Chạy trốn tự do Escape from Freedom nảy sinh do ta kém hiểu biết, do hèn nhát và vô trách nhiệm với mình và với người. Tự do như tặng vật cao vời nhất được ban cho con người, ta biếu không cho kẻ khác sử dụng. Kẻ khác kia có thể là lãnh tụ, giáo chủ, hay thần tượng nào bất kì…
Nếu “chạy trốn tự do” do hèn yếu tư tưởng, thì chạy trốn cô đơn đích thị là thiếu sức mạnh tinh thần.
Cô đơn không đồng nghĩa với cô độc [ở đơn lẻ, đơn côi], càng khác với cô lập [là thứ tác nhân từ bên ngoài buộc mình phải chịu đựng], mà là cô đơn.
Được cô đơn, cô đơn toàn phần Solitude, aloneness, to be alone, totally alone, completely alone.
(Krishnamurti, Freedom from the Known):
“To be alone you must die to the past. When you are alone, totally alone, not belonging to any family, any nation, any culture, any particular continent, there is that sense of being an outsider. The man who is completely alone in this way is innocent and it is this innocency that frees the mind from sorrow”.

Con người hiện đại chạy trốn cô đơn bằng nhiều hình thái khác nhau. Bù khú bạn bè để trút bầu tâm sự hay lao vào mọi thứ giải trí có sẵn, tham gia hội hè các loại hay cạo đầu vào chùa tụng kinh, đi shopping hay lang thang trên mạng, tìm đến chất kích thích hoặc thậm chí đóng cửa đọc sách cũng là một cách chạy trốn cô đơn.
Sống là tương giao, với con người, với mảnh đất, với ý tưởng. Tương giao càng nhiều thì đời sống càng phong phú, thú vị – Cendrars nói thế. Tôi thêm: tương giao với chính ta nữa. Chỉ khi học biết tương giao với chính mình, con người mới đạt đến độ chín của tinh thần.
Cô đơn, ta nhìn vào sâu thẳm tâm thức ta, dõi theo từng động tĩnh của nó, từng phản ứng tế vi của nó trước sự thể, ý tưởng, con người ta tương giao. Cô đơn, ta HIỂU ta.
Lão Tử: Biết người là trí, biết mình là sáng.