[bài và ảnh Jaya Bahasa]
Di tích đền thờ Po Inâ Nâgar toạ lạc trên một gò đất cao ở giữa cánh đồng thôn Hữu Đức, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Ngôi đền được xây dựng từ năm 1953-1954 do ông Dương Tấn Phát vốn là một vị quan huyện đứng ra tổ chức huy động người dân đóng góp sức người sức của xây cất để thờ phượng vị thánh mẫu Thiên-Y-A-Na – Po Inâ Nâgar. Nhìn tổng kiến trúc ngôi đền giống như ngôi miếu thờ của người Việt, sử dụng vật liệu chủ yếu là gạch, xi-măng, gỗ, có cả biểu tượng trang trí lưỡng long chầu nguyệt. Kiến trúc xây dựng thể hiện sự giao lưu văn hoá Việt – Chăm sâu sắc.
Không gian ngôi đền gồm có 04 gian chính: Gian nhà phía Đông thờ Po Bia Apakan, gian giữa dùng làm nơi chuẩn bị đồ tế lễ và đón tiếp người Raglai, gian phía Tây thờ Po Tâh, Po Dara Nai Anaih và 01 hòn đá tượng trưng cho Po Inâ Nâgar. Riêng ngôi nhà phía Nam có chức năng như tháp lửa dùng làm nơi tế thần lửa (Cuh Yang Apuei). Hằng năm tại ngôi đền tiến hành các nghi lễ Yuer Yang, Katé, Cambur do các chức sắc Po Adhia, Kadhar, Pajuw, Camanei thực hiện dâng lễ vật cho thần linh và hướng dẫn người dân cúng kính. Khi vào mùa lễ hội người dân và du khách thập phương tìm đến rất đông.
Trải qua hơn nửa thế kỉ tồn tại, hiện nay ngôi đền đã bị xuống cấp nặng, bề mặt tường bị nứt, mái ngói bị hư hỏng, khung gỗ bị mối mọt ăn, mùa mưa thì bị ẩm ướt, dột nát nghiêm trọng ảnh hưởng đến việc tế lễ. Ngày 12-06-1997, ngồi đền bị kẻ trộm lấy đi 02 pho tượng. Hiện nay, các đồ dùng cúng lễ qua thời gian sử dụng cũng đã cũ nhưng chưa có điều kiện để thay mới.
Ngôi đền Po Inâ Nâgar là trung tâm sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng của người Chăm đã được Bảo tàng Ninh Thuận lập hồ sơ công nhận di tích, hằng năm tiến hành các lễ hội văn hoá giống như trên các đền tháp. Trước hiện trạng xuống cấp, có nguy cơ sụp đổ nguy hại đến tính mạng người dân đến cúng lễ. Vì vậy, chính quyền địa phương, Sở Văn hoá, thể thao và du lịch, Bảo tàng Ninh Thuận cần sớm có phương án trùng tu, bảo dưỡng, nâng cấp, xây dựng mới để đảm bảo an toàn cho người dân đến sinh hoạt văn hoá tâm linh./.