Khi có quy tắc sống, là bạn đã sống triết lí. Tạm kê 19 ý trong bộ quy tắc sống triết lí Cham của tôi. Bạn nào nhận ra và đã hành ý gì khác, có thể kê ra cho mọi người cùng biết. Karun!
[1] Học: rất sớm. 4 tuổi tôi đã thuộc lòng Ariya Glơng Anak, 13 tuổi tôi tìm đến tận nhà nhiều vị Cham giỏi, để học. Tôi học từ cái siêu hình để biết (APL) cho đến điều thực tiễn để tồn tại (MTP).
[2] Văn hóa Cham, tôi không thuần nghiên cứu, mà viết phụng sự cộng đồng, lan tỏa tâm hồn con người Cham và tinh thần văn hóa Cham ra thế giới (‘bhap ilimo’ – PC, AGA).
[3] Sống giữa cộng đồng, tôi hiếm khi đi lễ, đám các loại. Ngược lai khi sinh linh Cham gặp hoạn nạn, tôi sẵn sàng tư thế có mặt (AGA).
[4] Lạ lắm, tôi không ghét Cham nào. Khi không thể yêu thương được nữa, tôi im lặng tha thứ và bước qua. Tôi xem mỗi Cham như thể một sinh linh sống sót đầy thương cảm (AGA).
[5] Được cho là nhân vật sang cả, tôi sống chan hòa với giới bình dân, cả bộ phận Cham được cho hèn yếu nhất (AGA, PC).
[6] Tôi thực hành đúng 4 giai đoạn đạo sĩ Bà-la-môn Cham: Học, Chủ hộ, “Đi vào rừng” và Phong phanh giữa trời đất (Agal).
[7] Tôi không nói dối, không trộm cắp, và dạy con như thế (Agal).
[8] Tôi không tham lam, nhiều lần chối bỏ những chiếc bánh ngon lành. Việc chung, tôi làm nhiều, nhận về phần mình ít (Agal).
[9] Kinh sách không cấm uống rượu, thế nên tôi vẫn chơi, nhưng giữ thói quen rời khỏi bàn tiệc sớm nhất có thể (Agal).
[10] Tôi không phê phán chức sắc Cham. Họ có “sai” tới đâu, tôi đến gặp mặt ôn tồn trao đổi (Agal).
[11] Tôi biết cho đi, từ 18 tuổi. Từ Tài thí, Pháp thí và cả vô úy thí – giúp cộng đồng phần nào an tâm (AGA, Agal).
[12] Có chuyện, tôi không nói sau lưng, mà kể nó ra giấy trắng mực đen, để có chứng cứ cho người đời sau hiểu (AGA).
[13] Không dùng chữ nặng nề mang tính công phá. Khi không khí ra mòi căng thẳng, tôi đưa lời đùa bỡn cho qua chuyện (Agal, AGA).
[14] Nhẫn nhịn, không nóng giận. Không tranh cãi chuyện không đáng, nếu cần – tôi đính chính hay minh định (AGA).
[15] Hiểu văn hóa và lịch sử dân tộc, tôi không ngưng ở đó, mà dấn mình vào sáng tạo (“Nhập cuộc về hướng mở”).
[16] Sáng tạo, tôi không nóng vội xuất hiện, mà “giú mình trong bóng tối vô danh”, trì trì đợi mùa chín tới (“Tinh thần sáng tạo Cham”).
[17] Tôi không chuộng an toàn, đóng khung trong vùng Cham hay ở lại khuôn viên làng, mà phiêu lưu khai phá những chân trời xa và lạ (“Tư duy biển lớn”).
[18] Tôi tạo sân chơi cho riêng tôi, mà không bị ám ảnh bởi việc làm hài lòng ai đó. Bình tâm vượt bỏ các dị nghị, đố kị (“Từ dễ thương đến dễ ghét” – PC).
[19] Tựa vào biểu tượng cao tuyệt, tôi tự tin: Tư, ngôn và hành – bất thối chuyển (‘Po jwai hix di gai grưng ba supo pagrưng rim pakar’ – Agal)
P.S.
Chữ trong ngoặc là các ý từ trường ca Ariya Glơng Anak, Pauh Catwai (AGA, PC), gia huấn ca (APL) và Kinh (Agal).