Tôi gọi Minh Tuệ là “đạo sĩ” [không phải Đạo sĩ], kẻ đi trên còn đường tìm ĐẠO. Thấy rồi mới tìm, khi TÌM THẤY, thì hành ĐẠO. Ông có đạt không thì chưa biết, còn lúc này ông là “đạo sĩ” theo nghĩa đẹp nhất của từ. Thế nên, giữa bao ngôn-hành tà pháp, ông mới bật lên như một biểu tượng thuần khiết.
Như Tất Đạt Đa, giữa chốn phồn hoa – biết không phải cái này không phải cái kia, mà KHÁC, ông thấy mới đi tìm. Ngài tìm thấy, và thành Phật, từ đó Ngài tự do tự tại hành ĐẠO.
Continue reading[từ Hạt đậu Do Thái đến Thổ cẩm Cham qua Thơ ca]
Có một cân đậu xanh, người Việt đem ra chợ bán, không ai mua thế là chị xách về nấu chè đậu xanh cho cả nhà. Dân Do Thái ngược lại, họ mang nó làm giá, bán không được thì đem trồng tỉa, để hai tháng sau thu về 15kg.
Tư duy cố định và Tư duy phát triển khác nhau ở đó.
Con thử nhìn qua Cham, hàng thổ cẩm chẳng hạn.
Continue readingKhông chỉ mỗi con, mà nhiều người hỏi cei câu hỏi lạ đời đó.
Trả lời rốt ráo câu hỏi này, không thể không nêu vài gương điển hình.
Bạn-1. Toán lý hóa giỏi vượt bậc, thứ hạng trong lớp thuộc tốp đầu, lạ – cả đời chưa bao giờ cầm lên một cuốn sách. Dẫu tánh tốt, lối tư duy đóng khiến bạn tự khung mình. Sau đó bạn làm kế toán HTX Nông nghiệp, khi HTX giải thể, bạn nhận phần ruộng làm như mọi người.
Continue reading[Sách bán qua bưu điện]
[1] Phần SÁCH ĐỌC
Tủ sách non vạn bản, phần để lại dùng tại Sài Gòn, phần tôi cho ngụ Tủ sách Cộng đồng ở Nhà Trưng bày Văn hóa Cham INRA tại Chakleng. Từ năm 2014, phần lớn di trú qua Thang Tông Jaka.
Hôm qua tôi làm cuộc tổng kiểm tra, kêu mọi người tới chọn và CHO ĐI. Để mình được rỗng rang, theo tinh thần của Jakha: Khi không đọc nữa, sách nên chuyển cho người nào cần đến nó. OK!
Continue reading[& Thế nào là tôn giáo Cham?]
Hôm trước, con hỏi: Đâu là chất trụ để Cham được là Cham?
Tôi nói đó là 3 chân kiềng: Lịch sử [thành văn], Ngôn ngữ [nhất là chữ viết] và Tôn giáo [dân tộc]. Một bạn nhăn mày, Cham có tôn giáo à? Tôi nói, có và thêm: Chớ lấy phổ quát mà đo đặc thù, nhất là phạm trù liên quan đến văn hóa, với lịch sử đặc kì Cham thì càng.
[1] Tại sao phải giữ Đạo Cham?
Continue reading“Tại sao phải giữ truyền thống…” Út Trà Kha hỏi thế. Ý con muốn thêm mệnh đề: “… mà không thể sáng tạo?”. Hôm nay, cei giải thích kĩ hơn nhé.
22 năm trước, trong bài thơ “Phác thảo ở biển Vũng Tàu”, tôi cảnh báo:
Thánh địa Mỹ Sơn đã là di sản thế giới
Tháp Dương Long vừa thành di sản của quốc gia
không khéo Cham hôm nay sắp là di sản của nhân loại
Continue readingLà “Chiều trên phá Tam Giang” của Tô Thùy Yên, sáng tác năm 1972. Đây không là thơ ca, đụng đến nó là đụng đến con người – bắt chước lối nói của H. Miller. Tình yêu và chiến tranh là chủ đề muôn thuở của văn chương. Nhưng ở ta nó khác, khác đến đau, chua, cay không giống ai của mình
CHIẾN TRANH, giữa ngươi và ta. Người xông pha quyết liệt, ngươi “hăng điên” vì: “ngươi hiểu vì sao ngươi chiến đấu, ngươi hiểu vì ai ngươi hiến máu”. Còn ta ngược lại, vừa đánh vừa suy nghĩ, vừa bắn vừa lưỡng lự, bởi: “Các việc ngươi và ta làm/ Ta xét thấy chẳng ra chi”. Thảm không!
Continue reading“Loạn chùa”, “xàm tăng” cùng vô số hạn từ tiêu cực tràn ngập không gian mạng như báo hiệu thời mạt pháp đang đến gần. Tín đồ tín mà không kính, khẩu phục còn tâm thì lạc tận đâu đâu.
Khi mất niềm tin tràn lan, ở thẳm sâu tâm thức mỗi chúng sinh như chờ đợi một cái gì khác, để rồi khi hiện tượng Đạo sĩ Minh Tuệ xuất hiện, tức thì trở thành một biểu tượng, cho một niềm tin thuần khiết hóa sinh.
Ở hậu bán thế kỉ trước, ta có Thầy Tuệ Sỹ, còn hôm nay…
Continue readingLà câu hỏi Út dành cho tôi 4 năm trước. Câu hỏi khó miễn chê luôn. Thức thời, sống theo thời đại mình đang sống không hay hơn sao, hà cớ lại cứ phải bản sắc với truyền thống? Có 3 điểm đáng xem xét:
[1] Bảo tồn khác biệt và đa dạng về nhân chủng
Ở loạt bài “Cham có thông minh không?” tôi nêu ra 3 loại thông minh:
Continue readingLàng văn Việt Nam mấy rày nẩy ra khối chuyện vui không cười nổi. Cuối tuần tạm ghi ra đây hầu bạn facebook, còn giải trí được hay không – tùy.
[1] Năm tôi lớp Ba, lính Mỹ về làng, bà dì tôi bảo: Mỹ đen thằng nào giống thằng nào, tay trung sĩ kia biết đàng nào mà kêu tên điểm danh hén. Hồi ấy tôi cũng hệt, thế nên rất nể ông bác hàng xóm chăn bầy dê, nhận ra ngay chốc đâu là dê nhà để lùa về chuồng.
Continue reading