Tạp chí Nhà văn, số 6-2012

1. Lướt qua vài cuộc chuyển động lớn của thơ Việt

Một cuộc cách mạng văn chương cần hội đủ bốn yếu tố. Trước hết, họ là người viết cùng thời, cùng quan điểm sáng tạo có khả năng dựng nên một trường thơ; thứ hai: chính họ phải lập ngôn cho hệ mĩ học sáng tạo của phong trào; thứ ba là nhóm thơ ấy có được diễn đàn độc lập; cuối cùng: cần có một lớp độc giả được chuẩn bị tinh thần và tri thức để sẵn sàng đón nhận tác phẩm của họ. Giai đoạn qua, thơ Việt luôn nhận được cơ hội đáng kể. Continue reading →

(Phê bình phê bình phê bình)

* Photo Trần Hữu Dũng.

1. Thời gian qua, các nhà phê bình đã ra công bắt mạch để chỉ ra căn bệnh của phê bình văn học Việt Nam. Họ cũng đã kịp ban cho chúng tên khai sinh: Continue reading →

Bài đã đăng trên BBCVietnamese.com, 18-2-2012 &  Tienve.org, 19-2-2012

“Tuần lễ SEA Write Award tháng 10-2005, trong buổi giao lưu với Hội Nhà văn và sinh viên văn chương Thái Lan, tôi nêu lên câu hỏi khiến hội trường ngạc nhiên không ít: Có ai trong chín vị SEA Write Awardees năm nay – chín khuôn mặt [được coi là] đại diện xuất sắc nhất của văn chương nước mình – quen biết nhau, đọc của nhau hay thậm chí, biết đến tên nhau? Không ai cả! Văn chương khu vực này mãi đến hôm nay vẫn còn đóng cửa với nhau, là vậy. Nhà văn Đông Nam Á không quan tâm đến nhau, không cần nhau, nếu không muốn nói – xem nhẹ nhau và, xem nhẹ chính mình. Chúng ta có học (dịch thuật, nghiên cứu, hội thảo) là học người khác chứ không học tập ta. Tâm lí hậu thuộc địa còn trì nặng nơi tâm thức sáng tạo của mỗi người viết Đông Nam Á. Continue reading →

Tham luận tại Hội thảo Văn học Dân tộc Thiểu số với sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước trong thời kì đổi mới, 18-11-2011, Lạng Sơn.

đã đăng tạp chí Sông Hương, 1-2012; tạp chí Nhà văn, 1-2012

1. Toàn cầu hóa là một hiện thực diễn ra trên phạm vi toàn thế giới, từ hai thập kỉ qua. Một hiện thực lồ lộ trước mắt ta, bên cạnh ta, ngay trong nhà và ở chính bản thân ta; dù ta là công dân ở đất nước tiên tiến hay dù ta chỉ là một thành phần thuộc sắc dân thiểu số cư trú vùng sâu vùng xa trong một đất nước đang phát triển chưa qua giai đoạn hiện đại hóa.

Ta không thể chối bỏ hay quay lưng lại nó, mà chỉ có thể bàn cách tiếp nhận sao cho hiệu quả nhất trong môi trường văn hóa cụ thể Continue reading →

tại Đại học An Giang – Long Xuyên, 6&7-10-2011

Buổi Tọa đàm cùng sinh viên, bạn văn trẻ trong tỉnh và các giảng viên Đại học An Giang trong hội trường nhỏ với lượng người nghe hạn chế (50 người) vào chiều 6-10 và Giao lưu cùng độc giả mở rộng vào buổi tối cùng ngày trong hội trường lớn hơn với lượng người nghe gấp ba – về đề tài rất rộng là văn học Việt Nam đương đại -, vẫn là quá ngắn so với nhu cầu tương tác giữa diễn giả và người nghe. Người nghe còn muốn hỏi, diễn giả triển khai chưa hết ý thì đã phải chuyển qua đáp ứng câu hỏi mới, khác. Nên nhiều khía cạnh của vấn đề hầu như vẫn còn bỏ lửng… Continue reading →

Tham luận: Hội thảo Thơ Việt Nam hiện đại nhìn từ miền Trung, 8 & 9-10-2011 tại Thanh Hóa.

1. Mười năm sau đất nước thống nhất, khi các nhà thơ thế hệ chống Mỹ đã xong nhiệm vụ với hàng loạt tập thơ và trường ca sáng giá, – Mở cửa, một thế hệ thơ mới có mặt, tìm cách đổi mới thơ. Ở đó, Nguyễn Quang Thiều xuất hiện với giọng thơ lạ biệt. Từ Sự mất ngủ của lửa (NXB Lao động, H., 1992) đến Những người đàn bà gánh nước sông (NXB Văn học, H., 1995), Nhịp điệu châu thổ mới (Hội VHNT Hà Tây, 1997) sang Bài ca những con chim đêm (NXB Hội Nhà văn, 1999), Nguyễn Quang Thiều đã làm trương nở tối đa giọng thơ tìm thấy. Đây không là sự thay đổi câu chữ nhỏ lẻ có tính hình thức, mà là một cách tân mang tính mĩ học Continue reading →