Sài Gòn, 25-6-2013
Bà con – anh chị em Chăm và bạn đọc thân mến!
Vừa qua, sự việc liên quan đến Nguyễn – Amasaty – Chế Mỹ Lan thu hút dư luận không ít. Thu hút, nhưng chưa bao giờ web Inrasara.com bị phân tán ý kiến như thế. Có thể nói đó là lần đầu tiên. Tạm sơ kết các sự cố:
– Về Nguyễn Thành Thống và Điện hạt nhân, gần như trăm phần trăm ý kiến thống nhất.
– Về sự cố S với câu “Đảng đã đào tạo các nhà văn Chăm” cũng thế.
– Về CKT, khoảng 4% ý kiến không đồng tình.
Riêng sự việc này, có đến 20% ý kiến “bênh vực” nhà thơ CML, bác lại Nguyễn và các “phản hồi” đồng ý với Nguyễn. Lí do không phải về nội dung, mà về GIỌNG ĐIỆU. Đọc lại, tôi cũng nhận ra mình sơ suất. Nói như ông anh bạn YC, “đây là lần đầu tiên Inrasara có quyết định sai”. Ở đây, cho tôi miễn trừ các nhà văn, bạn đọc đã từng trải về giọng điệu này, vì ngay cả đối với tôi, tôi coi nó rất nhẹ. Dẫu sao các bạn biết là người Chăm chưa có thói quen “chịu đựng” giọng điệu như của Nguyễn. Khoảng mươi email và phone đến phàn nàn. Hay nói như CML trong thư gửi tôi: “sao nó giống Champaka quá”.
Tôi muốn nói lời xin lỗi độc giả là vì thế.
1. CML xác minh chính thức Amasaty chính là Sakaya – Văn Món. Tôi nói nguyên do rồi, nếu biết đó là bài của VM, tôi sẽ không bao giờ đăng phản hồi của Nguyễn.
2. Tất cả nội dung Nguyễn viết (cùng các phản hồi đồng ý) đều chính xác. Bà con, anh chị em trách là trách về giọng điệu: quá quắt, phê phán không thương xót. Trong văn giới, nhà thơ TMH có lối viết này, lối văn thu hút được rất nhiều ý kiến đồng tình. Cũng như ở web này, không ít bạn Chăm thích lối viết “phản hồi” của Nguyễn (không chỉ ở bài này).
3. Cả bài viết rất hay của người ngoài cuộc như bạn Thiên Sầu cũng vậy. Dù anh viết đầy thiện ý, cũng bị vài bạn Chăm phàn nàn. Ở đây tôi loại trừ người có thành kiến.
Dĩ nhiên, nếu ở ngoài cõi văn chương thì tôi vô tư. Nhưng đây là tôi đang trực tiếp với cộng đồng mình, cộng đồng nhỏ bé gồm nhiều thành phần khác nhau, và đang ngưỡng cửa hòa nhập, nên lẽ ra tôi nên ứng xử cách khác di. Nói lời xin lỗi là vậy, và tôi sẽ cẩn trọng hơn.
Cầu binh an cho tất cả. Tadhuw kajap karo – thuk siam!
Inrasara
Ghi chú quan trọng
– Nhận thư CML (nhiều nội dung khác mang tính riêng tư, tôi không nêu ra), tôi có trả lời là tôi sẽ viết lời xin lỗi độc giả chính thức trên web. Qua điện thoại, tác giả Nguyễn cũng nhận định mình “quá tay”, và đồng ý với tôi. Anh hứa sẽ nhẹ tay hơn, kì sau.
– Qua sự việc, tôi xác định là có đến 80% độc giả viết phản hồi ở web Inrasara.com đều có địa chỉ cụ thể. Nguyễn hay Thiên Sầu không phải là Inrasara như vài người đoán mò là thế. Cũng không phải người nặc danh viết để phá đám cộng đồng Chăm hay tấn công mang tính cá nhân.
– Các ý kiến đồng ý với Nguyễn, đại đa số không phải vì ghét CML hay Amasaty, mà là anh em chỉ muốn xác nhận cái đúng, cái thẳng thắn của người viết. Do đó chúng ta cũng nên bỏ ra ngoài mấy thị phi không đáng có.
Siêu! đúng là chất Chay Sara. Chay viết xin lỗi khi biết Chay có sơ suất. Đó mới là mã thượng, là cao cơ. Tôi thường gặp những người sai mà còn cãi bướng, còn hay gặp phải nhiều người chưởi rủa người ta mà còn khoái trá.
Chay Sara đúng mực. Đó không phái là ba phải mà là đứng mực. Xã hội Chăm cần nhiều người có cách đối xử như vậy lắm thay.
Đàng Thuận
Nhà văn Inrasara đã đóng còm rồi, nhưng một bạn trẻ cho tôi đọc đoạn CML trả lời một comment trên Face của độc giả. Như vậy là cây muốn lặng mà gió chẳng ngừng.
