Chuyện đời thường. CHAM CÓ ĐỐ KỊ KHÔNG?

[viết theo yêu cầu của Xuan Bao, và… Nhưng thay vì nêu thói tật, tôi làm ngược lại: đức tính Cham] Tục ngữ: ‘Cham jhak hatai, Raglai ngak iniai’: “Cham ghen ghét đố kị, Raglai hay trù yếm”. Thấy ai giỏi, sợ người ta hơn mình thì đố kị, và NÓI XẤU. Bị ăn hiếp mà không...

THƯ GỬI MỘT NHÀ VĂN NỮ U-30

Chakleng, Katê 2025 Bạn thân mến! Bạn nói, cần tự do để có thời gian cho viết, đúng lắm. Tuy thế, nó chỉ đúng một nửa. Khối nhà văn nam thừa thời gian, nghĩa là tự do, nhưng không biết dùng nó làm gì. Làm nên tác phẩm lớn cần giữ được sự liên tục về cảm hứng. Bạn hãy...

KATÊ 2025-04 [cuối]. Chuyện vui: CEI SARA GIỎI MÓN NÀO NHẤT?

Katê, nhóm nhỏ ngồi với nhau, một bạn hỏi: – Cei Sara làm nhiều thứ, hoạt động nhiều lĩnh vực, cái nào cũng giỏi. Hỏi vui chớ, cei tự nhận cái nào mình giỏi nhất? – Hỏi vui thì đáp vui. Này nhé, không phải thơ, càng không phải nghiên cứu hay phê bình chi chi, mà là...

KATÊ 2025-03. KATÊ, SỰ THẬT & HUYỀN THOẠI

Giật cái tít đùa nghịch tí cho vui, đúng hơn là: “Katê, kế hoạch & diễn biến”. Con người đa phần chỉ thấy mình và không gian chật hẹp quanh mình, mà không nhìn toàn cảnh. Thế giới chữ nghĩa đã vậy, nơi cộng đồng Cham thì càng. Rồi từ không hiểu thành oán trách...

KATÊ 2025-02&03

02. TAM NHÂN HÀNH Tôi có 1 bạn đồng trang lứa và 2 bạn vong niên, hơi bị siêu: Thầy Nguyễn Văn Tỷ, anh Quảng Đại Tựu [nhạc sĩ Tantu], và anh Ysa. [1] Anh Tựu là người yêu tri thức và yêu Cham. Anh là dân Pháp văn, 55 tuổi anh đăng kí học hàm thụ ở Đại học Tổng hợp để...

KATÊ 2025, VUI CẤP SỐ NHÂN

“Katê nào cũng mưa”, tên một truyện ngắn Jalau đăng Panrang 1971 ám tôi mãi. Mưa – nhớ, yêu và thèm Katê sớm về. Với mưa. Với nụ cười và màu áo. Nhưng rồi mưa Katê thưa dần, có khi mất hẳn. Mấy năm qua, nó chỉ lai rai ghé. Năm nay lạ, nó đến trước và sau ‘klau harei...

DỄ & KHÓ, PHỔ THÔNG & CAO CẤP

[hay Tại sao tôi viết về Cham thì DỄ hiểu, làm văn chương hay bị kêu là KHÓ hiểu?] [1] Ở Cham, người hiểu biết cấp độ cao không nhiều. Như chữ Cham, người đọc-hiểu lối chuyển tự của anh em ở Malyasia chỉ có thể chiếm 0,1% [#200 người], còn cách phiên âm mới [4.650 từ...

TAGALAU, VƯỢT CẠN & SỐNG SÓT

[“Biết một là biết tất cả”] Đẻ ra cái gì đó [đứa con, tác phẩm, tạp chí…] không gì dễ hơn, nuôi sống nó mới khó; nuôi sống khó một, khó trăm lần hơn khi cưu mang nó vượt qua mưa gió nỗi đời. Tagalau: Ra đời, trưởng thành & sống sót qua mấy khổ nạn đời. Thế nào? Và...

Đỗ Tấn Thảo – Trường ca: CẢ TIN

1 Cả tin tình yêu Quạnh hiu nào thớ lợ Ngớ ngẩn nào buông xuôi Hòn cuội vo tròn ngờm ngợp Nén bóng đêm rực đỏ Thắp sáng những ngã đường mơ màng Huyền thoại lang thang Xuyên vách ngăn, lằn ranh giả tạo Xiềng xích gãy vụn Bài ca thung sâu kết dính loài người Loảng tan...