân tình:
Pô Katip nên dành thời gian tu Đạo và hành lễ cho đẹp đời là tốt nhất, chớ ngày ngày lên mạng phát ngôn theo ai đó thì chí nguy. Nguy cho Katip và cả cho Cham.
Mong thay!
Kajap karô thug siam!
+
Tôi không phê phán Katip Tấn, chỉ bình nhẹ về chữ dùng sai: “thánh Allah Mohamad”, còn thì tôi TỔNG HỢP Ý KIẾN của Cham ‘Ahiêr Awal’ nói chung.
– Pô Gru Phước Nhơn gọi Katip là ‘Acar klek bbang’: “Thầy Chan ăn trộm” về vụ Bal Riya, Katip phải làm lễ rửa tội;
– Pô Adhya Bà-la-môn lệnh không cho Katip ‘Bbang pabe’ ở Hamu Tanran vì phạm luật Đạo, Katip phải bỏ lễ mà về;
– Trí thức Bà-ni Chế Đôn gọi Katip là “tội đồ phản chủ”;
– Trí thức Cham Bà-la-môn Thuận Văn Tài nghi ngờ Katip là ÁC TĂNG.
Có thể nói Katip đi sai đường Đạo ‘Ahiêr Awal’ đến 99,9% [nguyên văn TVT: “Tất cả làng Chăm đều tuân thủ, CHỈ CÓ ông Katip Tấn phản đối.”]
Tôi nói Katip Tấn chưa hiểu tôn giáo ‘Ahiêr Awal’ tới nơi tới chốn là vậy. TỔNG HỢP Ý KIẾN bà con, ‘Halau janưng’ và trí thức Cham ở đây, và tôi đã có lời khuyên chân tình.
Còn nếu Katip cho mình đúng thì hãy lập tôn giáo khác, hay theo tôn giáo khác là hay nhất. Bởi tôn giáo là gì, nếu không phải phục vụ tuyệt đại đa số tín đồ?
Vậy nhé, karun!
THÊM
Nói lại với Katip Tấn.
Ở LỜI CUỐI trong bài hôm qua, tôi viết rất rõ rồi mà Katip Tấn không hiểu, nay nhắc lại RÕ hơn:
1. Do Katip viết chê người này nọ không hiểu tôn giáo, tôi bình nhẹ là chính Katip dùng chữ quan trọng mà sai: “thánh Allah Mohamad”. Nếu tôi hẹp bụng, tôi kê ra hàng trăm lỗi chính tả TIẾNG CHAM của Katip. Nếu thấy mình yếu kém về viết, thì đừng ham lên facebook viết nhiều.
2. Pô Gru Phước Nhơn gọi Katip là ‘Acar klek bbang’: “Thầy Chan ăn trộm” nói trước mặt 5 người vào ngày 21-5, giọng rất nghiêm. Chuyện nghiệm trọng sao gọi là đùa. Nếu là chuyện “đùa vui”, tại sao Katip buộc phải làm Thawbah?
3. Pô Adhya Bà-la-môn lệnh không cho Katip ‘Bbang pabe’ ở Hamu Tanran vì phạm luật Đạo, Katip phải bỏ lễ mà về. Các chức sắc Bà-la-môn làm rất căng về vụ này. May mà Katip chưa cắt cổ dê!
Tín đồ không biết nên họ MỜI, Katip là chức sắc phải hiểu chứ. Còn chuyện tiền xăng, họ mời thì họ chi đâu có gì lớn mà kể.
4. Tôi không việc gì phải đi phê phán Katip, mà chỉ TỔNG HỢP lại các phản ứng của ‘Halau janưng’, bà con và trí thức cả ‘Ahiêr Awal’. Họ gọi Katip là “tội đồ phản chủ”, là ÁC TĂNG. Chú ý: họ đều là người hiểu biết. Họ gọi, chứ không phải tôi. Tôi viết lại chỉ để NHẮC NHỞ Katip với thiện ý. (Tất cả đều có nhân chứng vật chứng, nếu Katip thấy mình oan, anh em mình qua gặp Pô Gru Khà và Pô Adhya Đô, Pô Baic Thanh ngay chiều nay – mời Isvan Campa đi cùng để làm chứng).
Vài lời như vậy, nếu Katip không hiểu thì đành vậy.
+ Katip trả lời: Anh Sara “quá hẹp hòi và đố kị”, đủ biết vị Katip này sợ “sự thật”. S trả lời: “Tôi chưa bao giờ dùng từ nặng với Katip”.