“Văn học và hiện thực đất nước” là chủ đề Hội thảo Hội Nhà văn Việt Nam, ở Đồng Nai, 8-1-2009. Ở đây tôi có đặt câu hỏi:

Hiện thực đất nước, đâu là thời sự nóng nhất của Việt Nam hôm nay. Nóng, thu hút và tác động lên tâm thức đến mọi đứa con Việt trên toàn cầu. Không phải Hoàng Sa – Trường Sa sao? Vậy, ngoài các nhà văn ngoại vi đăng các sáng tác trên mạng toàn cầu, hỏi có nhà văn [chính thống] nào tại hội trường động bút về hiện thực này chưa? Xúc động lớn mới khả nặng tạo nên tác phẩm lớn, từ chối hay đè nén xúc động lớn này, văn chương Việt Nam về đâu?

Dự án nhà máy Điện hạt nhân ở Ninh Thuận khởi động, tác động mạnh đến tâm lí toàn dân Việt Nam quan tâm đến vấn đề đất nước, nhất là Cham là cư dân trong khu vực nguy cơ ảnh hưởng. Tôi có ngay 7 bài thơ, và cả một tiểu thuyết: Tcherfunith.

Không dám nói nó hay, mà là một phản ứng kịp thời qua xúc động lớn.

Hội thảo quốc tế về Điện hạt nhân tại Đài Loan, qua thăm đảo Orchid Island Taiwan nơi chứa rác thải hạt nhân, xúc động trước những sinh phận nhỏ yếu – tôi có ngay chùm thơ, đọc lên trước tham luận gây kinh ngạc cả hội trường.

Hôm nay Covid-19 đã qua 8 tháng, và nguy cơ còn kéo dài, đặt nhân loại trước bấp bênh của tương lai, và buộc con người tư duy lại sinh phận mình.

Bao nhiêu nhà văn thế giới đã phản ứng, qua tiểu luận, ghi chép, truyện, thơ và cả tác phẩm, nhà văn Việt Nam đầy nhạy cảm với thời cuộc, ta đã làm gì với chữ?