Amartya Sen nói đại ý: Một người có thể vừa là người Ấn Độ, vừa là người bang Utah Pradesh, đồng thời là người theo đạo Bà-la-môn, là nhà kinh tế học chủ trương tự do thị trường, là người đồng tính, là người thích chơi nhạc cổ điển, là người chỉ thích thơ, là người say mê cảnh đồng quê và dị ứng với đời sống đô thị v.v…
Đối với người ấy, cái quan trọng nhất có thể là niềm tin tưởng và say mê suốt đời, hoặc cũng có khi lúc này hay lúc khác lại chuyển sang cái khác. Không nhất thiết một điều hay một số điều gì đó là bản sắc chung của cả một cộng đồng, một quốc gia. Cái được coi là bản sắc chung đó thường là giả tạo, áp đặt. Và cũng thường do từ yêu cầu chính trị nhất thời nào đó. Đặc biệt càng được phát triển, tô đậm, nhấn mạnh, tuyệt đối hóa trong chiến tranh. Quá nhấn mạnh bản sắc là một trong những nguồn gốc tất yếu của bạo lực, chiến tranh.
Nguyên Ngọc, 11-2013