THỔ CẨM CHAM ĐANG Ở ĐÂU?

[Sara nói chuyện tại Hội thảo về Thổ cẩm – từ Dự án Di sản kết nối của Hội đồng Anh, 16-7-2023 tại Làng Nghề Thổ cẩm Mỹ Nghiệp]

Làng Yên Sở ở Bắc – gốc gác làng dệt Cham, thế kỉ XII là làng giàu có, hiện nay thế nào? Xa hơn, Baan Krua ở trung tâm Bangkok là khu phố Cham. Tơ lụa Thái Lan nổi tiếng thế giới, có nguồn gốc Cham, để rồi hôm nay đọng lại mỗi ông già Chàm làm việc ở Cty đó, là sao?Cham ở xã Phan Hòa, huyện Bắc Bình – Bình Thuận, và hai làng Phú Hiệp và Châu Phong thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang, truyền thống thổ cẩm có giúp được gì cho đời sống bà con?Tại sao mỗi Chakleng là nổi tiếng?

Continue reading

Chuyện văn chuyện đời-13. CHÚC MỪNG BẠN THƠ LÊ VĨNH TÀI

[từ bóng đá, văn chương đến hoa hậu]

Thời bao cấp, bóng đá An Phước ngon lành. Tầm huyện mà đá ngang cựa với đội bóng các tỉnh khu vực, phải nói là ghê, ở đó dân Chakleng đóng góp hơn nửa đội hình. Tất cả là từ chủ tịch Huyện. Ông Chiến mê bóng đá, làm phong trào và ưu ái hết biết.

Muốn là được, Tây nói thế.

Continue reading

RIJA PÔK JANƯNG KADHAR LỄ TÔN CHỨC KADHAR

Lễ Tôn chức Kadhar cho ông Đàng Xuân Kỷ tại palei Bblang Kacak làng Phước Đồng, xã Phước Hậu, huyện Ninh Phước, Ninh Thuận.

Lễ long trọng nhất thuộc hệ phái này trong hệ thống Tôn giáo Cham.

Mưtai Kadhar dok Pajau’: Mất Ông Kadhar còn Bà Pajau, tục ngữ Cham nói thế. Nghĩa là khi khu vực nào đó của cộng đồng Cham không còn Kadhar hành lễ, thì Pajau có thể thay thế. Sự thể rất rõ ở palei Bumi ở Bình Thuận. Tại đây, lễ chính của người Cham là Cabbur chứ không phải Katê, mà người phụ trách lại là Bà Pajau!

Continue reading

Inrasara-TV. CHUẨN BỊ HẬU DUỆ

[thông báo]

Dự phóng về tương lai gần hay xa, là cần thiết. Tôi làm chuyện gì cũng dễ, giải quyết vụ việc nào bất kì đều gọn, nhẹ. Lạ, sau thành công, mỗi bận tôi rời bỏ là mỗi bận chúng gẫy đổ, dù nhìn thấy và chuẩn bị trước. Thử kê ba lĩnh vực, mỗi nơi hai điển hình tiên tiến:

[1] Kinh doanh, tôi chưa hề nghĩ mình sẽ chơi món này, vậy mà đã dính.

Năm 1991 từ miền Tây về trắng tay, Hani thuê đất chợ HTX bán tạp hóa, tôi nhập cuộc rồi thủ vai chính luôn. Để bắt đầu, tôi nhảy xe đò vào Sài Gòn ôm cả đống sách kinh doanh về đọc, tóm thành trăm trang vở dạy vợ con làm ăn có bài bản, khác Cham.

Continue reading

Inrasara-TV. SẮP RA MẮT SỐ ĐẦU TIÊN!

[Văn hóa Cham nhìn từ Cham, Nhà văn, làm gì?, Đối thoại Inrasara, Tiếng Cham của bạn]

Ni thwattik thidhikXalam!

Các bạn thân mến!

Hai tút thông tin về Inrasara-TV vừa đăng lên, tôi nhận được nhiều phản hồi đầy thiện chí, cả phía thuận lẫn chưa thuận.

Chưa, chủ yếu nhấn về việc lo cho tôi sẽ bị choán mất quá nhiều thời gian, trong khi tôi còn có nhiều điều quan trọng hơn cần tập trung.

