[về “Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bà-ni” và Điện hạt nhân]

1. Về “Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bà-ni”

Hôm qua, 1 bạn gửi đến tôi văn bản phiên họp của Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bà-ni tỉnh Bình Thuận nhiệm kì 2021-2026, nhắc đến cụm từ “Hồi giáo Bà-ni”, và nói: “Chỉ còn trông chờ vào tiếng nói của yut thôi”.

Tôi im lặng.

Vụ này tôi đã có quan điểm rõ ràng ngay từ đầu: Về CCCD chuyển từ “Tôn giáo: Bà-ni” sang “Tôn giáo: Đạo Hồi” tôi lên tiếng dứt khoát, tút suốt 8 ngày liền, và thành. Riêng với cụm từ “Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bà-ni” thì không. Xen vào, là tôi can thiệp vào công việc của nội bộ của Hội đồng. Ở đây tôi chỉ có thể luận giải vấn đề, khi cần.

Và tôi đã “không” từ đó đến nay.

2. Về Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận

Mấy hôm nay, khi biết Dự án rục rịch khởi động trở lại, bà con Cham nhìn về tôi, vài bạn Cham gặp tôi, và “chỉ còn trông chờ tiếng nói của Inrasara thôi”.

Tôi im lặng.

Nữa, vài phóng viên tính phỏng vấn tôi về vụ này, thế nên cần nói rõ một lần cho trót.

2.1. Với báo chí, tôi nói “Karun, bạn có thể viết bài của bạn và trích ý kiến cũ của tôi nếu thấy cần, ghi trích Inrasara cũng không sao – nó công khai rồi mà. Riêng tôi lúc này không nói thêm gì nữa.

2.2. Với Cham, tôi nói không – cũng buồn chớ, vì thời của tôi đã qua rồi, cần có thế hệ mới thay thế. Cũng như đặc san Tagalau khi đến hạn, tôi chuyển giao nó cho cánh trẻ, hay việc chủ trì Bàn tròn Văn chương của Hội Nhà văn Việt Nam cũng hệt.

Trước đây, ề Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận, tôi đã dành rất nhiều thời gian cho “lên tiếng” ấy – 19 tháng và hơn thế nữa, để:

[1] Đọc, nghiên cứu khối tài liệu khổng lồ, mới đủ tự tin lên tiếng

[2] Gặp mặt và trao đổi với các chuyên gia và trí thức trong và ngoài nước

[3] Tổ chức 2 cuộc thảo luận dài, theo dõi và điều tiết ý kiến phản hồi trên website Inrasara.com: “Người Cham hiểu gì về Điện hạt nhân?”, và “Trí thức Cham nghĩ gì về Điện hạt nhân?”

[4] Viết tiểu luận và trả lời phỏng vấn báo chí trong và ngoài nước

[5] Dẫn các đoàn đến tham quan 2 khu vực Dự án

[6] Sáng tác thơ và tiểu thuyết, tùy bút liên quan đến Điện hạt nhân

[7] Kí tên vào Thư Thỉnh nguyện gửi 2 Thủ tướng Nhật và Nga

[8] Sau khi Dự án cancelled, tôi mới nhận lời mời đi các nước thuyết về chủ đề “Người Cham và Điện hạt nhân”…

3. Còn lúc này, tôi không thể kham nổi công cuộc như thế và còn hơn thế nữa. Từ tuổi 60, tôi dấn vào 3 nhiệm vụ mới:

[1] Kể câu chuyện Cham: ĐƯỜNG VỀ CHÀM

[2] San định Kinh sách nhằm cải cách Tôn giáo, tín ngưỡng Cham, cho sinh hoạt tâm linh Cham hôm nay

[3] và viết cuốn CĂN BẢN CHAM, như thể sách cầm tay, chuẩn bị cho những bước chân Cham ở ngày tháng tới, nếu nhân loại chưa tự diệt vong.

Bà con, anh chị em trách ư? Tôi cũng đã dự cảm được mọi điều.

Mươi năm trước Út tôi hỏi: Cái gì cei cũng lên tiếng, nhỡ đến lúc nào đó cei im lặng, Cham sẽ nghĩ sao? Tôi nói, trách cứ thế nào cũng được.

Sông có khúc, người có lúc. Cuộc đời là vở diễn, cei đã xong sứ mệnh trí thức của mình. Và nhường sân khấu cho thế hệ đến sau.

Kajap karô thuk siam!