[Pleure, pays bien aimé, hay NINH THUẬN THỰC SỰ CẦN GÌ?]
Suốt dòng lịch sử, và cả hôm nay, Ninh Thuận thực sự cần 3 thứ: Nước, Văn hóa Cham & Du lịch Bán Sa mạc. Cần, lo cho nó, và được nó trả lại cả vốn lẫn lãi…
NƯỚC
Ninh Thuận là vùng đất tốt, kẹt là thiếu nước. Thế nên, nhà chính trị nào giải quyết được vấn đề này, là được lòng dân Ninh Thuận. Po Klaung Girai nổi tiếng với Đập Nha Trinh. Còn Po Rome dù làm cho Champa mất nước (?), nhưng được bà con biết ơn qua Đập Mưren.
Trích tiểu thuyết Chân Dung Cát (viết 1996, in 2006) [nhân vật Cao Xuân Hoang nói với cha]:
“Kĩ sư Nhật sang nghiên cứu vùng Phan Rang đã ca ngợi Po Klaung Girai là kĩ sư vĩ đại nhất Đông Nam Á thế kỉ XII khi ở thời đó đã cho đấp đập Nha Trinh tưới hai ngàn mẫu ruộng nuôi sống dân Pandurangga. Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu có lời lẽ rất trân trọng dành cho Po Rome với công trình đập Mưren kiệt xuất vào thế kỉ XVII. Những năm tới Nhà nước hoạch định chương trình mang tầm khu vực chắn một nhánh thượng lưu sông Đồng Nai bắt nó chảy xuống phủ cả mấy chục ngàn mẫu đất hai xã Phước Nam và Phước Dinh trong đó con mương chính chảy qua khu đất nhà ta đang sở hữu. Khi đó lão Phó Núi có mà sang lạy cha.
– Nhưng đợi khi mấy mươi mẫu đất sỏi kia đẻ ra vàng khối như con vẽ thì cha mẹ mày vào nằm Ghur với ông bà rồi.
– Con đang đợi thư trả lời của ngài Thủ tướng. Con gửi cả hai bức với đầy đủ bản vẽ đến bác Phạm hơn mười lăm năm nay rồi. Bàn giao bác cho biết đã chuyển đến người kế nhiệm. Chờ Quốc hội họp khóa này sao đã. Nhưng chắc chắn không thể không trước năm 2005”.
DU LỊCH BÁN SA MẠC
– 5km khúc quành qua biển Cà Ná được xem là đoạn đường độc đáo nhất VN: núi, đường rày xe lửa, Quốc lộ Một và bờ biển cùng rủ nhau uốn lượn. Ở VN chưa có đoạn đường nào ngoạn mục với tứ trụ siêu đẳng như thế.
– Biển Cà Ná mặn và xanh nhất nước, do 2 con sông lớn [Sông Dinh – Sông Cà Ti] từ đầu này đến đầu nọ cách khoảng 150km .
– Núi đá Chà Bang được nhà đầu tư người Mỹ xem là mỏ vàng du lịch của Ninh Thuận, và đã từng yêu cầu chính quyền Ninh Thuận tuyệt đối không được đụng đến nó.
– Từ đồi cát Nam Kương chạy dọc bờ biển cho đến Cà Ná với chiều dài 40km, chiều ngang bình quân 10km là vùng bán sa mạc rộng nhất nước.
4 yếu tố môi trường cùng địa hình họp lại biến Ninh Thuận trở thành vùng đất Du lịch Bán Sa mạc độc nhất vô nhị ở Việt Nam.
Cuối cùng là Du lịch VĂN HÓA CHAM
Vùng đất hơn hai ngàn năm cư trú và xây dưng của Champa, hiện còn lại 3 khu Đền Tháp Chàm, lễ hội Kate và Ramưwan với những điệu múa, làng [gốm cố nhất ĐNÁ, Dệt truyền thống, thuôc Nam…] Cham cùng vô số di tích lịch sử có giá trị lịch sử và văn hóa lớn.
Triển khai các Dự án khủng [2 Nhà máy Điện hạt nhân, Dự án Nhà máy thép…], Ninh Thuận sẽ mất tất cả. Chỉ còn lại là SA MẠC.
Sa mạc người
Sa mạc văn hóa
Sa mạc môi trường.
Nietszche: “Sa mạc lan dần… Tai hại thay cho kẻ nào cưu mang sa mạc”