Vấn đề rèn luyện để trở thành công dân tự do và trưởng thành đã được nhiều vĩ nhân chú mục. Tại Trung Quốc, lãnh tụ Tôn Trung Sơn  nói “Trung Quốc xưa nay không có các cuộc chiến tranh về tự do, tư tưởng hay tôn giáo, mà chỉ có các cuộc đấu tranh giành ngôi báu, đất đai và đàn bà”. Tại Ấn Độ, thánh Gandhi nói: Giành độc lập không quan trọng bằng việc nhân dân phải có đủ phẩm chất để sống trong nền độc lập. Còn thi sĩ Tản Đà thì buồn cho tầm vóc tinh thần của người Việt:

Dân hai nhăm triệu ai người lớn

Nước bốn ngàn năm vẫn trẻ con.

Nguyễn Hoàng Đức trích dẫn.