Phát biểu tại buổi ra mắt tập thơ Màu thời gian của Hàm Anh, Trung tâm văn hóa Đông Tây – Hà Nội, 14-1-2010.

*
Khám phá mình giữa thiên địa chi du du, trong thế giới hỗn độn xung quanh, bên đám đông đầy quyền năng, ngụy tạo, luôn đổi màu, sinh thể mang tên con người kia thức nhận mình chỉ là thứ hạt cát nhỏ nhoi giữa hằng hà sa, mỏng manh, dễ vỡ. Hơn thế nữa: một con số không di động vật vờ, vô định.
Thi sĩ, nòi nhạy cảm đột ngột nghe sợ hãi, xao xuyến angoisse.

“Cứu – tôi!”

Hắn hoảng hốt kêu lên. Đã không ai đến cứu. Không thể cứu. Bởi cá nhân của cái đám đông nhung nhúc kia cũng là sinh phận mỏng manh, dễ đổ. Như hắn. Với tư cách một công dân hay người thân, người ta có thể chết thay cho kẻ mình yêu thương, nhưng không ai có thể chết thay cái chết của chính ta. Cái chết xảy ra bất cứ lúc nào, ta không biết được. Điều chắc chắc là ta phải chết. – Sợ hãi.
Nhưng thi sĩ thì kiêu hãnh tột độ.
“Giấu sợ hãi vào kiêu hãnh” để đối mặt với cái chết. Có nghĩa là chọn giáp mặt với tự do. Hắn không kêu cứu, không chạy trốn tự do escape from freedom (E. Fromm) nữa mà là chấp nhận. Cũng có nghĩa là biết học yêu cái chết và bóng tối.
Tự do, cái chết và bóng tối làm nên kì quan mang tên con người.

Nhưng để nhận chân sự thực như thực, thi sĩ cần làm rỗng tâm và trí (“Những ngày rỗng”, tên loạt bài thơ của Inrasara trong Lễ Tẩy trần tháng Tư). Hắn phải dõng mãnh tắt đèn đi – biểu trưng cho ánh sáng, tắt nhạc đi – biểu tượng của tiếng động các loại, tắt cả bóng tối là cái làm nên ánh sáng. Để được RỖNG, thong dong đi vào xứ sở không màu.
Để được cô đơn toàn phần. Và để sáng tạo.
Bởi cô đơn là tự do là sáng tạo.

Chỉ với ba bài thơ đầu tiên của tập thơ đầu tay thôi, Hàm Anh đã khái quát được cả con đường sáng tạo.

Sài Gòn, 14-1-2010.