Quan, học nói lời xin lỗi dân, ta chưa; vỡ lòng văn hóa từ chức, ta càng chưa;
Dân, học xếp hàng nhận gạo mùa đại dịch Covid-10, ta chưa; học nói lời cảm ơn, ta cũng chưa; học trả của rơi nhặt được, ta càng chưa…
vậy mà ta cứ đòi làm lãnh đạo toàn cầu.
Lãnh đạo, chả hiểu quả địa cầu này quoay thế nào nữa!
Câu chuyện.
Đầu tháng 5, vừa dừng xe ở góc ngã ba trước Chợ Động – Phan Rang thì một chàng trai chở mẹ đến đỗ xe trước mặt tôi, cách khoảng ba bước. Dáng mẹ con khá sang trọng. Bà mẹ xuống xe, mở cốp lấy bóp tiền, băng qua đường, vào chợ. Chàng trai ngồi lên yên, chăm chăm vào cái smartphone.
Biết mình dựng xe cản lối một chị bán hàng rong, tôi đẩy xe tới chỗ sau xe chàng trai còn trống. Nhác thấy gói tiền buộc bằng dây thun đâu khoảng vài triệu nằm trên mặt đường sau xe cháng trai, tôi kêu:
– Gói tiền rớt cháu nè, có lẽ của mẹ đấy.
Chàng trai cúi xuống nhặt, đút túi, tiếp tục dòm vào smartphone. Không nhìn tôi, chẳng một lời cảm ơn. Trong khi gói tiền rớt nằm ở lối người đi lại, mất như bỡn.
Tôi dừng xe sau xe chàng trai độ ba bước, ngó lung người thiên hạ. Lát sau, bà mẹ xong chợ, bước đến với đứa con. Chàng trai đưa gói tiền cho mẹ, nói vài câu gì đó tôi không rõ. Bà mẹ đếm lơ tiền, cất vào ví đầm.
Họ chạy xe đi. Không nhìn tôi. Cả mẹ lẫn con. Không có một tiếng cảm ơn, đương nhiên.
Tôi chợt nhớ bài thơ “Déjeuner du Matin” của Jacques Prévert.
Mà bần thần đến mấy ngày…
*
DÉJEUNER DU MATIN (trong tập Paroles)
Il a mis le café
Dans la tasse
Il a mis le lait
Dans la tasse de café
Il a mis le sucre
Dans le café au lait
Avec la petite cuiller
Il a tourné
Il a bu le café au lait
Et il a reposé la tasse
Sans me parler
Il a allumé
Une cigarette
Il a fait des ronds
Avec la fumée
Il a mis les cendres
Dans le cendrier
Sans me parler
Sans me regarder
Il s’est levé
Il a mis
Son chapeau sur sa tête
Il a mis son manteau de pluie
Parce qu’il pleuvait
Et il est parti
Sous la pluie
Sans une parole
Sans me regarder
Et moi j’ai pris
Ma tête dans ma main
Et j’ai pleuré.
BỮA ĂN SÁNG (dịch năm 1977)
Hắn rót cà phê
Vào tách
Hắn cho sữa
Vào tách cà phê
Hắn bỏ đường
Vào tách cà phê sữa
Với cái muỗng nhỏ
Hắn khuấy
Hắn uống cà phê sữa
Và đặt lại tách lên bàn
Không một lời với tôi
Hắn châm lửa đốt
Một điếu thuốc
Hắn phà khói làm thành những vòng tròn
Bằng khói
Hắn gạt tàn thuốc
Vào cái gạt tàn
Không nửa lời với tôi
Không nhìn tôi
Hắn đứng dậy
Hắn đội mũ
Lên đầu
Hắn khoác áo mưa
Lên mình
(Bởi hôm ấy trời mưa)
Và hắn bước ra
Dưới cơn mưa
Không nói với tôi
Không nhìn tôi
Tôi úp mặt
Vào hai bàn tay
Và khóc.