“Sống, và không để lại dấu vết” – tên một tùy bút dài được viết hơn mươi năm trước. Ý định là thế, nhưng rồi 68 năm lướt qua trần gian, dấu vết tôi đã rớt lại. Như thể, “đi, như là ở lại”.
Sắp vào tuổi thất thập, biết mình không thể làm gì mới thêm, nay nhân đầu năm mới Cham, thử ngoảnh lại mình, ghi ra 10 dấu vết nho nhỏ, dẫu tôi biết, tất cả chúng sẽ tiêu tán đường ở một ngày không xa. Biết, và vui.
Kajap karô thuk siam!
+
1. Người đầu tiên trình bày toàn cảnh và có hệ thống Văn học Cham, qua đó lan tỏa tinh thần văn hóa Cham và tâm hồn con người Cham đến với các dân tộc Việt Nam và thế giới bên ngoài.
2. Sáng lập & chủ biên đặc san Tagalau từ năm 2000 [tạp chí duy nhất của người DTTS ở Việt Nam]; từ 2007 mở web: Inrasara.com tạo sân chơi cho sáng tác và nghiên cứu Cham. Nữa, cũng không nên quên 78 videos trên Inrasara-TV.
3. Hành trình dài dặc “Đi tìm sinh lộ cho Cham Ahiêr Awal” & biên soạn Toàn cảnh Cham như một Bách khoa toàn thư Cham.
4. Khai mào nghiên cứu Hải sử & văn hóa biển Cham, một đề tài mang tính phát hiện [có thể tập hợp cho ra mắt, khi duyên tới].
5. Mở màn phong trào sáng tác văn chương trong cộng đồng Cham, ở đó tôi là kẻ đốt lửa, giữ lửa và truyền lửa.
6. Xiển dương và diễn giải sáng tác hậu hiện đại Việt, góp phần mình làm cho sáng tác thuộc trào lưu này được tiếp nhận dễ dàng hơn.
7. Hoạt động [viết, thuyết, biện giải, chủ trì Bàn tròn Văn chương] ý hướng phi tâm hóa thơ Việt đương đại, giúp độc giả nhận biết và ứng xử công bằng với các dòng thơ ngoại vi.
8. Khởi động phê bình mới: Phê bình Lập biên bản, phê bình mang tính khoa học với tư tưởng chủ đạo, thoát khỏi hệ phê bình cảm tính, cảm tình.
9. Cùng Hani lập Nhà Trưng bày Văn hóa Cham ở quê nhà, thành lập Cty Thổ cẩm Cham đầu tiên, thực hiện nhiều cải cách quan trọng.
10. Lên tiếng các vấn đề của cộng đồng, hơn 30 vụ lớn nhỏ cả thảy, đa phần hiệu quả và tốt lành.