Như ngọn gió nồng mùa xuân
bất ngờ
em thổi vào cánh đồng ta mát rượi
ta cây sồi thu cằn cỗi
thức dậy làm ban mai
buồn xưa tàn theo mây mùa hạ
em loài nắng lạ
tràn đến
tan vào cánh rừng ta
cho
trái tim giá băng ta cháy vỡ
bất ngờ
hiến tặng ta thêm một mùa nữa
ban mai.
Lời bình BÙI KIM ANH
Nhan đề bài thơ hay định nghĩa về em, định nghĩa kiểu so sánh, có thể hiểu gạch ngang thay từ là – em là nắng lạ, cũng có thể hiểu em như là… hay đơn giản hơn em nắng lạ. Cảm nghĩ phong phú của người thẩm thi tùy theo trình độ, hoàn cảnh tâm trạng, hoàn cảnh thời gian… Inrasara đưa ra một lời mở đầu giản đơn mà ấn tượng. Một chút bàn cãi về từ loài. Loài thường dùng trong sinh vật học. Loài được dùng khi buông lời nặng nề với nhau… Nhà thơ chắc quá hiểu điều đó. Em – loài nắng lạ ở thơ hình như để nhấn mạnh sự đặc biệt, sự khác biệt, sự bất ngờ khi em như ngọn gió xuân… thổi vào…, khi em như loài nắng lạ… tràn đến… Thơ là vậy. Tâm hồn thi nhân là vậy. Cái bình thường, cái không bình thường ở đời, ở ngôn từ đến với thi sĩ, thức dậy nguồn cảm hứng thi ca là thành thơ, được dùng thể hiện thi tứ.
Một loạt hình ảnh so sánh, một loạt so sánh trực tiếp và liên tưởng – ngọn gió, cánh đồng, nắng, cánh rừng, mùa… diễn tả tâm tình của nhà thơ khi có em – em đến bất ngờ. Tình yêu là vậy, tình yêu thường đến bất ngờ. Cứ tìm kiếm, cứ mong mỏi, cứ mai mối, cứ tưởng này nọ… nhưng rồi lại bất ngờ. Ở Inrasara, em đến bất ngờ mang theo bao bất ngờ đến cho thơ.
Như ngọn gió nồng mùa xuân
bất ngờ
em thổi vào cánh đồng ta mát rượi
ta cây sồi thu cằn cỗi
thức dậy làm ban mai
buồn xưa tàn theo mây mùa hạ
Em trẻ trung, em đầy sức sống vì em là ngọn gió xuân nồng. Ta – cánh đồng – mênh mông và khao khát. Ta – cây sồi thu – hình ảnh quen thuộc trong văn học Nga, hình ảnh hiếm gặp trong thơ ca Việt – cằn cỗi. Những hình ảnh đối lập em và ta, nhưng hình như ngả nhiều về ta, về sự đón nhận khi có em. Câu thơ ngắt dòng, câu thơ dãn ngôn từ … ta mát rượi / ta cây sồi thu cằn cỗi… như tận hưởng, như suy lắng. Mỗi nhà thơ viết về tình yêu, viết về người con gái đến trong tình yêu khác nhau, giống như ngoài đời ấy – chẳng tình nào lặp lại, chẳng có tình ai giống ai.
Trong thơ nắng chói hơn – dịu hơn, nắng vàng rực – vàng nhẹ… nắng có bao sắc độ tùy theo thi hứng nhà thơ. Và ở Inrasara cái nắng quen mỗi ngày khi có em, khi em đến là mới lạ, em đến như nắng lạ và như thế em khác xa tất cả. Ta mát rượi, ta thức dậy làm ban mai / buồn xưa tàn theo mây mùa hạ. Ta đón nhận, vươn dậy trẻ trung, đổi thay tâm trạng. Có một Inrasara khác lạ rồi, tan biến rồi khi loài nắng lạ ấy tràn đến, tan vào – dùng từ lối thi sĩ và cho – khẩu ngữ quen dùng.
em như loài nắng lạ
tràn đến
tan vào cánh rừng ta
cho
trái tim giá băng ta cháy vỡ
Ngôn từ của thi ca làm say đắm, miên man. Và 1 chữ cho thôi tách ra đứng một mình lại là tất cả. Và giá băng – cháy vỡ không thể lại thành ra như thế
bất ngờ
hiến tặng ta thêm một mùa nữa
ban mai.
Bất ngờ này khác với bất ngờ / em thổi…
Bất ngờ này đến sau em thổi. em tràn… và sau ta mát rượi, thức dậy làm ban mai, để cuối cùng ta cháy vỡ.
Bất ngờ này dồn lại của cho và nhận. Hiến tặng này đến lúc mà vẫn biết đâu không nên vẫn bất ngờ. Có thể tặng ta… thôi cũng đã tuyệt vời, nhưng hiến tặng mạnh mẽ và cao quý, không ngần ngại cho tất cả.
Một bản tình ca hay một khúc tình ca thôi bởi lẽ em đến khi ta cằn cỗi, giá băng – hình như ta đã khép lòng cảm xúc. Một bản tình ca bừng thức thêm một mùa nữa / ban mai.