Cầm lon bia dễ hơn cầm cuốn sách

Chê bai người khác dễ hơn tự phê chính mình

Tụm ba tụm tư tán gẫu khoái hơn ngồi cô độc suy tư

Than thở dễ hơn nỗ lực

Buông xuôi, bỏ cuộc dễ hơn tìm lối đi mới

Ngủ nướng khỏe hơn dậy sớm thể dục

Chơi bởi sướng hơn học tập

Làm thơ sướng hơn viết tiểu thuyết

Làm quan dễ và sướng nhất…

Theo facebook Lao Ta sáng 3-12-2023, “Triển lãm chân dung gò đồng của Phạm Xuân Trường” tại Hà Nội, hơn 180 mà có đến 31 chân dung bị Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội duyệt loại. Tạm kê 10:

Phan Khôi, Hoàng Cầm, La Khắc Hòa, Tạ Duy Anh, Hoàng Minh Tường, Hoàng Quốc Hải, Trần Đức Thảo, Nguyễn Duy, Lê Đạt, Phùng Cung…

Lạ vậy chớ, dân mạng la làng, cũng phải thôi.

Sài Gòn thì khác, có phân biệt đối xử đâu nào!

TÂM VÀ TÀI – HỌ LÀ AI? là bộ ảnh của nhiếp ảnh gia Nguyễn Á, năm 2012 đã triển lãm 15 ngày tại Nhà Văn hóa Thanh Niên, được NXB Trẻ in thành sách và ra mắt tại tòa soạn báo Tuổi Trẻ – TP Hồ Chí Minh. 

Sách dày 864 trang, nặng đúng 5kg, “tập hợp 400 gương mặt xuất sắc, nổi trội trong nhiều lĩnh vực” của Việt Nam thế kỉ XX. Ở đó có Võ Nguyên Giáp, Phạm Duy, Nguyên Ngọc, Ngô Bảo Châu, và cả… Inrasara nữa!

Cái bệnh lớn nhất của con người là lười, trội hơn cả là lười suy tư, từ đó ta bị sống chứ không sống. Bạo lực qua đó mà sinh sôi, bao xâu luôn bạo lực ngôn ngữ. “Đám Do Thái bẩn thỉu”, “thành phần phản động”, vân vân. Muốn đánh chết con chó cứ gán cho nó chó dại, là xong phim.

Chiều tích cực cũng hệt, từ lười dẫn đến bạo lực ngôn ngữ.

Nhà phê bình nọ viết về thơ DTTS, hết “Người Xứ Mây Dương Thuấn” đến “Con Gấu rừng Lạng Sơn Lương Định” qua “Ngọn Tháp cổ Phan Rang Inrasara – Phú Trạm”… chả khác dân ghiền bóng đá gán nhãn cho cầu thủ, đội bóng: “Người ngoài hành tinh”, “Những con quỷ đỏ”, “Pháo thủ thành Luân Đôn”!

[hay. Kẻ chữ nghĩa, nỗi người & tâm thế đồ cổ của nhà thơ hôm nay]

Kẻ chữ nghĩa thuở mới tập làm thơ, suốt ngày trời mây mơ giấc mơ nỗi thiên tài; khi đã thành nhà thơ, rớt ngay trở về mặt đất, toan tính so đo cò kè thêm hai bớt một; đến lúc đã đắc đạo thơ, cùng thơ thõng tay đi vào chợ đời, sự sự vô ngại.

“Đêm nằm nghĩ mãi không ra/ Tại sao thằng ấy lại là nhà thơ”.

Nguyễn Bảo Sinh vẫn còn xem thơ là loài cao trọng, phiền là nơi cõi sang cả ấy lòi ra thứ hạ cấp [thằng ấy] chen chân vào.

Làm Chàm thì sướng. Không lạ – khi ở kiếp sau K. được Thượng đế ưu tiên cho chọn xứ sở nào tùy mà sống, suy đi nghĩ lại, cuối cùng hắn chọn làm… Chàm.

[1] Kể rằng Kant cả đời không đi ra khỏi thị trấn quê ông, sống cô độc để dựng lên lâu đài triết học đồ sộ. Người đời cười, sống thế sướng ích gì cơ chứ! Ông nghĩ khác, làm khổ nhân loại bằng cách buộc họ giải thích mình, ông… sướng.

Không tài sản, chẳng vợ con. Có bận được người quen giới thiệu một quý bà xinh đẹp, ông qua ướm hỏi, nàng bảo anh cho em một tuần suy nghĩ nhé. Tuần sau nàng qua ông, ông kêu, anh cũng đã suy nghĩ lại rồi, chắc anh không nên lấy vợ. Thôi thì “ta chia tay từ đây”.

“Katê nào cũng mưa”, tên một truyện ngắn Jalau ở nội san Panrang ngày xưa ấy, ám tôi mãi. Chiều hôm qua, từ 6g Chakleng mưa lớn, mưa cả tiếng đủ mát trời, sau đó tạnh cho bà con thưởng văn nghệ Katê: mát lòng người.

Katê nào nàng “cúm” cũng ghé thăm tôi, sau ba hôm là bái bái. Kẹt nỗi có mùa nàng hành đến không mở nổi hai mắt để tiếp bạn hữu tứ phương đến Katê. Rồi từ khi có Tagalau năm 2000, không thấy bóng nàng đâu nữa.

Chuyện như vầy.

1. Câu chuyện về TỈNH THỨC

Tôi kém anh Đạm 3 tuổi, mắc chăn trâu – anh học bữa đực bữa cái, thế nên đến lớp Nhất anh em ngồi chung lớp. Anh học khá, tôi giỏi, vậy mà cả hai rớt Đệ Thất. Nguyên do, suốt mùa Hè, anh em quên béng sách vở!

Thầy Bình Bộ nhìn học trò kưng, không một lời, lắc đầu. Anh họ Quảng Đại Ninh, kêu: “rớt thì phải rồi”, khi thấy tôi một mình giữa trưa ngồi chơi xếp cờ trên ‘ado’ lính nghĩa quân. Cái câu đến nay vẫn còn văng vẳng bên tai tôi.

XẤU HỔ cùng cực, tôi tỉnh ra: Ỷ vào thông minh, là chết! Năm sau: tôi Thủ khoa. Và cứ thế…

1.

LÀM CHÀM

Làm Chàm thì chớ THEO

đảng cộng sản cấp tiến dân chủ gì gì cũng thế

nếu lỡ theo thì chớ ham làm to

có làm to cũng tránh mang nợ

ừ, mà nợ chi chi cũng được miễn là đừng

nơ máu