“Con không thể chọn làm đứa con tổng thống Pháp hay cháu đích tôn quốc vương Brunei
con không thể chọn ra đời ở Thái Lan hay Mỹ quốc
con là Cham ngay ban đầu vỡ ra tiếng khóc
[còn hơn thế: chín tháng mười ngày trước khi vỡ tiếng khóc]
khi con cắm rễ nơi đây
hay khi con lang bạt tận cùng trời
con cứ là Cham cả lúc cháy lên cùng ngọn lửa cuối đời”
(“Ẩn ngữ Pauh Catwai”-2002)
Continue readingBiết một là biết tất cả, từ chuyện thơ đến chuyện đời, y hệt. 3 công thức thất bại + 2 công thức thành công [giấu tên], bạn trẻ nào thông minh thì lấy làm bài học, không thì thôi!
[1] Chơi với kẻ thất bại: thất bại.
Cây thơ trẻ in tập thơ, nhờ 1 anh nổi tiếng chốn bàn nhậu viết tựa. Trước khi ra tập, chưa có bài thơ đăng báo, ra mắt sách ở một làng quê nhỏ. Ba ba nhập một – thất bại là cái chắc.
Continue readingTôi dân nghiên cứu, thế nên cái gì cũng cụ thể, có địa chỉ rõ ràng. Vừa qua bạn thâm tình nhắc, tôi thấy đườn được, thế nên trên FB – TỪ NAY TRỞ ĐI chỉ khi khen, tôi mới nêu cụ thể tên tuổi, còn chê – xin miễn. Và tôi sẽ làm như đa số nhà ta, theo kiểu “như một nhà văn nói…”.
Phạm Quang Trung viết về phê bình của tôi: “Inrasara nghiên cứu mình” Chính xác! Dù anh có ý mỉa mai, tôi nghe vui – thường xuyên dùng lại cụm từ này, theo cách tích cực nhất.
Continue readingYểu điệu thục nữ vậy chứ!
Con chó cháu nuôi sau khi cho ra đời 4 con, bị bệnh. Tôi 3-4 lượt kêu 3 đứa lớn lo chạy chữa cho nó, cứ hẹn. Hẹn mãi đến chó con mở mắt thì bệnh mẹ trở nặng, trưa hôm qua nó chạy vào phòng tôi cầu cứu. Đuổi đi, nó ra nằm dưới bàn phòng khách, chuẩn bị cho giây phút từ trần.
Continue reading[nói thêm về Hannah Arendt & Giữa quá khứ và tương lai: 8 bài thực hành tư duy chính trị]
Inrasara-TV. “Mỗi kì 1 chân dung-04. Hơn cả 1 tác phẩm hay”, tôi cho Hannah Arendt là một khuôn mặt triết học vô cùng độc đáo, và Giữa quá khứ và tương lai là một tác phẩm cần thiết. Cuốn sách nhận Giải Thưởng Sách Hay năm 2022, với số phiếu tuyệt đối. Tôi là 1 trong 5 thành viên ấy.
Vô cùng cần thiết, bởi nó dành cho trí thức Việt Nam hôm nay. Nếu cuốn Chính trị Bình dân là cho chung như tên gọi của nó, thì đây là cho trí thức tư duy chính trị ở cấp độ cao. Inrasara-TV đã bàn lướt, ở đây xin tập trung vào “giáo dục & chân lí”.
Continue readingBí kíp, biết rồi thôi thà không biết còn hơn; biết và vận dụng bí kíp chưa đủ, mà cần biến chúng thành thói quen.
[1] Tập, bạn không nên quá, hay tùy hứng để rồi bữa đực bữa cái. Càng không cần tốn quá nhiều thời gian cho nó, mỗi ngày 30 phút là đủ. Không thì bạn nại đủ nguyên do để không tiếp tục.
Các thao tác lẻ vẫn có thể kết hợp, như cà-phê sáng kết hợp với bấm day huyệt, ngồi bàn kết hợp với thở sâu, vân vân.
Continue readingHết học đến tập sang làm – hỏi chớ, tôi có chơi không? – Chơi chứ, đầm và dữ nữa là khác!
Năm kia Jaya nói, giá mà cei biết nhậu nữa, thì số 1 luôn, tôi mới hỏi ngược lại: Chớ con thấy ai thực tế xã hội bằng cei không? Sài Gòn về, ngồi lai rai bạn hữu hơn tiếng, “mình có chuyện xíu nhé”, cei đi. Và trong khi họ tiếp tục ở đó “môi nhắc lại chỉ có ngần ấy chuyện” (Huy Cận), cei qua 3-4 cuộc khác, khám phá bao nhiêu câu chuyện khác.
11 tuổi, đạp xe qua 5-6 palei Cham bán cà-rem, vừa có tiền mua sách vở vừa biết thêm vài làng Cham với phong cảnh và con người, không vui sao.
Continue readingTrị đất, trị vật, trị việc và… tôi không cho thành công mà là, nên cơm nên cháo. Mấy chuyện cũ, hệ thống lại để làm kết cho bi kíp cuối cùng.
[1] Trị đất
1,4 sào đất bỏ hoang ở palei Cok ngay đầu sân banh, tôi xin và làng cho. Từ tay trắng, chỉ qua nửa năm tôi biến nó thành vườn-ao-chuồng nuôi sống cả nhà. Để mấy chị nhà quê cứ nhảnh chồng “đi cắn c. ông Trạm!”.
Continue reading“Hãy biến thân thể bạn thành cỗ xe tốt nhất chở linh hồn bạn vượt qua biển đời” – Kinh Mật Tông.
Hôm nay tôi nhận cùng lúc 2 tin vui. Thứ nhất, một lèo qua 5 ngày tôi đã xong bản thảo tiểu thuyết dở dang mươi năm trước, ngon lành. Thứ hai, Jaya hứa cách mạng bản thân. Hứng quá, viết 3 bí kíp này, giải trí.
Năm ngoái, Jakha ghi hình tôi thể dục buổi sáng, để luyện theo. Nay chơi toàn tập luôn, dành riêng Jaya – như quà tặng. Nhân tiện, đăng lên để bạn nào thấy gương sáng thì noi, chớ tôi không có ý thầy đời ai cả, hén!
Continue readingTết vừa qua, 4 anh em ngồi lai rai, bạn khen người cũ mới ghê, bài không học cũng thuộc, ba gai thì ba gai, mà luôn dẫn đầu lớp. Ỷ lại trí thông minh với năng khiếu, không khiêm tốn học, rồi đời cuốn sinh linh ấy về đâu?
Cháu gái lớp 6 cũng hệt, hết cãi cô lại phá bạn, cũng dẫn đầu lớp. Xinh, sáng, giỏi, “phá với cãi” hết biết luôn, mới nhờ đến tôi. Tôi nói:
Cháu mơ làm luật sư, hay lắm. Thắng cãi đâu phải chỉ biết riêng luật, mà cần kiến thức đa và liên ngành. Thuộc hết bài trên lớp, cháu tìm học trên mạng, đọc sách. Luyện thật giỏi ngoại ngữ để hướng ra thế giới rộng lớn hơn. Chớ tranh giỏi với bạn học hay cãi nhau mấy kiến thức trên lớp thì ích gì!
Continue reading