(Comment được chuyển sang bài chính)

Ndalin viết một lượt 5 phản hồi liên tục trên vài bài khác nhau. Điều này nói lên là bạn ấy lâu lâu mới ghé website này. Tôi đoán thế thôi. Hay bạn có ý mới bất đồ hiện ra trong đầu nên viết một lượt liên tù tì như thế.

Tôi nghĩ bạn ấy còn trẻ. Xin đừng nghĩ tôi phân biệt già trẻ ở đây, hay cho là tôi xoa đầu trẻ.

Trẻ, tôi nghĩ hay xốc nổi. Và bạn Ndalin cũng vậy.

– Nhưng các bác các bạn phản ứng lại cũng hơi ghê. Chê nhau ngu như vậy thì không nên, hay kêu trời phật như Chay Mala cũng không hay lắm. Có lẽ vì bức xúc do Ndalin chuyện quá đơn giản mà không hiểu, không hiểu mà phê phán người khác, từ đó các bác các bạn đã phản ứng. Nhưng nếu ta tìm chữ khác để nói thì hay hơn. Bạn trẻ này sẽ dễ nghe hơn chăng?

– Nói về chuyện chữ nghĩa thì thật khó. Ngay ngôn ngữ thôi, có cả từ điển thuật ngữ ngôn ngữ học, dày mấy trăm trang. Học thuộc thôi cũng đủ ngoẻo. Nên tôi mới thấy có vài trí thức Chăm ta ưa nói chữ dùng chữ rất sai, nhất là chữ nghĩa ngôn ngữ học.

Ndalin dùng sai là chuyện thường. thế nhưng hãy khiêm tốn và đừng vội phê phán người khác.

– Nói về BBS. Ban này là cả hội đồng nhiều thế hệ khác nhau, toàn những người giỏi không hà. Chứ không phải như vài người ngày nay đâu. Bạn chưa hiểu nhiều mà phê phán họ là có lỗi với bậc cha chú, ông bà mình đó. Còn chuyện con người làm sai là bình thường. Sai thì sửa, nếu có sai thiệt.

– Bạn hỏi ngụ ngôn Chay Mala là chuyện thật hay do tác giả tưởng tượng ra, thì rất sai. Hỏi vậy là bạn chưa hiểu văn chương là gì cả. Ngụ ngôn thuộc thể loại văn học, nó đúng là tưởng tượng ra đó. Ví như chuyện Đẽo cày bên đường của Việt Nam, hay chuyện Ông, cháu và con lừa của La Fontaine. Ngụ ngôn dựa vào hiện thực đời sống mà tưởng tượng thêm, để cho người đời bài học về lẽ sống.

Tôi thấy Chay Mala viết ngụ ngôn rất hay, hay và vui nữa.

Jalo_panrang bình luận rất sắc sảo:

Các bài ngụ ngôn của Chay Mala rất tếu. Đây đích thực là trào phúng Chăm hiện đại – điều hiếm thấy trong văn học Chăm. Mặc dầu ít thấy trong văn học nhưng trong sinh hoạt đời sống Chăm, đôi lúc cũng gặp nhiều “tay” có thể làm cho bạn cười đến tè ra cả quần. Rất dí dỏm, huyên náo và rất Chăm (Chăm nghèo nhưng không thiếu tiếng cười).

Chay Mala cũng tếu rất Chăm nhưng, đặc biệt hơn ở chỗ táo bạo hơn trong tư tưởng, thời sự hơn – ngay cả ở những vấn đề nhạy cảm trong Chăm hiện nay. Vì vậy, cũng khiến độc giả cười không thật thoải mái mà phải suy ngẫm lại.

Nó chưa hẳn là thật, nhưng nó nói được vấn đề của đời sống Chăm mình. Còn truyện này có tồn tại mãi mãi không thì không biết được.

Nói riêng với Chay Mala, các đối thoại của Chay về hôn nhân khác tộc, dù không ít điều thời sự nóng được nêu ra đúng lúc, nhưng có vài bài vô duyên lắm.

Thuk siam!

(BBT: Có vài phản hồi viết kĩ lưỡng, dài và có vài ý hay, lâu này BBT có xin phép tác giả được đăng làm bài chính. Bài này cũng vậy)