Từ nhiệm Chủ tịch Hội đồng Thơ Hội Nhà văn Việt Nam,
– không phải tôi bất mãn với bạn thơ [đương kim Chủ tịch] Nguyễn Quang Thiều, như tin đồn thổi;
– không phải tôi ghét bỏ anh chị em trong Hội đồng Thơ, như vài suy diễn;
– do những kẻ chống tôi lại càng không phải, như:
Continue readingBữa nọ, bà xã tôi hối hả chạy lên bậc thang ba tầng báo sắp rinh kỉ lục Việt Nam.
– Trên đang làm hồ sơ, – bà hồ hởi trong tiếng thở hổn hến.
– Họ tính nhiêu? – tôi hỏi.
– Không gì đâu anh, miễn phí tất.
– Có trâu mọc hàm dưới!
Hôm “trên” về Cty, tôi chậm rãi bước xuống cầu thang, ngó mặt thử xem sao. Đang lúi húi với chồng hồ sơ, trên ngẩng lên thấy tôi, la lên:
– Ôi Inrasara, tầm anh dễ đến chục kỉ lục cơ, tiện thể em làm luôn.
Continue readinghình dung sự nhú mầm tỏa hương
những bông hoa hình thành tuy chậm và đẹp
trong thinh lặng, niềm vui không thể so sánh với những gì khác biệt
chẳng hiểu vì sao trạng thái não người bị nén trong hộp sọ
nên nhấm nhẳng chuỗi khái niệm về thời gian bất biến
Continue readingKhi Việt Nam đang khủng hoảng bản sắc, khi mất niềm tin tràn lan, khi tuổi trẻ nguy cơ bị đánh bật gốc – làm gì? Là câu hỏi thường xuyên được đặt ra với tôi suốt hành tình “Bắc tiến”.
Tôi nói, tôi tin tưởng vào cá nhân.
Chủ trương [có thể, và thường] đúng, tập thể [hay tổ chức] làm đa phần hỏng, ta chỉ còn trông cậy vào tấm lòng và nỗ lực của cá nhân. Cá nhân nghĩ đúng, kế hoạch đúng, làm đúng… quần chúng mới được nhờ.
Sử thi Tây Nguyên là điển hình tiên tiến.
Continue reading[hồi đáp 5 câu hỏi được gợi hứng từ Vanviet]
1. Từ cuốc bộ đến đi xe đạp, từ chạy xe máy đến đu máy bay, từ máy bay siêu thanh đến phi thuyền không gian, tiến bộ về khoa học kĩ thuật thì có tiến bộ – nhanh, mạnh và vững chắc nữa là khác, chớ nhân loại muôn đời vẫn đối mặt với bao vấn đề cũ. Đói no, dịch bệnh, yêu và ghét, chiến tranh và hòa bình, sống và chết. Vẫn bấy nhiêu ám ảnh đó, lặp đi lặp lại đến muôn năm.
Bề mặt có thể thay hình đổi dạng, ở nền móng, nó vẫn thế. Bất cứ thời nào ở cộng đồng dân tộc nào trong bất kì không gian văn hóa nào.
Continue reading[& thoái trào về Trung]
Hơn mươi năm trước, tôi đã đặt vấn đề Dấu vết Cham và Champa ngoài Bắc: Thăng Long và vùng phụ cận. Cũng đã gợi ý cho vài người, nhưng rồi nó cứ trôi tuột đi, để nỗi ấy cứ mờ nhạt dần. Chúng ta chưa đủ YÊU chăng?!
Đâu là công trình ta có thể cầm trên tay để nhận diện nó, dù khái quát nhất? Không đâu cả. Chuyến này ở Viện Ngôn ngữ, sau đó ISEE, và VICAS, tôi thử lặp lại câu hỏi…
Phần mình, bên cạnh truyền đạo Thơ,
Chiều 4-8-2022, từ Cam Ranh bay ra Nội Bài; sáng ngày 5-8, dự tính nói chuyện với CLB Lục bát Thủ đô, hoãn để buổi chiều cùng vài bạn thơ lên Suối Hai, Tản Viên dự bế mạc “Lớp tập huấn thơ K10”.
Continue readingKhách sạn Thái Bình – Hưng Yên, 21-8-2022 – phát biểu ngắn.
Lễ Ra mắt sách do Trung tâm Nghiên cứu, Bảo tồn và Phát huy thơ ca Đất Việt & CLB Thơ Phố Hiến, thành phố Hưng Yên.
+
Đi qua hai phần ba chương trình, lạ quá. Sài Gòn chưa hề có lễ ra mắt sách như thế. Chúng tôi làm khác: không tham luận, không khen không chê, thơ không tặng mà bán!
Tâm tình đã có người tâm, phân tích nội dung tập thơ cũng đã có kẻ phân, tôi thử nói về cái KHÁC.
Continue readingNgày 1. Sáng: CÁC TRÀO LƯU THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI
Tìm trào lưu thơ Việt ở đâu?
Nếu không có thơ cách tân, không có tân hình thức, hậu hiện đại, văn chương mạng, thơ trình diễn… không biết chúng ta hình dung thơ Việt hôm nay ra sao nữa.
Vậy mà chúng cứ bị kì thị, bị đẩy ra ngoài lề, nghĩa là phía chính thống ít/ không chấp nhận chúng, luận bàn về chúng – ngoại trừ thơ cách tân.
Toàn cầu hóa và phương tiện internet cho ta cái nhìn khác.
Continue reading9g sáng ngày 15-8-2022
Nói đến Cham, câu hỏi đầu tiên cần đặt ra: Đó là Cham nào, họ đang ở đâu, và tại sao là “họ” chứ không phải Cham khác?
1. 10 “loài” Cham sau Nam tiến của Đại Việt
Nam tiến, người Việt mở cõi vào miền đất có chủ
Với gươm, mĩ nhân và “ở lại” thể hiện qua câu thơ của Huỳnh Văn Nghệ:
Từ thuở mang gươm đi mở cõi
Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long
2. Thế nào là Cham Pangdurangga?
Continue reading[1] Năm 2005, sau hành trình dài sáng tác, tôi dấn vào phê bình. Qua con mắt hậu hiện đại, tôi khai mở văn học ngoại vi Việt Nam, mục tiêu: Các khu vực văn học hiểu nhau, từ đó là giàu nền văn học tiếng Việt đương đại.
Đó là giai đoạn tôi hoạt động văn học mạnh nhất: Bàn tròn Văn chương, Cà-phê thứ Bảy Văn học, Tổ chức Ra mắt sách, xét giải…
+ Sáng tác 7 tập thơ đầu Tháp nắng in 1996, tập cuối Chuyện 40 năm mới kể & 18 bài Tân hình thức-2006; rồi văn xuôi…
Continue reading