Tút “Hani-22. Những đứa con”, bởi tính riêng tư, xin không đăng ở đây. Tạm trích đoạn kết:

“80 ngày “nhớ quê nằm bỏ cơm”, ngoài các con và cháu con dì Trào, Jaya và Jakha gần gũi và chăm mẹ rất chu đáo, hiểu nỗi niềm của mẹ ở những ngày cuối cùng hơn ai cả!

Phim về mẹ, Jaya làm được; hồi ức, Jakha từng là cây bút đinh Spiderum sẽ làm được – chắc chắn.”

+

“Viết về mẹ, lẽ nào mẹ thập toàn tốt, có này nọ mới là con người thật, nó mới đáng đọc chứ, cei hén”, Út Jakha nói. Cái tốt của mẹ, cei đã kể nhiều rồi, tạm nêu 3 chính:

Mẹ có lí tưởng sống, dám và quyết theo đuổi lí tưởng ấy; Yêu và biết hi sinh cho cộng đồng; Mẹ có chí tiến thủ, tự học và dám nghĩ và làm mới, qua đó mới có nhiều cải cách phát triển ngành nghề thổ cẩm.

Còn khuyết điểm của mẹ, thử nêu 3 như là bài học.

[1] Cái dễ thấy nhất, là mẹ thiếu nề nếp nghiêm trọng. Hàng hóa thì ngổn ngang gò đống, như cei hay nói, còn nề nếp sinh hoạt cũng không khác.

Thế nên dù có thể chất rất tốt – mẹ hiếm khi bệnh – do ham làm mà làm thiếu khoa học, mẹ đã không gượng nổi khi bệnh tái phát.

Hồi Covid-19, mẹ qua đột quỵ hai lần là giỏi rồi, vậy mà sau đó vẫn tiếp tục làm như cũ.

[2] Thứ hai, mẹ làm kinh doanh mà “không biết đếm tiền” mới lạ. Ngay số tiền trong ví thôi, mẹ còn không biết nó có bao nhiêu nữa! Điều dễ bị kẻ xấu bên cạnh lợi dụng, ăn cắp.

Thêm tính quá tin người; nữa, giấu người nhà lại đi tin người ngoài. Mẹ bị thất thoát nhiều lần, và lớn do khuyết tật này.

[3] Cuối cùng là tính cố chấp.

Hồi năm 2012, cei nhiều lần rủ mẹ về quê, mẹ không chịu. Đây là thời điểm tốt nhất để mẹ buông, nếu thế thì đẹp biết bao, nhưng mẹ đã không.

Sau đó mẹ 3 lần hứa chuyển giao Cty cho Jakha, rồi “thất hứa” cả ba.

Mẹ đã tuổi hưu, sức nghĩ sức làm đã sụt giảm, thế mà mẹ cứ tưởng là mình vẫn… như xưa, nguy là vậy.

“Giá mà cei không buông sớm”, đúng!

Ngoài triết lí sống, buông còn ở thế buộc. Ở đính điểm, hai cá tính mạnh dễ tạo xung đột, là điều tôi tránh tối đa trong gia đình. Ngay lúc Hani làm ăn thua lỗ, tôi hai lần cứu chữa, không một lời trách, mà chỉ nhỏ nhẹ “mẹ nó cẩn thận xíu”.

Với Jaka hay con cháu khác, tôi vẫn cùng phong cách ấy. Có vị phê tôi thiếu nghiêm khắc, tôi nói tôi không thể, mà chỉ phân tích đúng sai, lợi hại, còn con có nghe lời hay không, tùy… Bà Trời.

Có nên ở đó mà than khóc cho dĩ vãng? – Không!

Tiếp nhận gien di truyền từ mẹ: Có lí tưởng, có chí tiến thủ, và tình yêu cộng đồng; thêm: Tinh thần khoa học và sống lí tính của tôi,  tôi tin anh em Jaya & Jakha sẽ phục dựng lại “triều đại” đang nghiêng đổ [“Kết thúc một “triều đại” chăng?”, Giai đoạn chủ hộ. KẾT THÚC MỘT “TRIỀU ĐẠI” CHĂNG? | Inrasara.com].

Miễn sao, sau khi LÀM để CÓ tiền, cần học biết GIỮ và TIÊU tiền.