Tôi dạy con-20. THẤT BẠI, SAO PHẢI BIỆN MINH?

Bệnh, do lỗi của con, chứ không bởi đâu khác!

Hỏng, thất bại, ta luôn tìm ra cái cớ đổ lỗi.

Người, do lấy phải con vợ tệ quá; đứa, tại mấy tên bạn phản trắc; chị, bởi bố mẹ không ủng hộ; anh, vì cộng đồng Cham không hiểu mình; kẻ nữa không thể triển khai tư tưởng cao siêu được bởi chế độ; thậm chí bị cảm lạnh, ta cũng nghĩ lỗi do ông Trời.

Continue reading

Đu trend giải trí. ĐẠO SĨ THƠ KHÁC THẾ NÀO?

Tút “Kẻ chẳng làm gì cả”, có 2 bạn la tôi: Nếu ông coi Minh Tuệ là “biểu tượng”, sao không bỏ nhà mà đi theo ông, ông có làm được không? Hỏi, rồi như lệ thường, chửi tôi… mù màu! Vui chớ bộ, bởi đó cũng là lối nghĩ rơi rớt đây đó. Thành cái cớ cho giải trí này chào đời.

Giống: hai tôi cùng đắc đạo; khác: ông Đạo Phật, còn tôi Đạo Cham.

Giống: cả hai đều buông.

Continue reading

Tôi dạy con-19. TỪ CHAM ĐẾN VIỆT NAM QUA THẾ GIỚI

[ý kiến của Sara về vụ mới nhất ở Cham]

Hai ngày Sài Gòn về, mở laptop thấy tin nhắn của bạn thế hệ mới, nguyên văn: “Qua vụ Brian wu với Ts Món, hình như rối ren nhất định, cháu mới đọc hai hôm, thực hư thế nào, cei cho ý kiến.”

Xin nói ngay: Tôi có nghe vụ này, nhưng tuyệt chưa đọc và không đọc, vì không quan tâm.

Ngay khi bước vào thế giới chữ nghĩa Cham, tôi đã nói ngay [ở phần kết Văn học Cham khái luận, 1994] rằng tôi không là nhà nghiên cứu, càng không ý định “làm khoa học”, mà từ lòng đời sống và văn hóa Cham – tôi kể câu chuyện Cham đến thế giới.

Continue reading

Tôi dạy con-18. HÃY ĐẨY KHẢ NĂNG LÊN TẦM CAO NHẤT CÓ THỂ

[hay. Từ khiêm tốn đến Kiêu hãnh sang trọng]

Không phải hàng đầu, cũng không phải số 1 hàm ý so sánh, mà – ở mỗi công việc, con hãy đẩy khả năng của chính con lên tầm cao nhất có thể. Hay nói đầy hình tượng như Nietzsche: Nắm lấy tóc mình mà kéo lên!

Thế hệ tôi, Chakleng từng sở hữu 3 sinh linh có tài năng thiên phú – gần như toàn diện, nhưng rồi 2 người do tâm tính, đã tự phá hoại chính mình, 1 còn lại cũng đang mang nguy cơ đổ bể. Sau đó, Chakleng sản sinh 1 thiên tài siêu hạng nữa, nhưng do “không ai hiểu cháu cả, cei Trạm à”, thế nên chàng trai cả ngày đi lang thang và lang thang…

Continue reading

Tôi dạy con-17. TƯ DUY… THẢM

Nghĩ ta bị đối xử bất công trong khi ta từng hi sinh cho gia đình, thế là ta lên facebook rên rỉ ỉ ôi. Rên, ăn mày được mấy tiếng “ôi thương quá”, thế thôi ta đã… sướng.

Ta nghĩ ta cống hiến cho cộng đồng ghê lắm, vậy mà Cham chả quan tâm tới ta, vậy thôi ta thở than đời sao mà bạc. Con sổ mũi, vợ ốm [nghén], ta cũng lên mạng toàn cầu bố cáo cho thế giới biết. Than, mục đích không gì hơn là xin tí… tiền.    

Continue reading

Sống tôn giáo-16. KẺ CHẲNG LÀM GÌ CẢ!

Nông dân làm ra hạt thóc, thợ may dệt nên tấm áo, nhà nghiên cứu cho ra công trình, nhà văn viết nên tác phẩm. Nhà khoa học, nhà chính trị, bác sĩ, kĩ sư, thợ sửa xe, cô thư kí… tất cả đều làm.

Người trầm tư, nhà tư tưởng, thi nhân không làm gì cả, lạ – chính họ BIỆN MINH CHO SỰ HIỆN HỮU CỦA CON NGƯỜI trên mặt đất này.

Sokrates có làm gì đâu! Nghèo, sở hữu vài vật dụng thiết yếu để sống, thêm ngoại hình xấu xí, chớ sức hút của ông là vô tận. Mặc bà vợ rầy rà, ngày qua ngày ông làm mỗi việc, chứng minh cho các công dân được cho là ưu tú nhất thành Athènes biết là họ biết rất ít hoặc không biết gì cả – mới chán!

Continue reading

Giải trí cuối tuần. GIẤC MƠ BẤT TỬ – CHUYỆN ĐÙA!

[sau tút này, tôi vào viện làm đẹp, facebook tạm nghỉ 3-4 ngày]

Trăm năm nữa, người đời nhắc tên, nhà phê bình trích đoạn thơ, tên tác phẩm nào đó của tôi người nhà nghiên cứu đưa vào mục sách tham khảo… Chà chà, mỗi bận tưởng tượng đến mấy nỗi đó, tôi không khỏi bật cười.

Tô Thùy Yên:

Như ta đứng nhìn kiêu hãnh xót xa

Chính bản thân ta trong viện bảo tàng

Nguyễn Quốc Chánh:

Continue reading

Thơ của bạn thơ-50. BIỆN SĨ THƠ

[hay. Tôi đã đấu như thế nào?]

Bỏ qua mấy thị phi là chuyện ngoài lề, có nói cũng là nói cho vui. Còn thì, từ khi hành cước qua cánh đồng chữ nghĩa Việt Nam, với tư cách biện sĩ – tôi nhấn về sai lầm chuyên môn, các sai lầm lặp đi lặp lại làm vẩn đục khí quyển văn chương. Là chuyện không thể không nói.

22 năm hành cước thơ, tôi dự nhiều cuộc “đấu” mà tôi gọi là “đính chính”, “minh định”, “giải minh”. Tạm nêu 5 trong các điển hình:

[1] Ngay ở phương Tây, nơi Hậu hiện đại sinh ra, họ không còn bàn đến nữa, hoặc chỉ nói đến như thứ đã bị nhét vào sọt rác của lịch sử.

Continue reading

Thơ của bạn thơ-49. HÀNH CƯỚC THƠ

Tôi đọc mọi loài thơ, từ thơ câu lạc bộ “vui là chính” đến thơ cách tân cao đạo, cả các dòng ngoại vi: Thơ miền Nam trước 1975, thơ in ngoài luồng, thơ Việt hải ngoại, thơ các tác giả DTTS hay dân tỉnh lẻ, thơ đăng mạng…

[1] Lên đường làm cuộc hành cước – từ câu lạc bộ đến hội chuyên nghiệp, từ lớp chuyên văn Trung học đến Đại học, từ nhóm bạn nhỏ đến tổ chức lớn, từ trong đến ngoài nước. Trăm cuộc cả thảy, 10 chủ đề chính:

Continue reading