Sau khi cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, hệ thống thuộc địa của Pháp ở Đông Dương bị sụp đổ. Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời và tiếng Việt được chọn làm ngôn ngữ chính thức trong giáo dục và giao tiếp trong cộng đồng quốc gia đa tộc người. Tuy nhiên, nền độc lập của Việt Nam kéo dài không bao lâu, người Pháp quay trở lại. Do đó, ảnh hưởng của giáo dục Việt Nam chưa đi sâu vào các làng quê Chăm. Ngày 18-11-1946, chính phủ Pháp cho thành lập Trường École des Cadres Chams Phan Rang do ông P. Fayolle làm Hiệu trưởng, nhằm mục đích đào tạo cán bộ người Chăm hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, hành chính và thông ngôn. Để được học tại Trường này những học sinh người Chăm phải đạt trình độ tốt nghiệp bậc Tiểu học. Lớp học tổ chức được 2 khoá thì trường đóng cửa. Nhờ đó, mà người Chăm có lực lượng trí thức Tây học. Năm 1954, Hiệp định Genève được kí kết, đất nước Việt Nam bị chia cắt thành 2 miền Nam và Bắc với 2 chế độ chính trị khác nhau. Người Chăm Ninh Thuận nằm ở phía Nam của đất nước chịu ảnh hưởng của không gian văn hóa và giáo dục Việt Nam Cộng hoà. Continue reading →

Ngày nay, khi trò chơi điện tử phát triển mạnh, không gian sống ở các làng quê đang trong quá trình đô thị hoá thì những trò chơi dân gian mà trẻ em thường chơi vào những tháng nghỉ Hè hay những đêm trăng rằm biến mất dần. Các trò chơi điện tử mang lại sự thích thú cho trẻ em, bên cạnh đó cũng có những tác động không tốt đến sức khoẻ, ảnh hưởng đến học tập và tâm lý trẻ em ở độ tuổi học đường. Continue reading →

Nghiên cứu sớm nhất về người Chăm vẫn là các học giả phương Tây. Từ thế kỉ XIX-XX, người Pháp đã công bố hàng loạt các công trình nghiên cứu về nghệ thuật điêu khắc, kiến trúc đền tháp, văn khắc, lịch sử và ngôn ngữ Champa. Đặc biệt, là việc biên soạn từ điển và ngữ pháp tiếng Chăm. Kế thừa những thành tựu nghiên cứu về lịch sử và nền văn minh Champa, tác giả Gérard Moussay là một linh mục người Pháp từng sinh sống và làm việc ở Việt Nam trước năm 1975 đã có những đóp góp quan trọng trong việc nghiên cứu văn hoá Chăm. Continue reading →

Hơn 15 năm đã đi qua với 17 số Tagalau được phát hành đến tay độc giả. Đây là một thành công đáng được ghi nhận về sự nghiệp mang nguồn tri thức và giải trí mà Tagalau đã nẩy mầm, đăm chồi và nở hoa. Để đạt được những thành tựu trên là sự nỗ lực miệt mài của các cây viết yêu văn hoá Chăm, sự đồng hành, đồng cảm của mạnh thường quân và quý độc giả ở gần xa. Tagalau 17 là bước đi tiếp theo trên con đường thúc đẩy văn hoá đọc phát triển gắn liền với vai trò chủ biên của nhà thơ Jalau Anưk. Bài điểm luận dưới đây tập trung giới thiệu vào các chủ đề sáng tác văn chương, nghiên cứu và phê bình. Đặc biệt, là những sáng tác thơ-Ariya bằng tiếng Chăm.
1. Sáng tác. Continue reading →