[hay Tôi học buôn bán]

Mùa mưa 1990, thất bại te tua từ miền Tây, tôi gồng gánh cả gia đình qui hồi cố hương. Thất nghiệp, tôi vốn không ưa buôn bán, nhưng đành chiều lòng bà xã mở quán tạp hóa đầu làng. Qua năm, Tạp Hóa Haly’s [tiếng Tây đấy] lên như gió, tiếng như cồn.
Bạn học cũ Hamu Tanran mời tôi qua nhà, đãi chầu nhậu, nhờ tôi tư vấn. Quán mình 3-4 năm qua cứ trồi sụt như ma ám ấy, bồ giúp vực dậy cho nó xôm cái.
Tôi bảo bạn đưa sổ kết toán hàng tháng cho tôi xem.
Bạn bảo, có đâu. Tôi kêu, bồ chết tại đó.
Tôi nói: – LÀM GÌ CŨNG PHẢI HỌC, chớ tưởng mình đã Đại học mở quán ở quê mà không cần phải học. Bồ biết, trước khi mở quán, mình đã nhảy xe đò vào Sài Gòn ôm về non trăm cuốn sách kinh doanh: đọc, nghiên cứu, tóm tắt vào cuốn vở trăm trang cho vợ con HỌC đấy.
[25 năm đi qua rồi, xin trích đoạn đăng đây cho bà con xem, ai thấy có điều gì đáng học, thì… học, không thì xin cho tiếng “đại xá”].

Inrasara
CON ĐƯỜNG THÀNH CÔNG
(sưu tầm – biên soạn – Pangdurangga 1990)

Với lí thuyết, châm ngôn là ngọn đuốc soi đường.
Với hành động, châm ngôn là thanh đoản kiếm cứng rắn phát quang con đường.
Nhưng hãy coi chừng.
Châm ngôn dễ đưa bạn sa vào ngõ cụt của tư tưởng, bảo thủ cứng ngắc, thiếu tinh thần sáng tạo, không dám suy tư cái đã được suy tư, ngủ mê trên Chân lí vĩnh cửu.

VÔ BỐ ÚY
không sợ hãi

I. Sức khỏe của bạn
Mệnh lệnh đầu tiên: Mi không được quyền bệnh tật!

– Hãy biến thân thể bạn thành cỗ xe tốt nhất để chở linh hồn bạn vượt qua biển đời – Kinh Mật Tông.
+ 7 nguyên tắc của Thái Ất Chân nhân.

– Thể dục buổi sáng: 15 phút.
– Nghỉ trưa: 15 phút.
– Yoga buổi tối: 20 phút.

Nietszche:
Mỗi ngày phải là mỗi ngày linh thánh với tôi!

II. Tính cách: Vũ khí tinh thần của bạn
Thành công: 85% ở cá tính, chỉ 15% là ở tài năng.
– Gieo hành vi bạn sẽ gặt thói quen, gieo thói quen bạn sẽ gặt tính cách, gieo tính cách bạn sẽ gặt số phận – Tharkeray.

– Thái độ kiểu cách với tính khí thất thường là thứ suy đồi không hơn không kém.
– Chớ nóng giận nếu không cần thiết. Chỉ cần cho kẻ nghịch biết là trong bạn có cả kho thuốc nổ, nhưng bạn chỉ không muốn đụng đến nó thôi.

– Khởi sự làm một công việc rồi bỏ dở là chứng chỉ của tâm hồn bạc nhược – Casson.
– Cái nguy hại của học đường là chuyên đào tạo những thanh niên tiêu chuẩn. Giáp mặt cuộc đời, con người có cá tính mạnh mẽ dễ dàng đè bẹp hạng người tiêu chuẩn – Bearverbrook.

Mi và công việc của mi phải vượt lên mức trung bình tệ hại!

III. Tri thức – tư tưởng của bạn
Chặt đứt mơ mộng hão huyền làm phân tán tâm thức Mi!

Nietszche:
Thà làm tên điên cho riêng mình còn hơn làm một nhà hiền triết trong ý kiến của người đời.

– Người khôn học qua kinh nghiệm kẻ khác, người trung bình học biết qua kinh nghiệm của mình, còn kẻ ngốc cả đời không học được cái gì cả.
– Tôi đọc sách để giúp tôi suy tư thôi.
– Viết ra những suy tư của mình là phương pháp hay nhất để suy tư.

IV. Phương pháp làm việc của bạn
Ỡm ờ là tật xấu.
Quyết định nhanh chóng.
Làm ngay, không khất, không hẹn.

– Với một vấn đề, hãy ghi ra một bên tất cả thuận lợi, bên kia là khó khăn. Cả hai sẽ hiện nguyên hình, bạn dễ dàng phát huy và khắc phục chúng.
– Con người chỉ biết được khả năng của mình sau khi tìm cách ứng dụng chúng.
+ Áp dụng nguyên tắc 5 trang của B. Shaw.

Làm việc theo chương trình, chứ không theo tâm tính.

