1. LUẬN ÁN TIẾN SĨ
Thuở còn làm ở Đại học, tôi được mời dự buổi bảo vệ luận án Tiến sĩ ở một viện tại TPHCM. Đề tài Tôn giáo Cham. Hấp dẫn đáo để!
Sang mục ý kiến, tôi cũng được mời, nhưng tôi lắc. Đến bữa tiệc nhóm anh chị em mừng tân khoa, tôi nói:
Đòi hỏi ở một luận án Tiến sĩ là phải có phát hiện mới và lớn, càng mới và lớn càng tốt. Ở đó riêng về tài liệu tham khảo, cần hội đủ 3 chân kiềng:
1. Tôi tin bạn đã đọc hết những gì được viết về tôn giáo Cham trước đó;
2. Tôi tin bạn đã chịu đi điền dã về các palei Cham điều nghiện để phục vụ đề tài;
3. Thế nhưng, có chân kiềng cực kì quan trọng, là: Bạn có đọc [và đọc được] các văn bản cổ đủ loại về tôn giáo Cham không? Chưa, phải hôn? Trong khi chính từ đó, luận án bạn mới khả tính có cái MỚI, và LỚN.
Bạn đã chưa, nghĩa là thiếu 1 chân kiềng. Nếu được ngồi vào ghế chấm điểm, bạn chỉ “đạt” là cùng, chứ không thể “xuất sắc” như đã.
Ý kiến đó nêu lên ở hội trường, không phải làm hại bạn mình sao? Mất bạn, mà chắc chi nó đã lọt tai Hội đồng!
BÉ HƠN, LUẬN VĂN THẠC SĨ
Đã có một luận án Tiến sĩ, hơn mươi luận văn Thạc sĩ về tác phẩm tôi [cả thơ, tiểu thuyết, phê bình], còn khóa luận Cử nhân thì không kể xiết. Cũng vui. Buồn cái là thế này…
Một sĩ tử hiện đại kêu từng mê mệt Inrasara, theo dõi ông ta suốt, tiếc là còn thiếu vài tác phẩm chuẩn bị cho luận văn Thạc sĩ sắp tới. Tôi mới gửi file danh sách: “Sách bán qua bưu điện” gồm khoảng 15 cuốn cần thiết cho công cuộc kia: – Im lặng.
Tiếp tục chương trình: Ấy năn nỉ tôi email đầy đủ luận văn các Thạc sĩ trước đó.
– À, ra thế. Nghĩa là ấy muốn đẻ một luận văn mới từ các luận văn cũ.
– Sao em không đọc thẳng tác phẩm anh?
– Em đọc hết rồi đó…
– Hết ở mô?
– Trên mạng…
– Không đâu. Em phải đọc thẳng tác phẩm, bởi mỗi tác phẩm Sara là mỗi ý niệm được Sara triển khai và đẩy tới cùng. Sara LÀM một tác phẩm, chứ không phải gom các bài thành tập, gọi là tác phẩm. cả thơ hay phê bình cũng hệt.
Sĩ tử hiện đại ấy tiếp tục chương trình im lặng. Tôi đành lặng lẽ gửi các luận văn trước đó cho ấy. Sau này chất lượng luận văn kia thế nào, thì chưa đọc ai cũng biết rồi…
Thảm hôn!