Chị viết:
“Điều mà chị buồn là sự cố ý hay vô tình hoặc vô tình hay cố ý đấu đá với nhau là không cần thiết. Nếu thật sự muốn cho nhau lời khuyên đúng nghĩa thì không nên đầu nhau vỡ sọ rồi mới nói ra cái sai xót của nhau vì lời khuyên ấy chẵng có ý nghĩa gì bằng những lời khuyên chân thành và tế nhị.”
Xin hỏi chị ai đấu đá ai? Chị trả lời đi?
Ông Amasaty viết sai bị phê phán, ông Nguyễn và Ama có thân thiết gì đâu mà đòi “chân thành tế nhị”? Viết sai, viết bậy ảnh hưởng đến thế hệ trẻ đọc và hiểu sai, thì bị phê phán là đúng rồi. Phải mạnh tay chỉ ra ông ta mới biết mình dốt chớ???
Yêu cầu nhà văn Inrasara đăng còm này, nếu anh không đăng tôi sẽ viết ở báo khác. Tôi không bênh ông Nguyễn nào đó đâu, mà đây là đấu tranh cho sai đúng.
Nhà văn đã bảo mọi người ngừng, vậy mà cô CML này cứ lấn tới, là sao???
Tôi đọc lời xin lỗi của cei Sara mà tủm tỉm cười.
Cei viết xin lỗi mà không có vẻ xin lỗi.
Có vẻ xin lỗi thôi mà khiến độc giả thấy như là xin lỗi thật.
Hay là chỗ đó.
Cei không xin lỗi chị CML mà là xin lỗi độc giả.
Cei khẳng định lại cái sai ngô nghê của ông Amasaty.
Cho nên
Cei không xin lỗi vì viết sai (nội dung) mà xin lỗi vì giọng điệu (cách diễn đạt).
Mà lạ nữa
Cei không xin lỗi cho mình mà xin lỗi cho người khác
Vì đã lỡ đăng bài viết “quá đúng” làm 20% độc giả web cei phản ứng
Do đó tôi có thể nói
Cei Sara chủ yếu là để bảo vệ sự trong sáng và lành mạnh của website.
Cho nên mới viết ở trên là
Cei viết xin lỗi mà không có vẻ xin lỗi
Có vẻ xin lỗi thôi mà khiến độc giả thấy như là xin lỗi thật.
Tôi mới nhớ lại lời cei Sara xin lỗi lần trước trong bài “Inrasara: Xin lỗi về Thư gửi TS. Thành Đài”
http://inrasara.com/2012/11/01/inrasara-xin-loi-ve-thu-gui-ts-thanh-dai/
Cei kết luận rất ngon:
“Ở cộng đồng Chăm, tôi tự nguyện chọn thế cô đơn, cô độc và nằm ngoài mọi phe nhóm. Cả trong giới chữ nghĩa Việt Nam, tôi luôn tự nhận là kẻ đứng ở “đường biên”.
Thiển nghĩ chị CML không nên phỏng đoán là “ông Nguyễn nào đó” đấu đá với “ông Amasaty nào đó”. Chị nói nữa người ta sẽ cho chị tự thanh minh. Nếu chị tự thanh minh người ta có quyền hỏi chị tại sao đi mời “ông Amasaty nào đó” không hiểu văn học giới thiệu thơ mình. Còn nếu chị nói để bênh ông Amasaty thì rất là khó cho chị. Đã vậy người ta còn đoán chị có cái gì đó với ông Amasaty. Chị phỏng đoán thì người ta cũng có quyền phỏng đoán vậy. Thời bây giờ nhật kí cá nhân như Facebook đã là mạng xã hội, thông tin nhỏ thôi ai cũng biết. Nhà thơ Inrasara sẽ khó xử trí vì khi đọc giả phản đối lời nói của chị thì nhà thơ không thể ngăn được dù trước đó nhà thơ có thông báo ngưng phản hồi. Đọc giả sẽ hỏi nhà thơ sao CML có quyền nói, còn chúng tôi thì không. Vô tình chị đặt nhà thơ vào tình thế khó xử.
Tôi tình thật và có kinh nghiệm trao đổi với chị lại, khuyên chị không nên nói nữa, mong hiểu cho.
* BBT
Một cháu hỏi, có phải vì bài viết trên CPK mà tôi viết xin lỗi độc giả không?
– Xin trả lời là không phải. Đó là sự đáp lại phản hồi chân tình từ bạn đọc trên Inrasara.com . Nói như ngôn ngữ thương mại, tôi chỉ quan tâm chăm sóc khách hàng của mình thôi. Sau phản hồi này, BBT xin đóng lần cuối.
Rất mong quý bà con, anh chị em và bạn đọc thông cảm. – Inrasara.