[khai bút đầu năm & “3 đoản thi dành cho con”, viết thuở tôi còn chưa có con. Chỉ dành cho con trai, con gái nhường cho mẹ nó]
6 điểm nhấn:
– Dạy con xưng tên, chứ không “con”, tập chúng tinh thần độc lập ngay từ bé; và gọi bố bằng ‘cei’ chứ không “ba” [‘cei’ không thuần mang nghĩa “chú”].
– Không nói dối, dối mình và dối người, còn dối đó nguy hại đến mạng sống sinh linh, thì được; riêng vợ: “Buôn bán không được quyền nói dối”.
– Quản lí lời hứa, là tối quan trọng trong đối nhân xử thế.
– Trách nhiệm, trước tiên là với thân mình, sau đó: gia đình, làng xóm, đất nước và trái đất [môi trường, hòa bình…]
– Ai xấu thì kệ, không cần nói xấu họ, chỉ khi xấu kia tác hại đến cộng đồng, hãy lên tiếng đấu tranh công khai.- Khiêm cung học, dám sống khác, nhưng luôn giữ tinh thần kiêu hãnh sang trọng.
Tôi nuôi con cho đến khi chúng ra khỏi cổng Đại học, còn ai không vào-ra là chuyện riêng của chúng. Ra, tôi cho mỗi đứa một ít làm vốn, rồi thôi, chúng tự trách nhiệm đời mình. Lúc này, tôi chỉ còn sắm vai cố vấn, nếu cần.
Tôi đã làm như thế và tôi thành công và hạnh phúc. Còn các con tôi muốn theo hay có theo kịp không, thì không thuộc thẩm quyền của tôi rồi.
ĐOẢN THI THỨ NHẤT DÀNH CHO CON-1982
Cái đích cuối cùng của cuộc hiện sinh không là gì cả
nhưng lẽ nào ta sống không làm gì cả
để đời ta không ra gì cả
Hắn nghĩ sẽ bay cao, rất cao
khi chế độ mở toang cửa rộng
– hắn sẽ chẳng bao giờ lết tới đâu
bởi đã không tự vũ trang đôi cánh
Tất cả đều bị khất lại
ngay cả sống người ta cũng nhiều lần khất lại
dẫu thời gian không đợi ai khất lại bao giờ
Hãy để trái tim rộng mở
cho cuộc sống bước vào và đi ra
đừng để thế giới lướt qua
với trái tim luôn đóng cửa
Tiền bạc – một phương tiện thôi, họ nói
và họ say sưa lao tới, lao tới
tiền bạc trở thành mục tiêu
Người đời lựa chọn: cái sướng, niềm vui
nhưng chính vết thương, nỗi đau
đã nâng chúng ta bay cao, khôn lớn
Là già cỗi
khi trái tim đã khép kín
khi linh hồn thôi tuôn trào
khi hoài vọng hết bay cao
khi đôi chân mãi kéo lê trong đầm lầy kí ức
Hãy sống như một bùng vỡ
một bùng vỡ không cần đến tiếng động ồn ào.
ĐOẢN THI THỨ HAI DÀNH CHO CON-1982
Ngoài kia cuộc đời bao la không như trang sách
hắn nói thế, và rung đùi tự mãn
hắn vẫn còn chưa biết cuốn sách-cuộc đời
Sự thất bại không là gì cả
khi con muốn khai phá con đường riêng con
mặc thành công dễ dãi của kẻ đi theo lối mòn thiên hạ
Mỗi sáng thức giấc
hãy để mặt trời cất đi của con mảnh sợ hãi rớt lại
để con trang trọng bước vào ngày mới
Con lừa đi tìm gánh nặng
nhà văn đi tìm tiếng tăm
thầy tu đi tìm thượng đế
riêng con đến gặp cuộc đời
Hơi ấm của lò sưởi trong nhà
không ngăn cánh chim bay ra trời rộng
Tầm thường như ngọn cỏ
phù du như đóa hoa
là con – vĩnh cửu và lớn lao như cuộc đời
Thánh nhân đi vào và đi ra cuộc sống
không muốn nhân loại nhìn sau họ qua dấu vết bảo tàng
Một đóa dại đung đưa trên vách tường nhà tù
một tiếng chim hót lên với đóa hoa
cũng đủ cho tù nhân chiêm niệm
Có niềm hân hoan lớn lao
trong nỗi khổ đau sâu thẳm
có cái ngu xuẩn tầm phào
trong thứ lạc quan nông cạn.
ĐOẢN THI THỨ 3 DÀNH CHO CON-1982
Không gì buồn hơn
khi những đêm rất khuya không ngủ
khi tứ thơ ùa đến dập dồn
khi cha cách con bằng nhiều lần bề ngang trắc trở
bằng mấy lần chiều dài của nhớ
không gì buồn hơn
Lời thơ không là gì hơn vết loang ngôn ngữ
lướt trôi qua bỏ lại bấy nhiêu lằn
trên thảm cỏ xanh đầm lầy quá khứ
tù túng đời trong từng vũng dấu chân
Lời thơ không là gì hơn ưu tư chắp nối
cha viết cho con mảnh vụn rớt về
tuổi thơ con về đâu? hoài mộng
của cha. Hy vọng của cha
Tuổi trẻ con về đâu?
tuổi trẻ cha nhiều lang bạt
trườn qua hố hang đời rồi đọng về trong ốc đảo hôm nay
tờ giấy trắng những đêm rất khuya bôi xóa bao lần lem luốc
nhiều bóng tối cuộn tròn trước cánh cổng tương lai
Cuộc đời con rồi về đâu?
thế kỷ XX đóng cửa
lò thiêu xác sấy khô hy vọng xanh ngần
tuổi trẻ bị xói mòn trong áo cơm hằng bữa
thơ cuộc đời chưa nói đã làm câm
Nhưng này con!
lịch sử dù đi qua mấy khúc quành rong ruổi
tuổi nhỏ dù vết thương làm sẹo trong hồn
cuộc sống dù có ném con vào ngõ tối
chính ngõ tối đời con – hãy yêu lấy, ngoan cường
Đừng làm chú nai ngây thơ trong lồng đời khả kính
gặm cỏ ở lối mòn với dáng nghiêm trang
giữa sa mạc nhân quần, chớ làm loài lừa chở nặng
lê tháng năm qua dấu vết bảo tàng
Hãy làm người – đứng thẳng trên hai chân kiêu hãnh
khai phá con đường bất cần cánh tay đưa
cuộc sống không làm thành bằng bức chân dung ngó thẳng
sinh thể đóng khung trong xác ướp ngôn từ
Hãy đứng dậy làm người!
như lần kia Dos nói:
đừng lãng phí tuổi đời cho một mục phiêu
ảo ảnh nhử con thiêu thân lao mình vào lửa
mớ tiếng tăm bỏ lại bến sông chiều
Hãy là con
sống, không ăn mày tiện nghi bé nhỏ
không ăn mày tự do bé nhỏ. Chối từ
hạnh phúc bé con. Thiên đường bé nhỏ
chết, không cúi đầu – dù như lá thu
Không gì buồn hơn
khi bão táp hư vô hôm nay cuộn trôi nhân loại
niềm hoài vọng cha như lá lạc dòng
con sẽ bước vững không?
giữa biển người quằn quại
trán cha ưu tư hằn từng vết qua đêm.