[để ủng hộ bài viết của Kiều Maily]
Năm 2016, loạt bài “Bạn có yêu palei bạn không?”, tôi viết riêng một tút về “Ung thư & nguồn nước Chakleng”. Một bạn ngạc nhiên: Việc của các bác sĩ và chính quyền, sao nhà văn Inrasara lại xía vào?
Trí thức, ách giữa đàng tìm mang vào cổ. là vậy. Ngó đi ngoảnh lại, không thấy ai làm, tôi làm. Từ đất nước mở cửa 1986, 30 năm Chakleng nẩy ra bao nhiêu ca K, loại K gì, độ tuổi, giới tính, vân vân. Rất chi li.
Để biết liên quan giữa K và nước dùng.
Bài viết của Kiều Maily trên FB ngày 4-6-2020: “Bao giờ làng mình có nước sạch dùng?”, là một tiếng chuông báo động. Ở đây tôi miễn phê phán chính quyền không lo cho sức khỏe dân, mà bàn về ý thức quần chúng, rằng: chính DÂN VIỆT ĐANG GIẾT DÂN VIỆT. Khắp nơi.
Mới nhất, 10-6-2020 báo Dân Trí đưa tin: “Vụ lấy nước mương thải đóng bình “tinh khiết”: Tiêu thụ cả ở các trường học”.
Công ty giết, Nhà máy giết, và mỗi người góp phần giết nhau, và giết chính mình.
Ở Ninh Thuận, nguồn nước Kênh Nam từ đập Nha Trinh đến palei Cham Hamu Tanran, Kênh Bắc xuống tận Pabblap, suốt 30-40km, nó chảy qua bao nhiêu làng và khu dân cư. Ta đã làm gì?
– Ba nhà máy tuôn nước thải [dù có hệ thống làm sạch, ai đảm bảo?], tạm bỏ qua;
Riêng người dân, ta…
– Thẳng tay đổ rác, đủ loại rác bẩn xuống dòng nước;
– Còn CHẤT ĐỘC, ta rửa, đổ, thải mênh mông loại hóa chất xuống con mương.
Rác bẩn thì có thể lọc, nấu chín, chớ CHẤT ĐỘC, thì làm sao? – Bất lực. Bệnh tật, nhất là ung thư sinh ra từ đó.
Ý THỨC QUẦN CHÚNG, nền giáo dục ta có DẠY trẻ từ nhỏ không?
Dạy, đâu là CƠ CHẾ để quản lí hiệu quả nhất?
Vậy, từ bây giờ, vì sức khỏe con cháu – ta có thể ý thức và LÀM NGAY không?