[từ chuyện Cham kiêng kị đến vài hiện tượng quốc gia đại sự]
Cham hiếm khi trồng cây to trong nhà, tại sao?
Nay đã đỡ, chớ mấy thập niên trước, đi xe đò quốc lộ Một, nhìn ra hai bên, phân biệt đâu làng Việt đâu là palei Cham không khó. Phan Rang bán sa mạc, ta cứ để cho khuôn viên nhà trống trơn mặc cho nắng lửa đổ. Đâu là nguyên do?
Kẻ bảo do Cham sợ ma, người đổ lỗi cho Tây cấm Cham bởi ngán Việt Minh núp lùm cây cầm mác lao xuống. Không thiếu món Cham sợ tiếng “hiag” của loài Cú Mèo!
Nó ‘hiag’ lên, chắc chắn nhà mình hay lân cận có người chết. Tiếng ‘hiag’ mang đến xui rủi cho Cham. Và lắm lúc rủi thiệt.
Bản năng linh cảm của các loài thú dự báo điều gì đó, thường không lành.
Kể rằng, tại khu resort Phuket Thái Lan, các chú voi phục vụ du lịch gần bãi biển đã rống lên và lồng lộn phá xích, chạy vào đất liền trước sóng thần ập tới. Tại Sri Lanka, thảm họa sóng thần giết chết hơn 3 vạn nhân mạng, trong khi hầu hết loài động vật hoang dã ở khu vực này vẫn bình an vô sự.
Chuyện ở Cham.
Chim khách bay đi lại quanh nhà và kêu lên những tiếng reo vui, thì chắc chắn nhà sắp có khách. Loài kiến dời tổ lên cao, báo trước khu vực sắp có mưa lớn. Là hai điềm tốt, dễ nhận biết.
Chuyện xui rủi thì sao? Rắn lót ổ dưới sông, báo hiệu đó là năm đại hạn.
Cham kiêng nuôi bồ câu trong nhà, bởi hễ mỗi bận chúng bỏ đi, là nhà rơi vào cảnh nghèo khó. Cả tiếng ‘hiag’ của loài Cú Mèo trong liên quan với kiêng trồng cây cao, như đã nói.
Kiêng, do ta nhầm lẫn giữa Nguyên nhân và Hậu quả.
Cú Mèo ‘hiag’ không là nguyên nhân của tai họa, mà là HẬU QUẢ của sự biết trước. Cũng thế, bồ câu bỏ chuồng đi do chúng biết trước gia đình sắp lâm cảnh khốn khó.
Lẽ ra, được cảnh báo trước, ta biết đường để lo liệu. Như lo liệu đối phó với đại hạn qua báo hiệu của loài rắn, hay biết nhanh chân chạy thoát khi nghe tiếng rống của loài voi. Đằng này, nó gây cho ta sợ hãi, từ đó hành động tự hại, là lầm to.
Làm gì? Chỉ cần thay đổi trật từ NGÔN TỪ, là đủ!
Từ nhầm lẫn này, ta có thể liên hệ phạm vi rộng hơn là các hiện tượng đất nước hiện tại, cũng trúng luôn.