Continue reading

INRASARA VÀ VẤN ĐỀ INRASARA’S TV

Web Inrasara, Bàn tròn Văn chương, Cà phê thứ Bảy Văn học, và…

Rồi năm 2019, sau chuyến “công diễn” ở Nhật Bản và Đài Loan với 9 buổi nói chuyện tại các Đại học và tổ chức phi chính phủ, về Văn hóa Cham, Điện hạt nhân & Môi trường biển và Văn học ngoại vi, tôi tin mình có sức hút [không dám nói lớn, mà] không nhỏ.

Sau đó anh chị em và bạn facebook cho, đó là ba vấn đề cần lan tỏa rộng hơn nữa. Thế nên việc cho Inrasara’s TV ra mắt là cần thiết.

Continue reading

Nóng!!! Inrasara TV. TÁI SÁNG TẠO VÀ KẾT NỐI

Từ Bàn tròn Văn chương năm 2008 rồi Cà phê thứ Bảy Văn học 2012 hay trước đó: Inrasara.com ra đời từ 2007 được bà con nhập cuộc thảo luận, đã gợi bao điều mới mẻ, để suy ngẫm. Từ các buổi thuyết của tôi từ trong đến ngoài nước; từ facebook Inra Sara mỗi ngày 1-2 tút đều đặn có mặt… nghĩa là có rất nhiều điều để kể.

Được gợi ý từ bạn bè, anh chị em và độc giả gần xa, thêm phương tiện chia sẻ trong thời đại mới đổi thay, tôi cũng thuận theo, để còn đốt lửa, nuôi lửa và truyền lửa, như tôi trước nay đã thế. Vậy nên tôi quyết định xây dựng kênh Youtube: Inrasara TV. Ở đó, tôi sẽ chia sẻ về:

Continue reading

TRƯỚC KHI DÂN TỘC TIÊU BIẾN, NHÀ VĂN LÀM GÌ?

[phát biểu tại Hội thảo Văn học Dân tộc Thiểu số Việt Nam, Hà Nội, 20-12-2022]

Kính thưa Chủ tịch đoàn! Các bạn văn thân mến!

Trước khi phát biểu, xin hội nghị cho phép riêng tôi được chắp tay thành kính trước anh linh hai vị Hội đồng thơ qua hai khóa với tôi ở Hội này, nhà thơ Y Phương và nhà thơ Mãi Liễu đã đi xa.

Tôi, các bạn rồi cũng sẽ đi xa. Trước khi đi, bạn để lại gì? Không phải tên tuổi, mà là cái được cho là sáng giá nhất cho thế hệ đến sau?

Continue reading

INRASARA NÓI CHUYỆN TẠI ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI II

Vĩnh Phúc, 7g30, ngày 19-12-2022

Buổi nói chuyện có 2 phần:

Phần-1. Cham đóng góp gì vào nền văn hóa đa dân tộc Việt Nam?

1. Dòng máu & vấn đề lai giống

2. Kiến trúc & điêu khắc: đóng góp về sáng tạo 

3. Hải sử & văn hóa biển: bổ khuyết lịch sử Việt Nam

4. Văn chương: làm đầy nền văn học đất nước

5. Ngôn ngữ, dấu ấn trong tiếng Việt hiện nay

Continue reading

Inrasara. THƯ GỬI TRẦN MẠNH HẢO

[Katê, vui – kể chuyện nhảm giải trí mình]

Nhà thơ Trần Mạnh Hảo vu khống tôi, rằng do bợ đỡ Nguyễn Quang Thiều nên được Thiều cất nhắc làm Chủ tịch Hội đồng Thơ của Hội Nhà văn Việt Nam, còn chê tôi “ếch ngồi đáy giếng”.

Tôi hoạt động 6 lĩnh vực: sáng tác, nghiên cứu, phê bình, dịch thuật, diễn thuyết và đấu tranh xã hội. Riêng về THƠ, thử xem ếch-Sara-tôi ngồi đáy giếng thế nào, để phải đi bợ đỡ ai khác, nhé.

Tôi làm thơ 3 thứ tiếng: Cham, Việt và Anh. Một sản phẩm trí tuệ nào bất kì không thể tự hô lên rằng tôi ngon, mà do bên ngoài đánh giá. Nhà phê bình, chuyên gia, tạp chỉ chuyên ngành… Phần tôi:

Continue reading