[Đây là lần thứ 2 tôi bàn trực tiếp về vụ này, bài trước: “Câu chuyện Cham-41. Trước bờ vực xung đột”]
1. BBC vừa đưa bài “Cộng đồng Chăm Bà-ni bé nhỏ đứng trước nguy cơ mất tôn giáo” lên facebook tối 12-5-2021, sáng sớm anh bạn làm an ninh phon cho tôi tỏ ý phiền “sao Cham lại đưa lên báo quốc tế”, tôi nói:
– Không có Cham nào đưa cả đâu, chính phóng viên BBC trích các tút anh chị em, đăng lên và bình luận. Đó là công việc của báo chí.
Đúng, sự vụ chưa đến lúc phải đưa ra báo quốc tế, nói chi lên tận Liên hiệp quốc.
Thế nên, ở clip hôm qua 15-5-2021, khi Tiến sĩ Thành Đài quyết “sẽ đệ trình cơ quan Liên hiệp quốc bắt buộc đại diện Chính phủ Việt Nam phải có trách nhiệm trả lời: Tại sao để mất Tôn giáo BANI.”
Tôi e nói hơi to, và cũng chưa phải lúc. Tại sao? – Chính anh chị người Cham Bà-ni tự đánh rơi tên Tôn giáo BANI, mà nay kêu chúng tôi đi lượm sao được?
Để biết TỰ ĐÁNH RƠI thế nào, hãy tuần tự…
2. Năm 2017, vụ chuyển đổi căn cước công dân Cham Bà-ni từ “Tôn giáo: Bà-ni” thành “Tôn giáo: Đạo Hồi” trong CMND, sau hơn tuần đấu tranh, Tỉnh đã quyết giữ nguyên hiện trường: BÀ-NI.
Năm 2019, Trung ương có công văn quyết: BÀ-NI, chưa qua tuần, trên lại nhận thư phản hồi từ Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bà-ni tỉnh Ninh Thuận, là hãy giữ: Hồi giáo Bà-ni! Anh bạn Cham làm to ở tỉnh phon cho tôi:
– Sao lạ vậy anh Trạm nhỉ, mình đấu tranh và trên đã quyết, vậy mà em mới nhận thư đây…
– Đó là chuyện nội bộ Bà-ni, anh không can thiệp chú nó à, – tôi trả lời.
Tóm:
– “Báo cáo tổng kết nhiệm kỳ 2011-2016: “Cho phép thay đổi tên “… thành “Hội đồng Sư cả Bà-ni Tỉnh Ninh Thuận”.
– Hội nghị Tôn giáo Bà-ni cuối quý II-2017”, quyết: thay đổi tên “…thành “Hội đồng Sư cả Bà-ni Tỉnh Ninh Thuận”.
– Phiên họp bỏ phiếu lấy ý kiến ở An Nhơn ngày 7-1-2019 do Pô Gru Nguyễn Lài Chủ tịch Hội đồng chủ trì, quyết: 15 phiếu cho Bà-ni, 9 cho Hồi giáo Bà-ni.
Cuối cùng hôm nay Bà-ni mất, để con số tín đồ Bà-ni bị dồn cả cho Hồi giáo trong Danh mục Tôn giáo, chả phải tự ta đánh rơi sao?
3. Lỗi do ai?
Dứt khoát không do Ban Tôn giáo Trung ương, nghĩa là lỗi không do Chính phủ Việt Nam rồi. Trên xuống, họ nghe ai? – Hội đồng Sư cả. Mà một bộ phận chức sắc ở Hội đồng thì đổi ý như chuyện chơi! Chứ trên đâu thời gian đi vào quần chúng điều nghiên để hiểu tâm tư bà con.
Đây chính là mấu chốt quyết định. Ai tác động, các vị nào chịu sự tác động, và ai chịu trách nhiệm về hệ quả của sự tác động này, để hôm nay bà con Cham Bà-ni phải lãnh đủ?
Không lỗi ở Chính phủ, thì làm gì có chuyện mắng vốn Việt Nam lên Liên hiệp quốc?!
4. Làm gì?
Chuyện đã vỡ lở, nhóm ông Đổng Dương Long bị các vị chức sắc tố “ăn cắp con dấu, làm giấy ma, phá Đạo Bà-ni” nhân danh Hội đồng để “truyền Đạo”, suýt nữa gặp sự cố lớn.
Mươi ngày qua tôi biết có vài nhóm quần chúng Cham Bà-ni thảo đơn thư lên Trung ương khiếu nại về “mất tôn giáo Bà-ni” thu được rất nhiều chữ kí đủ tầng lớp, lứa tuổi. Riêng vài nơi ở Bình Thuận, thư [đã hay chưa kí] bị tịch thu. Đó là việc làm khá mất “lòng dân ý Đảng”.
Phần tôi, qua thăm dò khoảng 60% chức sắc Bà-ni quen biết, có đến 80%: Bà-ni, còn lại thì “sao cũng được thầy nó à”. Riêng Katip Từ Công Tấn lên mạng quyết: Hồi giáo Bà-ni!
Còn khu vực quần chúng, ủng hộ Tôn giáo Bà-ni gần như tuyệt đối.
Tình hình như thế, trên cần làm gì?