[hay. Thế nào là nhà thập cẩm học? – thư cho Chế Đôn-2]
Bùi Giáng: Người còn thì của mới lai rai còn…
Nguyễn Chế Đôn còm: “Nhà thơ đã chế ngự được con QUỶ dữ trong thân. Nhân đây xin hỏi Nhà thơ, nếu như bị lạc ở giữa hoang ĐẢO, Nhà thơ dùng ngón nghề gì để sinh tồn?!”
Sáng nay, 1 bạn chat đùa: “Nhà thơ lớn, nhà phê bình lỗi lạc đang làm kẻ bán sách kiếm tiền lẻ” – rất vui. Xin tuần tự đáp ứng, bởi hai đứa có liên quan.
Continue readingKapet-09. VƯỢT THOÁT CÁI NHÌN CŨ
Trích ý kiến của tôi: “Rừng tự nhiên, rừng dự phòng, rừng nguyên sinh – phải qua ngàn năm mới có được. Câu hỏi đặt ra, TẠI SAO PHẢI LÀ hồ nước, mà không nhìn theo chiều khác? Tại sao chỉ “giúp dân thoát nghèo”, mà không giữ rừng để giúp dân giàu lên?”
Một bạn chat: “Sara có chủ quan không?” Tôi nói, không. Nhìn khác, làm khác để có thành quả khác – tôi đã có serie tút ấy, ba năm trước. Như vầy nhé.
Kể rằng, sau khi Pol Pot bị đánh đổ, Liên Hiệp quốc có ý tiếp quản Cambodia, biến đất nước này thành Thụy Sĩ của ĐNÁ: trung lập, sạch, đẹp và giàu.
Continue readingRất nhiều phản ứng, tôi rút ra 4 ý chính, lượt bỏ các ý trùng lặp.
Karun & Thuk siam cho Đất thiêng, bình an cho tất cả mọi người!
1. Jaya Thiên – Ninh Thuận, ngày 11-9-2023
Chỉ ra 3 điểm quan trong của Đất thiêng và Khu Thánh tích.
“Hai di tích rất quan trọng được xem như là Khu Thánh địa đó là; khu lăng mộ của Pô Cei Khar Mâh Bingu và Pô Haniim Per, gắn với truyền thống hành hương của cộng đồng người Chăm vùng Pajai và BiCam thuộc 3 huyện Hàm Thuận Bắc, Hàm Thuận Nam, Tánh Linh ngày nay.
Continue readingKapet-06. CEI XAH BIN BINGU – BẢN TỤNG CA
1.
Biết thêm – tóm từ facebook Jaya Thiên:
Pô Haniim Pơr còn có tên khác là Pô Harum Cơk, phu quân Pô Xah Inư – cuối thế kỉ XV. Núi Ông thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên núi Ông, ở đó có thung lũng Pô Haniim Pơr thuở Ngai lánh nạn đến trú thân. Thung lũng Kapet là nơi cư trú lâu đời của người Cru, Raglai, K’ho, Cham…
Như từ hay dùng ở Ma Lâm, đền thờ Ngài người Cham gọi là Bimông “tháp”, xưa đền nằm trong khu Thánh tích tận rừng sâu. Năm 1968, chiến tranh mất an ninh, bà con thỉnh Ngài về thờ trong làng Palei Pacam – Lạc Tánh. Hằng năm, cộng đồng có 3 kì lễ lớn dành cho Ngài vào dịp Lễ Tế Trâu, Lễ Cabbur, Lễ Tagôk Bimông.
Continue reading[hay. Toa thuốc đặc trị nỗi thèm khổ]
Lạ chớ, không phải thứ “thú đau thương” của Lưu Trọng Lư thuở lãng mạn, mà là thèm khổ rất thực.
Tuần trước, Chế Đôn còm: “Qua đời sống hiện thực của Nhà thơ cho thấy Tâm thế quá GIÀ RƠ, chắc như bắp. Suy tưởng về văn thơ thì cao siêu và trừu tượng quá, chỉ kính mong Nhà thơ hoan hỉ ban cho thí chủ Cẩm nang”.
Lẽ ra tôi đáp ứng ngay, do bận vụ KAPET, đã hoãn lại, nay mới có giờ mà hoan hỉ pháp thí.
Continue reading“Ngư dân bám biển”, cụm từ thường được dùng thời gian qua. Với ngư dân, biển là nhà với bao kí ức dữ lành, được mất. Dẫu sao ở đó, biển vẫn là tự nhiên mênh mông, nơi ta khai thác. Đất ngược lại – hẹp hơn, được bàn tay con người cải tạo, chăm sóc, con người gắn bó hơn, khó rời bỏ hơn.
Đất lành thì ở, đất lở thì đi – ông bà Việt nói thế. Tuy nhiên, để con người gắn chặt hơn với đất, đất cần đến câu chuyện.
Continue readingTôi là kẻ kể chuyện, chuyện tôi, chuyện người thân tôi, sinh linh quanh tôi – cả Cham lẫn khác. Họ là người tôi biết rõ trong môi trường sống cụ thể – các câu chuyện đáng được kể lại làm bài học, cho tôi và cho người thân yêu của tôi.
Con người bất toàn, không ai chưa từng phạm sai lầm, vấn đề là, ta biết PHẢN TỈNH, và quyết sửa sai để trưởng thành. Muốn vậy thì phải HỌC.
Continue reading[1] XIN THƯƠNG CON CHÁU CHÚNG TA!
Vnexpress cho biết, “Bình Thuận sắp phá khu rừng tự nhiên hơn 600ha ở huyện Hàm Thuận Nam để làm hồ chứa nước…”.
Đất của dự án xây dựng hồ thủy lợi Ka Pét là 693,31ha, trong đó có 162,55ha rừng đặc dụng. Nơi này, Khanh Pham cho biết 10ha thuộc khu Thánh tích Pô Cei Khar Mưh Bingu và Pô Hanim Par.
Hồ xong, khu rừng thiêng với bao di tích lịch sử cùng kí ức cộng đồng nơi bà con Cham và Raglai hành hương sẽ chìm nghỉm dưới lòng hồ.
Việt Nam rừng vàng biển bạc, nay còn lại gì? – Ít, rất ít!
Continue readingCổng Thông tin điện tử ỦY BAN DÂN TỘC
Bài về NGƯỜI CHĂM viết ngày 4-11-2015, không ghi tên tác giả, lượt đọc 49.985. Dưới bài có chua thêm: “(Bức tranh Văn hóa các Dân tộc Việt Nam – NXB Giáo dục)”.
Chủ quản Cổng ấy thì to rồi, vẽ “bức tranh” về người Cham in ở Nhà xuất bản Giáo dục nữa, phải nói là rất đáng tin. Nhưng điều đáng lo hơn cả là cách làm của ta.
Ở đó bạt ngàn hớ hênh lồ lộ:
Continue readingKể ngược dòng. Chuyện mới, người cháu
– Chú nói miết, trên họ để ý đó
– Cháu thấy chú có vi phạm pháp luật ở đâu không?
– Dạ chẳng phải đâu, ý cháu là tại chú hay nói
– Chú không nói thì ai sẽ nói đây?
– Thì chú cứ như người ta đi…
Continue reading