V. Sự dũng cảm của bạn
– Yếu đuối có nhiều cấp bậc: Nơi kẻ yếu đuối cách xa giữa ước mộng và ước muốn, giữa ước muốn và quyết định, giữa quyết định và chọn phương kế, giữa chọn phương kế và hành động – De Retz.
– Sống, không phải xin ở trần gian này hòa bình hay hưu chiến – Gezelle.

– Casson: Hãy ăn thua tới cùng!
Chơi một cách thẳng thắn nhưng quyết liệt và ăn thua tới cùng. Hãy xem công việc như là trò chơi, như thế tạo cho bạn có tinh thần thể thao. Bạn không quá quan tâm đến những bất trắc, thất bại. Trang bị tinh thần đó, thành công không khiến bạn vênh váo, thất bại không làm bạn chán nản.
Cuộc đời là một trận đấu thể thao. Giá trị làm người của bạn tùy thuộc vào phong thái của bạn lúc lâm trận.

Ai muốn thắng một trận để tranh hơn với người khác
cuối cùng sẽ thua cả cuộc chiến.

VI. Ngôn từ của bạn
– Cái bệnh của thiên hạ là thích làm thầy đời – Mạnh Tử.
– Người ta luôn nói bậy khi không có gì để nói – Voltaire.

Hãy ứng khẩu diễn văn. Nói trước công chúng là một hành động.

Nietzsche:
Chính lời lẽ im lặng nhất mới mang tới bão tố.
Những tư tưởng rón rén trên bước chân bồ câu mới dẫn đạo thế giới.

VII. Tiền bạc của bạn
– Biết kiếm tiền, và tiêu tiền một cách khôn ngoan.
– Cho tiền, chớ cho mượn tiền.
– Theo dõi thu chi. Hãy nhân 52 lần số tiền bạn chi trong tuần, bạn sẽ hình dung được bạn lãng phí trong một năm.
– Không nên vay. Nếu phải vay chỉ vay theo sức bạn có thể trả. Và trả càng sớm càng tốt.
– Nhớ: làm phước quá tay ăn mày không kịp.

– Khi bạn làm được 2000đô mà bạn đã tiêu mất 1000đô, là bạn có chuyện rồi – Kim Woo Choong.
+ 16 quy tắc kinh doanh của Phạm Lãi.
– Không ai tìm lí lẽ vững chắc để biện minh cho nghèo đói.
Tiền bạc cho bạn cuộc sống độc lập, giúp bạn phương tiện khám phá thế giới, đảm bảo an vui cho bạn khi già yếu.

Mi còn chống lại việc làm giàu cách chính đáng nữa không?

VIII. Thái độ đối với cuộc sống

– Hiểu đời có nghĩa là đủ tư cách đối phó với đời, nghĩa là gia nhập vào nó và đối mặt với nó – Spengler.
– Bạn bè cũng là một tài sản. Nếu tài sản đó rời xa bạn, tốt nhất là hãy quên nó đi.
– Khi không thể yêu thương được nữa, thì hãy cứ im lặng tha thứ mà bước qua – Nietzsche.

Giàu có trong công danh sự nghiệp
Nhưng con người sống một cách thơ mộng trên mặt đất này – Hoelderlin.

Chú ý:
Chẳng có gì trầm trọng cả!

IX. Nghệ thuật của bạn

– Khuyết điểm trầm trọng nhất của văn nghệ sĩ là sự nông cạn, hời hợt – O. Wilde.
+ Chương trình làm việc – 7 nguyên tắc viết của H. Miller.

– Goethe: 3 yếu tố tạo nên kiệt tác:
Dân tộc đó có cái gì để nói với nhân loại
Có thiên tài để nói lên điều đó bằng một cấu trúc nghệ thuật
Thiên tài đó làm việc ở thời kì sung sức nhất.

– Đây là nghệ sĩ, như là một nghệ sĩ thực thụ mà tôi yêu: đơn giản trong nhu cầu, hắn thực sự chỉ cần có hai thứ: bánh mì và nghệ thuật của hắn – Nietzsche.

Vẫn còn nhiều thế giới cho mi khám phá.
Vẫn còn nhiều chân trời cho mi làm việc và sáng tạo.
Chớ làm thứ gà què ăn quẩn cối xay.
Tiến tới, luôn luôn tiến tới.

*
Trong các cuộc đua của trường đời, có rất nhiều kẻ khởi hành nhưng hiếm có người tới đích. Riêng bạn, bạn có phải là con người hiếm hoi kia không?
Câu trả lời tùy thuộc vào việc bạn có quyết tâm vận dụng toàn bộ vũ khí – vũ khí tinh thần và thể chất của bạn vào cuộc chơi không?
Bạn có đủ bình tĩnh và sáng suốt để xoay chuyển những tình thế bất lợi nhất thành niềm hi vọng của bạn không?
Bạn có thừa can đảm để đi tới cùng đích của cuộc chơi không?
Bạn có thừa sức mạnh để khuất phục những chiều hướng yếu đuối, bạc nhược, bệnh hoạn nhỏ bé nảy sinh trong bạn trong suốt quá trình chiến đấu của bạn không?
Tắt một lời: Bạn có là Đấng Trượng Phu, có dám làm Đấng Trượng Phu không?

HÃY HÂN HOAN VÀ TIN TƯỞNG!