Minh Tuệ: Con không có nhà, con không nhận tiền, nên không có gì để giữ cả. Con đi và họ cho con ăn, con hạnh phúc. – Đơn giản và rõ ràng.
Nhà văn Mỹ Henry Miller nói to hơn: hạnh phúc nhất – “I have no money, no resources, no hopes. I am the happiest man alive“, dù qua giọng điệu, tôi biết ông như thế thiệt.
Tôi không nói “hạnh phúc”, càng không xài chữ “nhất”, mà là vui.
Hiện tôi đang giai đoạn cuối cùng của đạo sĩ Bà-la-môn Cham: “phong phanh giữa trời đất”. Tôi có thể đi vào bất kì palei Cham nào từ Bal Riya đến Pacam “họ” đều cho cơm ăn, nghĩa là đủ yếu tố để… VUI.
Cạnh đó tôi còn nhiều nguồn vui khác. Sau bế tắc là sáng tạo. Sau ưu tư mắc kẹt là vượt thoát. Không phải khoái lạc, mà là vui. Đời đã bể khổ rồi, mắc mớ gì tôi phải khổ chứ!
Ở Chân Dung Cát [viết năm 2000], tôi cho nhân vật nông dân-thi sĩ tự định mức mỗi ngày nghĩ ra một [1] ý tưởng mới, xong rồi nghỉ.
Tôi – Sara [tác giả] hỏi hắn: Có vậy thôi sao?
– Ừ, vậy thôi cũng đủ.
– Hôm nay thế nào?
– Như sáng nay tôi vừa nghĩ ra “nhà chung” cho cộng đồng, sinh linh nào buồn chán sự đời đến đó mà nằm, hay mấy tay thơ có chỗ mà tán chuyện văn chương.
– Ý đó biết đâu đã có người nghĩ rồi…
– Cần chi. Trong đầu bảy tỉ người trên thế giới nghĩ gì ai mà đếm lưu kho, tôi chỉ biết tôi vừa đặt ra câu hỏi kia. Đó đã là mới…
Tôi biết sau buổi ấy, nhân vật này vui.
Tôi vui, luôn vui. Vui, vì luôn luôn mới. Suốt hành trình chữ nghĩa, tôi không thiếu cái mới để có thể tiếp tục đi.
Về Cham, từ nghiên cứu ngôn ngữ đến văn học, từ sáng lập Tagalau đến thuyết trình về Hải sử & văn hóa biển Cham, từ lập hồ sơ Urang Cham cho đến thực địa điều nghiên “Đi tìm sinh lộ cho Cham Ahiêr-Awal”…
Về văn học, sau thơ là tiểu thuyết, rồi đến tiểu luận & phê bình hậu hiện đại, Lập biên bản văn học ngoại vi, viết báo và thuyết trình.
Thuyết, tôi từ trường chuyên đến Hội Văn học Nghệ thuật, Đại học từ trong đến ngoài nước, từ tổ chức Nhà nước đến Sứ quán nước ngoài, tổ chức phi chính phủ như Distant Horizons…
Nếu không có nơi nào mời nữa, tôi vẫn còn nhiều món khác để vui.
Website hay facebook, tôi sanh sự nhiều chủ đề thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau và làm loạt serie, để mỗi ngày tôi đều có tút mới. Sự sanh gợi hứng tôi suy nghĩ tìm ý mới, mở rộng và đào sâu hơn ý tưởng…
Tôi biết các món ấy ít nhiều có tác động vào đời sống Cham và cộng đồng văn học, và có vẻ hơi có ích, tôi vui.
“Cũng đủ lãng quên đời” – không vui sao!