Dec 3, 2025 | Suy tưởng - Cham
Nếu đàn ông Cham học là học về vũ trụ, về siêu hình, về con người [trong gia huấn ca dành cho nam Ariya Patauw Adat Likei], hay học về những gì “không bỏ vào nồi cơm” được [truyện cổ “Đi tìm học bán vợ”], thì người nữ Cham được đào tạo theo hướng khác – rất ư là...
Nov 28, 2025 | Suy tưởng - Cham
[11 gợi ý quan trọng] [1] Khi Viện sĩ Phạm Xuân Thông viết: “Người Cham và văn hóa Champa là gạch nối nối liền nước ta với Đông Nam Á hải đảo” Tôi biết ông đã nhìn ra vấn đề cốt tủy của Việt Nam. [2] Khi tôi viết: Dân tộc Cham khó bị đồng hóa, do đứng vững trên 3 cột...
Nov 26, 2025 | Suy tưởng - Cham
Thi phẩm nổi tiếng và khó hiểu nhất trong kho tàng văn học cổ Cham. Trường ca cực ngắn, chỉ 116 câu ‘ariya’ lục bát Cham mà chứa đựng cả một bầu trời. Nếu Pauh Catwai là “ẩn ngữ”, thì Ariya Glơng Anak chính là hiển ngôn. Hiển ngôn mà vô cùng khó, nếu kẻ tiếp nhận...
Nov 23, 2025 | Suy tưởng - Cham
[Hay tôi đã sống sai?] Thuở Trung học, ấn phẩm về Do Thái tràn ngập thị trường, tôi mua hay mượn về, đọc mê mẩn. Thích nhất là mấy mục nó hơi giống Cham. 4 thứ giống: Hai dân tộc cùng luân lạc, Tôn giáo không cho ai vào đạo của mình, chỉ có con của mẹ mới là đứa con...
Nov 20, 2025 | Suy tưởng - Cham
[1] “Tư duy biển lớn” là chữ Tạ Chí Đại Trường dành cho Cham (Damau-2009). Từ tư duy ấy, Cham mang tinh thần phiêu lưu. Cham đóng tàu 37 sải viễn dương sớm và xa, Cham biết làm kinh tế thị trường từ rất sớm: “Cư dân Chăm cổ thường xuyên có mặt ngoài khơi, ngoài đảo...
Nov 14, 2025 | Suy tưởng - Cham
[1] “Tư duy biển lớn” là chữ Tạ Chí Đại Trường dành cho Cham (Damau-2009). Từ tư duy ấy, Cham mang tinh thần phiêu lưu. Cham đóng tàu 37 sải viễn dương sớm và xa, Cham biết làm kinh tế thị trường từ rất sớm: “Cư dân Chăm cổ thường xuyên có mặt ngoài khơi, ngoài đảo...
“Nhìn về phía trước, nhìn lại cũng chẳng thấy đâu” Điều này cho thấy cả tương lai lẫn quá khứ…
Panuec mada caik mat di abih nan panuec "ngak". Kayouk panueic ni hu ralo mbang anguei padar dalam ariya: "ngak…
Thật mới mẻ!