Khi phát ngôn…
Về tôi, điều đáng kể không phải là tác phẩm, thành quả tôi để lại, hay bao giải thưởng các loài, mà là Ý HƯỚNG TÔI KHAI MỞ: Truyền thống tận cùng – Hiện đại tối đa, Tinh thần phi tâm hóa hậu hiện đại, Tư tưởng hóa giải – hòa giải của Pô Rômê, và Thái độ nhập cuộc về hướng mở của tôi… Còn lại, chỉ là cánh tay chỉ mặt trăng theo nhiều thể cách.
(Thuyết trình tại Trường chuyên Lê Quý Đôn, Phan Rang, 2019).
[1] Truyền thống tận cùng – Hiện đại tối đa
Nếu văn chương biểu hiện đầy đủ và sâu thẳm nhất tâm hồn của một dân tộc, thì tôi, với tư cách một nhà nghiên cứu đã đi đến tận cùng truyền thống Cham, qua bộ Văn học Cham cùng các tiểu luận mang tính chuyên sâu;
Sáng tạo thì miễn nói, cả tiếng Cham lẫn tiếng Việt, và luôn hướng về mới, lạ;
Cạnh đó tôi còn tạo đất cho cỏ mọc, với đặc san Tagalau và website Inrasara.com…
[2] Tư tưởng hóa giải và hòa giải của Pô Rômê
Thường thì nhân vật nổi tiếng ưa làm cao, khuynh hướng ra vẻ và xa cách, tôi ngược lại, càng nổi tiếng càng gần gũi quần chúng. Mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp, mọi địa phương… Ngay từ tuổi tìm học: 14-15 tuổi cho đến hôm nay. Tôi luôn đến với cộng đồng, hóa giải những nỗi Cham lẫn hòa giải bao cuộc người, được Cham tin tưởng và chờ đợi.
[2] Tinh thần phi tâm hóa hậu hiện đại
Tiếp nhận sớm Triết học hậu hiện đại, tôi tự nhận là nhà văn đứng ở đường biên, đạp đổ mọi vách ngăn phân biệt đối xử các loại. Trung tâm và ngoại vi, Cham và Việt, Việt Nam và thế giới, trung ương và địa phương, thiểu số và đa số, trong và ngoài nước, cao cả và thấp hèn…
[4] Thái độ nhập cuộc về hướng mở của tôi
Nhập cuộc về hướng mở, tên một tác phẩm tiểu luận – phê bình, in năm 2014, là tinh thần chủ đạo của tôi suốt hành trình chữ nghĩa.
Từ làng Cham nghèo ở một tỉnh nghèo trong một đất nước lạc hậu và nghèo nàn, tôi đưa chữ nghĩa vươn khỏi ao làng, vào Việt Nam, ra khu vực và cả thế giới.
Đó là ý hướng tính, còn chúng đạt tới đâu, tùy… Bà Trời.
Ai, sinh linh Cham hôm nay, nắm được và thể hiện 4 ý hướng tính ấy?